ABC restrukturyzacji czyli jak wygląda oddłużanie przedsiębiorstw - odpowiada kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny mecenas Krzysztof Piotrowski.

Czym jest restrukturyzacja przedsiębiorstwa?  

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa to jest zbiór, szereg działań zmierzających do tego, aby przedsiębiorstwo, które utraciło płynność funkcjonowania lub które ma zagrożone funkcjonowanie na skutek utraty płynności finansowej. Te działania mają przywrócić zdolność do funkcjonowania, czyli opłacenia kosztów i najlepiej wygenerowania zysku. 

Dlaczego restrukturyzacja może być korzystna dla firmy, która utraciła płynność finansową?  
Podstawowym celem restrukturyzacji jest przywrócić płynność finansową i przywrócić zdolność funkcjonowania. Czyli w sytuacji, kiedy nie możemy zapłacić bieżących kosztów, kiedy nie generujemy zysku? Sięgamy po narzędzia restrukturyzacyjne i tam szukamy takich rozwiązań, aby móc finansować swoją działalność i najlepiej wypracować zysk.  

W jaki sposób restrukturyzacja może pomóc w firmie uniknąć dalszych trudności finansowych?  
W sytuacji, kiedy uporamy się z tą sytuacją, kiedy nie stać nas na pokrycie bieżących kosztów, będziemy mogli sobie zaplanować dalszą działalność, a przede wszystkim mieć pewność, że w kolejnych miesiącach pokryjemy koszty i będziemy pracowali nad tym, aby się rozwijać.  

Jakie dostępne są narzędzia i strategie restrukturyzacyjne, które mogą być zastosowane w przypadku braku płynności finansowej?  
Jeśli chodzi o narzędzia, które są stosowane w celu tego, aby przedsiębiorstwo mogło się restrukturyzować oraz mogło dalej funkcjonować to przede wszystkim głównym, może nie narzędziem, ale benefitem jest to, że możemy zacząć pracować nad restrukturyzacją będąc w pewnego rodzaju ochronie czyli nie można wypowiedzieć umowy leasingu, nie można wypowiedzieć umowy najmu, wypowiedzieć umowy kredytu, odebrać przedmiotu leasingu więc pierwszym narzędziem albo benefitem będzie spokój. Mamy chwilę spokoju na to, aby się zastanowić co robimy, zaplanować, a później zaproponować wszystkim innym to, co chcemy robić. Podstawowym narzędziem restrukturyzacyjnym, w mojej ocenie takim najbardziej podstawowym, jest propozycja rozłożenia zobowiązań na raty czyli mamy zobowiązanie już wymagalne np. na 100 tysięcy. Proponujemy wierzycielom, że my to spłacimy, ale nie już my spłacimy to załóżmy w czterech równych ratach płatnych kwartalnie po 25.000, czyli rozłożenie na raty. Kolejnym takim super podstawowym narzędziem restrukturyzacyjnych jest częściowa redukcja czyli mamy zadłużenie od dwóch lat na 100 tys. narosły odsetki ustawowe za nie zapłacenie w terminie w kwocie 20 tys., proponujemy naszym wierzycielom. My zapłacimy wam te 100 tysięcy, ale mamy prośbę zredukują nam te odsetki, zapłacimy to, co wam się należy, zredukują odsetki. Jak nie da rady wszystkich, to w części również można redukować kapitał własny i powiem, że to nie jest jakaś sytuacja nadzwyczajna. Znane są przypadki, kiedy redukcja wierzytelności niezabezpieczonych sięgała 75%, a zabezpieczonych, czyli takich bankowych 5-10% spokojnie można uzyskać,  dalej jednym z podstawowych narzędzi restrukturyzacyjnych jest znalezienie inwestora, czyli  wskazanie ja spłacę ciebie, mam inwestora, potrzebuję zainwestować kupić towar, jestem w stanie go przerobić, sprzedam z zyskiem, będę miał większy zysk. To są takie najbardziej podstawowe narzędzia restrukturyzacyjne i bym powiedział najmniej takie drastyczne.  Narzędziem restrukturyzacyjnym może być wszystko, każde działanie, które przyczyni się do przywrócenia płynności przedsiębiorstwa, w tym również sprzedaż jakiegoś składnika przedsiębiorstwa, np. części gruntu czyli w sytuacji, kiedy jest prowadzona egzekucja z całości gospodarstwa, zablokowane są rachunki, nie możemy zakupić paszy, nie możemy zakupić materiału siewnego, nie możemy dokonać jakichś innych, że tak powiem, ruchów. Możemy wskazać sprzedamy jakiś tam jakąś działkę stanowiącą 10%, zapłacimy część, resztę rozłożymy na raty, przywróci nam to zdolność funkcjonowania czyli mówiąc o narzędziach, powiedziałbym tak, każdy pomysł, który przyczyni się do tego, aby móc funkcjonować dalej.  

