Informacje
23-04-2020
Wyżywienie ludności świata spoczywa głownie na trzech uprawach. Są to: kukurydza, ryż i ziemniaki. Warto poznać historię jednej z najpopularniejszych roślin na polskich stołach.
Ziemniaki – same zalety?
Żyjemy w błędnym przeświadczeniu, że ziemniaki tuczą i nie należy ich jeść. Zawierają one bardzo dużo wody i właściwości odżywczych, dlatego też są niskokaloryczne i cenne dla naszego organizmu. Ziemniaki należy uwzględniać w dobrze zbilansowanej diecie, jednakże wybierajmy ich najlżejszą formę – gotowane w wodzie lub na parze. Pamiętajmy, że to od nas samych, a dokładnie od formy przyrządzenia, zależy jakie kartofle zjemy – odżywcze i niskokaloryczne, czy pozbawioną wartości bombę tłuszczową.
Czytaj także: Lokalni producenci rolni – Biedronka pomoże w trudnych czasach
Ziemniaki – historia
Ziemniaki to jednoroczna roślina, której jadalna część to podziemna bulwa. Najstarsze odmiany ziemniaków uprawiano już od 4 do 6 tysięcy lat p.n.e. w Ameryce Południowej: Peru, Chile i Boliwii. Natomiast do Europy ziemniaki zostały przywiezione w drugiej połowie XVI wieku. Przeszły one długą, ponad dwudziestoletnią drogę zastosowania zanim trafiły na talerze Europejczyków w tym na dwory królewskie. Najpierw upiększały ogrody, następnie stosowano je w medycynie, by w końcu stanowiły dekorację i naturalną biżuterię dla kobiet i mężczyzn. Z upływem czasu zaczęły one być coraz częstszym dodatkiem na talerzach również najuboższych sfer społecznych i serwowano je do każdego posiłku. W latach czterdziestych XIX wieku w Irlandii miała miejsca klęska nieurodzaju, gdyż w roślinę wdała się zaraza, która doprowadziła do emigracji w poszukiwania jedzenia i śmierci głodowej ponad miliona ludzi.
Od kiedy w Polsce uprawia się ziemniaki?
W Polsce pyry rozpoczęły swoją przygodę w 1569 r. we wrocławskich aptekach jako lek. Następnie cieszyły oczy królowej Marysieńki w wilanowskich ogrodach. Pod koniec XVIII w. zaczęto wykorzystywać je w kuchni, lecz nie od razu zyskały dobre imię, gdyż pierwotnie nazywano ziemniaki „trującymi jabłkami”. Szybko jednak podbiły królewskie salony i jednocześnie izby najbiedniejszych. XIX w. to przełom dla ziemniaków, gdyż nie tylko gościły na talerzach, ale również w przemyśle gorzelnianym oraz w paszach zwierzęcych. Z biegiem czasu zyskały one przydomek narodowej specjalności i były symbolem nowoczesności. Polska, dzięki ziemniakom w latach 60. i 70. XX w. stała się królową uprawy tej rośliny w Europie i zyskała przydomek potato land, niestety, ale obecnie sytuacja ta uległa znacznemu pogorszeniu, a uprawa ziemniaków spada. Natomiast nie należy zapominać, że wprowadzenie ziemniaków na polskie pola dało dużo korzyści zdrowotnych i ekonomicznych.
Ziemniaki – witaminy i niska kaloryczność
Ziemniaki posiadają bardzo dużo skrobi, dlatego w diecie człowieka zalicza się je do produktów węglowodanowych. To nie prawda, że ziemniaki są kalorycznie, gdyż w większości składają się z wody (75%). Mniej kaloryczne są odmiany wczesne – 100 g produktu dostarcza od 69 kcal. Dania zawierające ziemniakami należy serwować wraz z produktami bogatymi w białko, gdyż same w sobie nie zawierają go wiele (do 1,9%). Również tłuszcze nie stanowią głównego budulca ziemniaków, ponieważ w 100 g. występuję ich jedynie 0,1 grama. W zależności od formy podania i wielkości porcji zyskują na kaloryczności: frytki, z wody, puree, opiekane, gotowane na parze wszystko to powoduje, że żyjemy w przeświadczeniu, że ziemniaki źle wpływają na przyrost naszej wagi, a to dodawane do nich składniki tworzą z nich bombę kaloryczną. Dietetycy zalecają gotowanie w wodzie lub na parze najlepiej w mundurkach, gdyż pod skórka zachowuje się najwięcej właściwości odżywczych warzywa. Ta roślina jest ważnym źródłem witaminy C, a w zależności od odmiany mogą zawierać w 100 g. od 3 do 30 mg. Pozostałe witaminy występujące w ziemniakach, to kwas foliowy, niacyna, witaminy z grupy B oraz witamina K. Ponadto roślina ta wykazuje alkalizujące działania na organizm, a jest to zasługa obecnego w nich potasu, dlatego warto spożywać ziemniaki w ramach grupy produktów zasadotwórczych. Warzywa zawierają również fosfor, miedź, siarkę, cynk, magnez, mangan oraz molibden.
ziemniakiczykartofle/AO/fot. pixabay