Jednym z najważniejszych zadań, które stoi przed sadownikiem jest przeciwdziałanie zakwaszeniu gleb poprzez wapnowanie.

W okresie zimowym, gdy są ku temu sprzyjające warunki można stosować wapno, jeżeli zachodzi taka potrzeba w uprawach sadowniczych. Wiadomo, że większość nawozów azotowych ma właściwości zakwaszenia gleb, należy bardzo precyzyjnie dobrać zarówno formę jak i dawkę nawozu na ha.

Wapnowanie – postępujący proces zakwaszania gleb w Polsce

Zakwaszenie gleb w Polsce jest procesem postępującym zarówno jeśli chodzi o obniżenie się poziomu pH jak i powierzchnię uznawaną za kwaśną. Pośrednio niekorzystne działanie niskiego odczynu gleby na rośliny związane jest ze zwiększeniem wymycia, a w konsekwencji ze spadkiem zawartości kationów wymiennych, zwłaszcza wapnia, magnezu, a w pewnym stopniu potasu oraz z uruchomieniem szkodliwych jonów glinu, kadmu i manganu w kompleksie sorbcyjnym.

W rezultacie na glebach kwaśnych nawożenie mineralne powoduje małe przyrosty plonów, może nie działać w ogóle, bądź w skrajnych przypadkach może nawet działać ujemnie. Na przykład szczególnie słabo lub nawet ujemnie działa przy zbyt kwaśnym odczynie gleby sól potasowa w przeciwieństwie do siarczanu potasu. Odpowiednim rozwiązaniem jest w takim przypadku wapnowanie.

Wapń jest składnikiem pokarmowym i w momencie gdy dochodzi do jego niedoboru, następuje słaby wzrost systemu korzeniowego, plon owoców jest niższy. Brak wapnia łączy się z zakwaszeniem gleby. Występują wówczas łącznie objawy niedoboru wapnia i magnezu oraz nadmiar glinu i manganu.

Sadownik nie powinien dopuszczać do dalszego pogłębiania zakwaszenia gleb, gdyż na glebach kwaśnych nawożenie mineralne powoduje małe przyrosty plonów, bądź w skrajnych przypadkach może działać ujemnie zarówno w uprawach sadowniczych, warzywniczych jak i rolniczych.

W warunkach kwaśnej gleby nie azot i potas lecz wapń decyduje o wysokości i jakości plonów. Jest to kwestia na tyle poważna i wymagająca szczególnej uwagi ponieważ gleby, a w szczególności piaszczysto-gliniaste są z natury ubogie w wapń, a więc kwaśne i bardzo kwaśne. W związku z tym zaleca się sadownikom, aby pobierali próbki gleby w celu zbadania w jakie składniki mineralne jest zasobna gleba przeznaczona do uprawy pod poszczególne gatunki roślin sadowniczych. Jest to więc odpowiedni okres na wapnowanie.

Optymalna ilość wapnia hamuje proces starzenia się owoców

Pozostawiając kwaśny odczyn gleby, możemy wyraźnie pogorszyć stosunki wodno-powietrzne w glebie. Skład fizyczno-chemiczny gleby w sadzie jest niejednolity. Inny jest w międzyrzędziach (murawa), a inny w ugorze herbicydowym z którego drzewa i krzewy pobierają około 90 procent składników pokarmowych i wodę. Przyczyną silnego zakwaszenia pasów herbicydowych jest szybkie wymywanie wapnia z gleby nie pokrytej żadną roślinnością i stosowanie wysokich dawek nawozów azotowych.

W sadach młodych, posadzonych po wykarczowaniu sadów starych po dziś dzień trwają skutki silnego zakwaszenia gleby spowodowanego nadmiernym doglebowym nawożeniem azotem.

Objawy braku wapnia w owocach jabłoni związane są z blokadą transportu wapnia do owoców i nie zależą od zasobności gleb ani od zawartości tego składnika w liściach. Niedobór wapnia w owocach spowodowany jest nie tylko zbyt małą zawartością tego składnika w glebie.

Dlatego też problemy z brakiem wapnia w owocach tylko w bardzo ograniczonym zakresie mogą być usuwane poprzez nawożenie gleby. Należy ograniczać siłę wzrostu drzew (pędów jednorocznych poprzez cięcie letnie) bo wówczas zwiększa się ilość wapnia dla owoców, a także zawartość fosforu w liściach. Udowodniono, że drzewa słabo rosnące nie pryskane wapniem mają lepsze owoce niż drzewa silnie rosnące i 10 razy pryskane chlorkiem wapnia.

Optymalne wapnowanie i jego zawartość hamuje proces oddychania, starzenia się owocu, a także przyczynia się do zwolnienia procesu jego dojrzewania. Zapobiega także chorobom fizjologicznym w czasie przechowywania owoców w chłodniach, przechowalniach.

Należy podkreślić, że od odczynu gleby zależy pobieranie z gleby wszelkich składników pokarmowych przez korzenie roślin i ma wpływ na prawidłowy wzrost, rozwój i plonowanie naszego sadu.

Czytaj też: Wybór stanowiska pod sad – jakie miejsce jest właściwe?

polskiesadownictwo.pl/fot.Pixabay