Szkodniki owadzie roślin uprawnych, np. omacnica prosowianka, powodują ogromne straty w plonach. Zwalczanie ich poprzez chemiczne insektycydy jest kosztowne, poza tym substancje te pozostają w środowisku i negatywnie wpływają na inne organizmy.

Szkodniki owadzie roślin uprawnych, np. omacnica prosowianka, powodują ogromne straty w plonach. Zwalczanie ich poprzez chemiczne insektycydy jest kosztowne, poza tym substancje te pozostają w środowisku i negatywnie wpływają na inne organizmy.

Ubiegły rok był korzystny nie tylko dla plonowania kukurydzy, ale także dla rozwoju i żerowania wielu szkodliwych organizmów. Aktualnie liczba gatunków szkodników uszkadzających zasiewy kukurydzy wynosi około 20. Na szczególną uwagę zasługują szkodniki, które powodują straty w plonach, a jednocześnie przyczyniają się do podatności roślin na porażenie przez grzyby, bakterie i wirusy, które z kolei są sprawcami wielu poważnych chorób kukurydzy obniżając w ten sposób jakość surowca. Duże znaczenie ekonomiczne ma kilka szkodników (reszta odgrywa rolę w zwiększeniu podatności rośliny na choroby) są to:      Omacnica prosowianka – aktualnie najgroźniejszy szkodnik kukurydzy w Polsce. Gąsienice omacnicy żerują na wszystkich nadziemnych organach kukurydzy.    

Stonka kukurydziana – szkodniki korzeniowe.    

Rolnice – szkodniki glebowe stanowią poważne zagrożenie dla roślin w ciągu całego okresu ich wegetacji z uwagi na swoją żarłoczność.     Szkodniki ssące (mszyce i wciornastki) – żerują prawie na wszystkich nadziemnych organach kukurydzy.    

Drutowce i pędraki – żerują w korzeniach, często wgryzając się w podstawę łodygi,    

Ploniarka zbożówka – powodują niewielkie przebarwienia na liściach oraz deformacje blaszek liściowych.    

Urazek kukurydziany – zasiedlają kolby kukurydzy, a następnie inne miejsca uszkodzone przez różne gatunki szkodników. 

Obok wyżej wymienionych gatunków na zasiewach kukurydzy stwierdzano szereg innych szkodników, m.in. skrzypionek, śmietka kiełkówka, zmieniki, gąsienice zwójki, błyszczki jarzynówki, błędnica butwicy, słonecznica orężówka i inne. Żerowanie tych szkodników głównie zwiększa podatność roślin na choroby.    

Prognozy na obecny rok nie są dobre. Przewiduje się, że tak jak w zeszłym roku kukurydzę zaatakuje omacnica prosowianka, oraz stonka kukurydziana. Jeśli w okresie wegetacji będzie ciepło, w większym nasileniu mogą wystąpić na lokalnych plantacjach mszyce oraz wciornastki. Lokalne zasiewy mogą być także w większości opanowane przez szkodniki glebowe, zwłaszcza drutowce. Należy również liczyć na obecność innych gatunków owadów szkodliwych, które choć nie powodują uszkodzeń rośliny, to jednak przyczyniają się do pogorszenia zdrowotności całego zasiewu (skrzypionki, pchełki ziemne, zmieniki, lenie itp.) Kukurydza jest jednym z najważniejszych źródeł surowców odnawialnych na świecie, do których należy przyszłość. Ziarno kukurydzy budzi zainteresowanie przemysłu, podobnie jak cała kukurydziana biomasa, oraz poszczególne części tej rośliny (zarodki, rdzenie kolb czy słoma).

Najważniejszym szkodnikiem kukurydzy jest jednak Omacnica prosowianka- zwłaszcza w cieplejszych rejonach uprawy tej rośliny. Charakterystyczne objawy żerowania to wysypujące się z wygryzionych otworów trociny i odchody gąsienic - najlepiej widoczne pod koniec sierpnia. Żerowanie gąsienic w łodygach powoduje osłabienie roślin i zdrobnienie ziarna. Ponadto przez wygryzione otwory do tkanek roślin przedostają się zarodniki grzybów i bakterie powodując zgorzele, których następstwem jest wyleganie roślin. Gąsienice zjadają miękkie ziarniaki w kolbach oraz wygryzają kanały w osadkach kolb. Wykonane przez nie otwory i rany stają się drogą infekcji dla licznych fitopatogenów. Zapobieganie stratom powodowanym przez tego motyla polega głównie na odpowiedniej agrotechnice: odpowiednim zmianowaniu, uprawie roślin mniej podatnych, właściwym nawożeniu, niszczeniu chwastów - zwłaszcza grubołodygowych, niszczeniu i głębokim przeorywaniu resztek pożniwnych. W przypadku przekroczenia progu szkodliwości (obecność złóż na 15% analizowanych roślin w czasie składania jaj lub 20 jaj na 100 roślin), zaleca się chemiczne zwalczanie szkodnika w sygnalizowanych terminach (okres masowego składania jaj do początku wylęgu gąsienic).

W Polsce zaleca się wysiew insektycydów granulowanych, w innych krajach stosuje się opryskiwanie plantacji pyretroidami lub innymi insektycydami.

W walce z omacnicą stosuje się też preparaty biologiczne, zawierające bakterie Bacillus thuringiensis, zawiesinę zarodników grzybów Beauveria bassiana lub mieszaninę obu czynników biologicznych. Stosowanie insektycydów - zarówno chemicznych, jak i biologicznych jest jednak znacznie utrudnione z uwagi na wysokość roślin, które w zależności od odmiany i terminu zabiegu osiągają 110 do 170 cm. W ostatnich latach przeciwko omacnicy coraz powszechniej stosuje się uwalnianie parazytoidów jaj motyli kruszynka Trichogramma spp. Próby zastosowania tych entomofagów prowadzone są również w Polsce. Zabieg ten przynosi dobre efekty szczególnie w krajach, w których przeżywalność entomofagów w warunkach naturalnych jest dobra.

Warto wiedzieć, że kukurydza ma ogromny potencjał plonowania (jej realne możliwości sięgają 15 ton ziarna lub 25 ton suchej masy z 1 hektara), można ją uprawiać na bardzo różnych stanowiskach, ma umiarkowane wymagania glebowe, należy do nielicznych roślin, w których można w pełni zmechanizować produkcję zarówno na dużych areałach jak i małych gospodarstwach.

CBR

Fot. Wikipedia