Jakie kroki można podjąć w trakcie restrukturyzacji, aby minimalizować zakłócenia w działalności firmy? 
Przede wszystkim należy się zdecydować na to, aby pójść z otwartą przyłbicą do osoby kompetentnej, powiedzieć o swoim problemie i rozpocząć tą restrukturyzację. Samo rozpoczęcie restrukturyzacji daje super benefit, czyli spokój w okresie restrukturyzacji. Pojawia się ochrona tego dłużnika, który przyznał się do tego, że ma problem. Oficjalnie o tym powiedział. Otworzył proces restrukturyzacji, powiedział o tym wszystkim i wtedy państwo daje mu ochronę i mówi przez określony czas trzy, cztery miesiące.
A jeżeli potrzebujesz dłużej, to czasem dłużej, nic ci się nie stanie. Komornik nie licytuje Tobie twojego majątku, leasingodawca nie wypowie Ci leasingu ciągnika, nie zabierze ci tego ciągnika.  Bank, który wypowiedział Ci kredyt nie zajmie Ci rachunku bankowego, nadal będziesz mógł coś tam robić, więc wdrożenie samej restrukturyzacji i nabycie tej wiedzy na temat tego, jak to się robi. To jest podstawowe narzędzie.  

Jakie są typowe czynniki sukcesu w restrukturyzacji firm w trudnej sytuacji finansowej?  
Zdecydowanie i przede wszystkim podstawowym czynnikiem jest moment rozpoczęcia restrukturyzacji. Jeśli restrukturyzację rozpoczniemy wtedy, kiedy wiemy, że będziemy mieli problem, znacznie łatwiej jest ją przeprowadzić, bo przecież znacznie łatwiej jest pójść do banku czy innego wierzyciela i powiedzieć tak przewiduję, że w następnym miesiącu, kwartale czy cyklu płatności może mi się nie spiąć, ponieważ jestem bardzo dobrym kontrahentem rolnikiem z dziada pradziada. Mam prośbę chciałbym  przesunąć ratę, chciałbym coś tam zmienić. Wtedy jeszcze wszyscy rozmawiają czyli wdrożenie tej restrukturyzacji jak najszybciej.
Drugim czynnikiem, który decyduje, czy restrukturyzacja się powiedzie, jest mówienie prawdy, bo przecież łatwiej jest rozmawiać z naszym kontrahentem, z naszym wierzycielem, kiedy powiemy mu, skąd się wziął problem, jak rzeczywiście zamierzamy go rozwiązać. Podawanie nieprawdy wtedy, kiedy już mamy problem powoduje tylko utratę zaufania tych ludzi, tych wierzycieli, którzy finalnie chociaż w części będą musieli być przekonani do naszego pomysłu. Proszę pamiętać, że restrukturyzacja ma szansę powodzenia wtedy, kiedy chociaż część wierzycieli zgodzi się na rozwiązanie, które proponujemy.  

Jakie kroki firma może podjąć, aby przekonać swoich partnerów biznesowych i inwestorów, że restrukturyzacja jest dobrym pomysłem? 

Przede wszystkim najważniejsze jest poważne i profesjonalne potraktowanie swoich kontrahentów. Nie da się w mojej ocenie pójść do banku lub innej instytucji finansowej i powiedzieć nie płaciłem przez rok i jeszcze nie będę płacił trzy miesiące, a potem puszczę wam trzy raty po połowie.  Nikt nie będzie chciał rozmawiać w ten sposób. 
Należy z szacunkiem i profesjonalnie podejść do tych do których zwracamy się z prośbą o umożliwienie przeprowadzenia restrukturyzacji, a wymaga to stworzenia planu restrukturyzacyjnego i pokazania sytuacji, jaka była co się stało, że jest źle? i jaki mamy pomysł na to, aby to rozwiązać? czyli  gospodarstwo funkcjonowało, generowało przychód pół miliona w skali roku, wzrosły ceny azotowe. Dodatkowo nie udało się uzyskać odszkodowania z tytułu szkody na  uprawach roślinnych. W związku z tym przychód był niższy. W związku z tym zabrakło na kredyt. Ale mam zmagazynowane dodatkowo  zapasy rzepaku, które zamierzam sprzedać. Plus mam zawarty kontrakt na suszarnie, którą właśnie wyremontowali.Na suszenie kukurydzy z tego będę wygeneruje dodatkowy przychód i z tego dodatkowego przychodu pokryje te zobowiązania.  

