Żywienie opasów jest jednym z decydujących elementów podczas hodowli zwierząt, ponieważ osobniki, które efektywnie się opasają, zazwyczaj spełniają większość wymagań konsumenckich. Paszę najczęściej dobiera się na podstawie kilku kryteriów, do których między innymi należy rasa, tempo osiągania dojrzałości rozrodczej, kaliber zwierząt i potrzeby rynkowe.

Żywienie opasów – systemy panujące w krajach UE

Żywienie opasów dzieli się na trzy główne systemy, które dotyczą przede wszystkim ras mlecznych, mięsnych i ich krzyżówek – opas intensywny (alkierzowy), opas półintensywny (z jednym sezonem pastwiskowym) oraz opas ekstensywny (z dwoma sezonami pastwiskowymi). Wybór jednego z wymienionych systemów uzależniony jest od szeregu czynników – rasy zwierząt, które są przeznaczone do opasu, potencjału jakim się charakteryzują, rodzaju i wielkości bazy paszowej, czasu, który można przeznaczyć na uzyskanie właściwej masy ciała oraz koszt, jaki można ponieść, żeby osiągnąć określone cele.

System ekstensywny charakteryzuje się niskim udziałem pasz treściwych, natomiast intensywny – wysokim. Intensywne żywienie opasów jest najbardziej opłacalnym systemem w Polsce ze względu na to, że można w krótkim czasie uzyskać ubojową masę ciała zwierzęcia oraz umożliwia szybką rotację zwierząt w gospodarstwie. Opas ekstensywny natomiast najczęściej wdraża się podczas utrzymywania krów mamek, kiedy dawka pokarmowa ma pokryć zapotrzebowanie bytowe osobnika i umożliwić odpowiednią produkcję mleka. Ekstensywne żywienie w końcowym okresie opasu niestety może przyczynić się do niskich przyrostów masy, co obniża wydajność rzeźną i jest po prostu mało opłacalne – w Polce nie opłaca się utrzymywać zwierząt przez długi okres czasu, ponieważ ubojnie zaniżają cenę za zwierzęta powyżej 24 miesiąca życia.

Żywienie opasów, a rodzaj paszy

Pasze objętościowe są najczęściej stosowane podczas prowadzenia opasu głównie ze względu na budowę układu pokarmowego przeżuwaczy, ale również ich niską cenę oraz łatwą dostępność. Żywienie opasów opiera się przede wszystkim na kiszonkach i sianokiszonkach z trwałych użytków zielonych, słomie czy kiszonce z kukurydzy. Do pasz treściwych zalicza się między innymi zboża np. jęczmień i pszenżyto oraz śruty poekstrakcyjne np. rzepakową. Rolnicy coraz większą uwagę przywiązują do znalezienia alternatywnych źródeł pasz, które charakteryzowałyby się stosunkowo niskimi cenami w stosunku do jakości. Rozwiązaniem wydają się być produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego z zakładów przetwórczych np. warzyw, owoców, browarów czy cukrowni (pulpa pomidorowa, wytłoki winogronowe i jabłczane, wysłodki buraczane, młóto, melasa).

Ceny żywności na świecie. FAO: indeks cen żywności spada czwarty raz z rzędu

Żywienie opasów – opas intensywny

Opas intensywny charakteryzuje się wysokim dziennym przyrostem masy na poziomie około 1 kg, który można osiągnąć dzięki paszom o wysokiej koncentracji energii i białka w kilogramie suchej masy. Żywienie opasów intensywne wprowadza się najczęściej w stosunku do buhajków ras mięsnych i cieląt hodowanych na białe oraz różowe mięso. Zazwyczaj u buhajków przyrost masy w wieku 10-12 miesięcy osiąga wartość od 200-250 kg do 400-450 kg lub w wieku 14-18 miesięcy – do 500-500 kg.

Żywienie opasów – opas półintensywny

Opas półintensywny stosuje się najczęściej przy opasie wolców i jałówek w rejonach, które charakteryzują się dużym udziałem traw użytków zielonych z wykorzystaniem jednego sezonu pastwiskowego. Żywienie opasów odbywa się głównie w okresie zimowym i wprowadza się pasze objętościowe z dodatkiem pasz treściwych. Podczas stosowania opasu półintensywnego wolce i jałówki wykorzystują przez jeden sezon pastwisko, a następnie wprowadza się im żywienie intensywne oparte głównie na sianie, sianokiszonce i paszy treściwej. Za kończeniu opasania wolce w wieku około 18 miesięcy osiągają masę ciała ok. 520 kg, natomiast jałówki – ok. 450 kg.

Żywienie opasów – opas ekstensywny

Ekstensywne żywienie opasów charakteryzuje się wykorzystaniem pastwiska przez okres dwóch sezonów, gdzie zwierzęta przeznacza się na ubój w wieku 24-30 miesięcy, gdy ich masa osiągnie około 600-650 kg lub w wieku 33-36 miesięcy i wadze ok. 675 kg. Głównym celem tego systemu jest regularny przyrost masy ciała osobników, który będzie nie mniejszy niż 800-1000g dziennie, a w okresie zimowym – ok. 500-600 g/dzień. Zwierzęta przeznacza się na ubój po drugim sezonie pastwiskowym, a pod koniec opasania wprowadza się do diety kiszonki z traw z wysokim udziałem pasz zbożowych.

cdr.gov.pl/ fot.pixabay