Wysokie koszty działalności problemy ze znalezieniem pracowników to najczęściej wskazywane przez firmy wyzwania, z jakimi muszą się mierzyć.

Problemów przysporzyły też zmiany podatkowe w ramach Polskiego Ładu, spadły natomiast obawy zw. z pandemią. Według drugiej edycji raportu "Przedsiębiorstwa w Polsce wobec pandemii COVID-19", od stycznia 2021 r. do stycznia br. spadł odsetek firm, które źle oceniały swoją sytuację – z 36 do 27 proc.

Wysokie koszty działalności martwią przedsiębiorców

Jako najbardziej problematyczne aspekty prowadzenia działalności po pierwszym roku pandemii firmy w Polsce wskazywały przede wszystkim na ograniczenia wynikające z restrykcji epidemiologicznych, a kluczową bolączką była mniejsza liczba klientów. Na początku tego roku największymi wyzwaniami stały się wysokie koszty działalności (wskazało tak 68 proc. ankietowanych) i problemy ze znalezieniem pracowników (36 proc.). 23 proc. firm uznało, że istotnym wyzwaniem na początku tego roku były dla nich zmiany podatkowe Polskiego Ładu.

Polskie firmy znacznie gorzej oceniają kondycję całej gospodarki – według 72 proc. stan gospodarki jest zły, choć w porównaniu z poprzednim rokiem też nastąpiła poprawa (o 6 pkt proc.). Jak skomentował główny ekonomista EY na Unię Europejską Marek Rozkrut, twarde dane makroekonomiczne wskazują, że drugi rok pandemii był dla polskich przedsiębiorców bardzo udany – rentowność firm była przeciętnie znacznie wyższa niż przed pandemią; nie widać tego jednak w danych ankietowych, gdzie odnotowano niewielki spadek sceptycyzmu polskiego biznesu.

,,Wynika to zapewne z faktu, że drugi rok pandemii był dla firm niemal tak obfity w wyzwania jak pierwszy. Choć w warunkach coraz łagodniejszej polityki epidemiologicznej mniejszą przeszkodą był bezpośrednio koronawirus, przedsiębiorstwa musiały mierzyć się z wyzwaniami w obszarze zatrudnienia, rosnących cen surowców, zaburzeń w łańcuchach dostaw oraz zmian w systemie podatkowym. W ostatnim czasie doszły do tego jeszcze gospodarcze skutki wojny w Ukrainie, nasilające już wcześniej obecną presję inflacyjną, a także szybko rosnące stopy procentowe" – zaznaczył Rozkrut.

W badaniu widać poprawę sytuacji finansowej firm. Choć mniej firm stwierdziło, że wykorzystuje oszczędności w prowadzeniu działalności (53 proc., spadek o 6 pkt proc.), to o 15 pkt proc. (z 27 do 12 proc.) zmalał odsetek przedsiębiorstw, które zanotowały wzrost zadłużenia. Rzadziej firmy przyznawały też, że zmniejszały wynagrodzenia pracowników (spadek o 12 pkt proc.) czy redukowały wymiar czasu pracy (minus 10 pkt proc.).

Dalszy wzrost kosztów

Mniej ankietowanych firm korzystało też w styczniu br. ze wsparcia ze strony państwa. Chociaż w dalszym ciągu dwie najczęściej wybierane opcje pomocy to Tarcze Finansowe Polskiego Funduszu Rozwoju i zwolnienie ze składek ZUS, to w obu przypadkach zanotowano znaczący spadek (tarcze PFR spadek z 44 do 21 proc., a zwolnienia ze składek ZUS - z 43 do 22 proc.). Równocześnie znacząco wzrósł (z 19 do 48 proc.) odsetek przedsiębiorstw, które zadeklarowały, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie korzystały z żadnego programu wsparcia. Ten rezultat nie należy jednak postrzegać wyłącznie w perspektywie zmiany sytuacji ekonomicznej polskich przedsiębiorstw, ale również samego zmniejszenia pomocy rządu dla rodzimych firm - zaznaczono.

W raporcie zauważono, że wobec szeregu wyzwań i przy utrzymującej się zmienności oraz niepewności prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstwa w dalszym ciągu bardzo ostrożnie podchodzą do swoich planów inwestycyjnych. Ponad połowa (59 proc.) organizacji nie planuje inwestycji, a 29 proc. jest skłonnych do podjęcia takiego kroku. Podobne wyniki odnotowano w badaniu sprzed roku.

W raporcie podkreślono, że od czasu przeprowadzania sondażu (czyli stycznia br.) krajobraz gospodarczy uległ dalszemu pogorszeniu ze względu na wojnę w Ukrainie, co zapewne dodatkowo obniżyło poziom optymizmu polskich przedsiębiorców.

,,Wojna w Ukrainie dodatkowo podbiła już wcześniej wysokie ceny surowców i osłabiła złotego, co powoduje dalszy wzrost kosztów działalności gospodarczej. Równocześnie odpływ części pracowników z Polski do Ukrainy – głównie mężczyzn, którzy wrócili do swojego kraju, aby walczyć w jego obronie - nasila problemy na rynku pracy, przede wszystkim w budownictwie, transporcie i przemyśle. W krótkim okresie te wyzwania tylko w ograniczonym stopniu pomoże zniwelować napływ uchodźców, który z jednej strony jest znacznie większy niż odpływ Ukraińców, ale z drugiej strony wśród przyjeżdżających do Polski ponad 90 proc. stanowią kobiety i dzieci" – stwierdził Rozkrut.

Dodał, że wyższe stopy procentowe w coraz większym stopniu będą podwyższały koszty nowego i obsługi dotychczasowego zadłużenia dla firm oraz będą ograniczały popyt konsumpcyjny. Jednocześnie, jak zwrócił uwagę, pozytywnie na konsumpcję będzie wpływał popyt generowany przez uchodźców i dodatkowe rządowe transfery fiskalne.

Badanie przeprowadzono w styczniu br. na grupie 500 przedsiębiorstw. Zrealizował je Instytut Badań Rynkowych i Społecznych (IBRiS) na zlecenie EY

Czytaj też: Polskie firmy chcą zatrudniać Ukraińców, ale stawiają warunki

PAP/fot.pixabay