Wirusowa biegunka bydła (bovine viral diarrhea – BVD) jest chorobą, która w znacznym stopniu wpływa na opłacalność chowu i hodowli bydła na całym świecie. 

Straty powodowane są zarówno zaburzeniami rozrodu, problemami w odchowie cieląt, spadkiem wydajności mlecznej, zmniejszonymi przyrostami, wzrostem brakowania, jak i kosztami leczenia zwierząt. Oceniono, że nakłady związane z występowaniem choroby wahają się od 10 do 40 milionów dolarów na milion wycieleń.

Choroba występuje w prawie wszystkich krajach świata

Wirusowa biegunka bydła jest chorobą zakaźną stwierdzaną we wszystkich krajach świata (z wyjątkiem Islandii), gdzie występują przeżuwacze. Uważana jest dzisiaj za główną przyczynę strat ekonomicznych w hodowli bydła. Z danych pochodzących z różnych rejonów świata wynika, że odsetek krów, które miały kontakt z wirusem waha się od 60–90%. Wirusowa biegunka bydła (BVD) wywoływana jest przez pestiwirusa z rodziny Flaviviridae. 

Wyróżnia się 2 genotypy tego wirusa (I i II), każdy z nich może występować w 2 biotypach (cytopatycznym i niecytopatyczny). Według encyklopedii wirusologicznej Webstera czynnikiem etiologicznym choroby granicznej owiec jest wirus BVD, nie ma bowiem wystarczających danych (oprócz gospodarza jako źródła) do rozdzielania tych wirusów. 

Nadto obserwowana jest tu, jak we wszystkich wirusach typu RNA, duża zmienność wirusów i tak np. pomiędzy szczepem Osloss i NADL stwierdzono tylko 78% homologii. Stwierdzono ponad 400 serotypów tego drobnoustroju. Zakażeniu wirusem BVD ulegać mogą poza tym kozy, dziko żyjące przeżuwacze wszystkich kontynentów, a także świnie. Do tej pory nie udowodniono jednak u tych gatunków wyraźnych objawów klinicznych związanych z infekcją wirusem BVD. Gatunki te stanowią natomiast rezerwuar zarazka.

RNA wirusy a wśród nich i BVD posiadają zdolność do mutacji, tworząc wielość typów antygenowych jako wynik presji immunologicznej gospodarzy. Tworzenie nowych grup antygenowych jest więc formą ucieczki przed układem odpornościowym i drogą do utrzymywania się w populacji bydła. Jak wszystkie pestiwirusy, wirus BVD traci szybko aktywność zakaźną przy kontakcie ze ściółką zwłaszcza kiedy pH przekracza zakres 5,7-9,3. 

Jego wrażliwość rośnie wraz ze wzrostem temperatury ponad 40 °C. Wirus w środowisku zewnętrznym zachowuje własności zakaźne nie dłużej niż 2 tyg. Szereg tanich środków dezynfekcyjnych skutecznie inaktywuje wirusa. Należą do nich jodofory, związki fenolowe, aldehydy oraz podchloryny.

Przypomnijmy, że inną groźną chorobą bydła jest tężyczka pastwiskowa.

Wirusowa biegunka bydła – objawy choroby

Sama nazwa choroby (wirusowa biegunka bydła) obrazuje jedynie część skutków, wywołanych działaniem wirusa BVD. Takie objawy występują w stadzie bydła zwłaszcza przy pierwszym kontakcie z wirusem, gdy zwierzęta są w pełni wrażliwe na zakażenie. Jest to tak zwana ostra postać zakażenia wirusem BVD. Niezależnie od wieku, u bydła obserwuje się objawy niespecyficzne takie jak: przemijająca gorączka, brak apetytu, osowiałość. 

Następnie pojawia się wodnista biegunka, która u części zwierząt może zawierać domieszkę krwi. W tym czasie u zwierząt znajdujących się w laktacji następuje znaczący spadek produkcji mleka. Zwykle jednostka ta kojarzy się jednak z silnymi biegunkami. Niemniej jednak jest to tylko jedna z wielu możliwych postaci tej choroby. Podczas analizy zdrowotności stada, zwiększona liczba ronień, skłonność do zachorowań, niezadowalające przyrosty mogą wskazywać na problemy z BVD. 

Wirusowa biegunka bydła w stadzie obserwowana jest zwykle przez tygodnie, a nawet miesiące. Zwykle tylko kilka zwierząt jednocześnie ma objawy kliniczne. Po ostrej fazie zakażenia następuje czasowe uodpornienie zwierząt, które przechorowały. Matczyne przeciwciała chronią płód przed zakażeniem drogą łożyskową, a przekazywane z siarą, nie dopuszczają do infekcji w pierwszych miesiącach życia cielęcia. Młode jałówki po zaniku odporności siarowej stają się podatne na zakażenie i w zależności od czasu, w którym do niego dojdzie, pojawiają się różne jego następstwa.

Obraz choroby zmienia się w stadach, w których utrzymuje się ona od dłuższego czasu. Kliniczne zmiany dotyczące układu pokarmowego stają się mniej wyraźne, a dominować zaczynają problemy w rozrodzie. Stado podejrzewa się o zakażenie wirusem BVD jeżeli pojawiają się ostre objawy choroby lub problemy w rozrodzie w postaci zaburzeń płodności, ronień lub wad wrodzonych u potomstwa.

Czytaj też: Choroby metaboliczne krów – jak je rozpoznać i jak im zapobiegać

3trzy3.pl/fot.Pxhere