Jakie są kluczowe etapy procesu restrukturyzacji i jakie korzyści można osiągnąć na każdym z tych etapów? 
Jeśli chodzi o etapy procesu restrukturyzacji to oderwał bym się od przepisów i spojrzał na życie. Kluczowym etapem, takim naprawdę pierwszym jest.  To, żeby zdać sobie sprawę z tego, że będzie problem, że w przyszłym miesiącu, kwartale czy cyklu rozliczeniowym możemy mieć problem z zapłaceniem bieżących kosztów. I to jest pierwszy etap, jeżeli uda się  rolnikowi czy innemu przedsiębiorcy.  Rozpoznać ten moment. Właściwie to to jest naprawdę najważniejsza sprawa. Kolejnym etapem jest podjęcie decyzji o tym, że rozpoczynamy restrukturyzację,  ale razem z pomysłem. Bo obojętnie co,  co się wydarzyło, musimy mieć pomysł na rozwiązanie tej sytuacji. Pomysłem nie jest sama restrukturyzacja, tylko restrukturyzacja jest narzędziem do wdrożenia pomysłu czyli rozpoznajemy, że mamy problem. Zastanawiamy się, jak rozwiązać ten problem i używamy narzędzia restrukturyzacji, które daje nam ochronę. Czas na to, abym zrealizował kontrakt, suszarnie żebym wyremontował, w której będę mógł służyć kukurydzy i mieć dodatkowy zysk czyli rozpoznajemy problem myślimy o tym, jak go rozwiązać, wykorzystujemy narzędzie restrukturyzacyjne. Kolejnym etapem będzie spotkanie się z wierzycielami, pokazanie im wiem, co się stało mówię wam prawdę, jestem profesjonalnie przygotowany. Spójrzcie na te liczby, które przygotowałem ja dam radę was sfinansować tyle, że nie spłacę wszystkiego od razu ale potrzebuję 5 lat, żeby spłacić. Przekonamy wierzycieli. Znaczy mamy zamkniętą restrukturyzację i realizujemy plan, który założyliśmy. Jakie są koszty związane z restrukturyzacją i jak można je zrównoważyć z oczekiwanymi korzyściami. Kosztami restrukturyzacji w znaczeniu prawnym. Chociaż to nie jest najważniejsze dla państwa wszystkich są po prostu koszty bieżącego funkcjonowania czyli my mamy ten problem i musimy go jakoś rozwiązać i wdrożyć pewne narzędzia. Musimy gdzieś pojechać, z kimś porozmawiać. Kosztem będzie na pewno koszt podróży być może, żeby zrealizować jakiś tam swój pomysł na wdrożenie narzędzia restrukturyzacyjnego, czyli np. naprawię i uruchomię starą suszarnie, musimy mieć środki na naprawę i uruchomienie tej suszarni, bo środkiem restrukturyzacyjnego będzie otwarcie nowej części, nowej gałęzi swojego swojego działania, czyli suszenia zboża np. czyli koszty to będą na pewno te wydatki, które mamy normalnie jako wydatki stałe, jak również te, które mamy po to, żeby spotkać się z wierzycielami, uzyskać dodatkowe dokumenty, bo takie się też koszty na pewno pojawią. 

Kiedy rolnik mający problemy finansowe związane z prowadzeniem swojego gospodarstwa powinien zwrócić się do firmy przeprowadzające restrukturyzację?
Określając odpowiedni moment nie podam daty miesięcznej, dziennej ani nawet takiego momentu w cyklu produkcyjnym, bo przecież wszyscy jak doskonale wiemy  pszenicę zbieramy i spędzamy jeśli jej nie magazynuje. W lipcu  rzepak zbieramy, w sierpniu, kukurydze na jesieni, a burak na jesieni, może na początku zimy, więc są różne momenty.  Zbierania i odbierania pieniądza, jak również inwestowania.  Jeżeli jest produkcja zwierzęca, to tak samo ten cykl produkcji warchlaka,  w ogóle się nie pokrywa z cyklem produkcji roślinnej, więc ten moment należy inaczej określić. Ten moment jest wtedy, kiedy wiemy już, że nie będziemy w stanie w terminie zapłacić swoich przyszłych zobowiązań, kiedy nie będziemy mogli nabyć do produkcji roślinnej nawozów. Materiału siewnego albo co zazwyczaj rolnik robi w ostatniej kolejności, bo dla niego ziemia jest najważniejsza. I słusznie. Zapłacenie raty kredytu, czyli kiedy wiemy, że nie zapłacimy raty kredytu albo raty leasingu to jest ten moment, bo oczywiście my musimy opłacać, musimy dać pożywienie zwierzętom. Natomiast jeśli nie zapłacimy raty kredytu jednej i drugiej, bank wypowie umowę, zablokuje rachunki i finalnie i tak nie będziemy mogli ani obśmiać, ani wyżywić zwierząt, więc ten moment jest wtedy, kiedy wiemy, że nie damy rady zapłacić. Jeśli chodzi o  właśnie takie planowanie i taką analizę na jest i to wbrew temu, co by się wszystkim mogło wydawać. W rolnictwie nawet trudniejsza bo te cykle produkcyjne nawet dla danej rośliny, dla danego zwierzęcia układają się inaczej. I tak naprawdę to trzeba spojrzeć w skali całego roku jak generują się pieniądze, na co one są wydawane i czy w skali całego roku nie powstaje zadłużenie. Jeżeli obliczamy na podstawie tych cen, które mamy, czy jakichś ostrożnych prognoz wychodzi na to, że nie będziemy w stanie zarobić na koszty. To jest zdecydowanie ten moment, aby spróbować coś tam zrobić jeszcze z tym planowaniem i z tym budżetem.