Użytkowanie rozpłodowe loch to trudne zagadnienie. Cechy reprodukcyjne świń są znacznie mniej dziedziczne niż tuczu i uboju, dlatego są mniej przewidywalne i bardziej wrażliwe na uwarunkowania środowiskowe, w szczególności na sposób żywienia.

U loch procesy budowy i rozkładu składników odżywczych są ściśle powiązane. Są więc okresy przybierania na wadze (ciąża) i utraty wagi (karmienie piersią). Na rynkach krajowych i regionalnych firmy paszowe produkują i dystrybuują gotowe do spożycia mieszanki paszowe pełnoporcjowe dla loch ciężarnych i karmiących. Dostępne są również koncentraty oraz dodatki mineralno-witaminowo-aminokwasowe, z których można sporządzać mieszanki z pasz gospodarskich. Warto popracować nad synchronizacją rui, czyli usprawnieniem organizacji rozrodu i produkcji.

Użytkowanie rozpłodowe loch – jak powinno wyglądać?

Użytkowanie rozpłodowe loch powinno być przeprowadzone w taki sposób, aby zminimalizować utratę składników odżywczych podczas laktacji (przy zapewnieniu maksymalnej produkcji mleka) i utrzymać niski przyrost masy ciała podczas ciąży – bez negatywnego wpływu na rozwój płodów.

Podczas każdego z tych okresów poza podstawowymi składnikami pokarmowymi, szczególnie ważne jest odpowiednie zaopatrzenie loch w składniki mineralne i biologicznie czynne (witaminy i mikroelementy). Należy pamiętać również, że pomiędzy poszczególnymi etapami procesu rozrodczego istnieje wiele współzależności. Najbardziej odpowiednie żywienie dla określonych etapów rozrodu nie wpływa na wyniki produkcyjne. Błędy żywieniowe w organizmie lochy i ich skutki mogą pojawić się dopiero po pewnym czasie, co jest trudne lub wręcz niemożliwe do skorygowania.

Poszczególne etapy użytkowania rozpłodowego loch

W przypadku okresu lochy luźnej, czyli jałowienia, ruja występuje u normalnie żywionych i odpowiednio pielęgnowanych macior kilka dni po odsadzeniu prosiąt. Kiedy odsadza się prosięta od lochy, nie zaleca się zadawać żadnej paszy. Następnie należy żywić lochę dobrze, aż do jej pokrycia. W tym okresie młode lochy oraz lochy w słabej kondycji powinny otrzymywać więcej paszy. Stosowanie obfitego żywienia u nadmiernie chudych loch powoduje ryzyko ich straty z powodu niedowładu. Żywienie takich loch należy poprawić nie przez ilość zadawanej paszy, a przez jej jakość.

Losze w okresie jałowienia należy podawać paszę pełnoporcjową dla loch karmiących w ilości około 3 kg dziennie, jednak nie dłużej niż przez 7 dni. Po tygodniu należy przejść na paszę pełnoporcjową przeznaczoną na okres żywienia w ciąży niskiej, nawet jeżeli locha nie została w tym czasie pokryta, ponieważ zmiana paszy przyśpiesza wystąpienia rui.

Jeśli jest to możliwe, to warto popracować nad synchronizacją rui, czyli usprawnieniem organizacji rozrodu i produkcji oraz uzyskiwaniem możliwie jak największej grupy jednolitych – pod względem wagi i wieku – prosiąt. Jest to jedno z najważniejszych działań, które pomagają utrzymać stado podzielone na grupy technologiczne.

W czasie niskiej ciąży, po kryciu lochy powinny być nadal trzymane pojedynczo, aż do uformowania się łożyska (zwykle 3- 4 tygodnie). Lochy w drugim i trzecim miesiącu ciąży mogą być trzymane w grupach bez większego ryzyka. W tym okresie wymagania żywieniowe loszek i loch są zbliżone. Lochy potrzebują więcej pożywienia do wzrostu, i mają większe potrzeby bytowe. Energetyczny koszt ciąży w pierwszych trzech miesiącach jest znikomy i zwiększa się dopiero w ostatnim miesiącu, gdy płody zaczynają intensywniej rosnąć. Występują więc skłonności do zatuczania, a zatuczone w czasie ciąży lochy rodzą zwykle mioty mało wyrównane z dużą liczbą martwych (przeważnie zaduszonych) prosiąt. Aby użytkowanie rozpłodowe loch przeprowadzone było prawidłowo, lochy na początku ciąży muszą otrzymać od 2,25 kg do maksymalnie 2,75 kg paszy pełnoporcjowej. Ponadto ważna jest pasza balastowa tzn. taka, która zawiera znaczną ilość włókna (latem – starsza zielonka, zimą – siano). Dodatek paszy balastowej przeciwdziała zaparciu oraz daje losze poczucie sytości.

Z kolei w przypadku wysokiej ciąży następuje intensywny wzrost płodów. Ponadto występuje też gromadzenie w organizmie rezerw składników pokarmowych i witamin, które są niezbędne na okres karmienia prosiąt. W tym okresie ważnym jest, aby zwiększyć dzienną dawkę paszy do 3 kg, a dla młodych loch (1 i 2 ciąża) stosować mieszankę przeznaczoną dla loch karmiących. Z kolei dla starszych loch wystarczy podawać paszę sporządzoną ze zmieszania mieszanki dla loch na okres ciąży niskiej i mieszanki dla loch karmiących w stosunku 1:1. Takie żywienie pozwoli na utrzymanie rezerwy energetycznej w ciele lochy na czas karmienia prosiąt oraz zapobiegnie małej masie prosiąt przy urodzeniu. Prosięta przy takim żywieniu lochy powinny być wyrównane.

Okres po porodzie

Na 2-3 dni przed porodem należy zmniejszyć dzienne spożycie paszy u loch do 2 kg. Natomiast w dniu porodu należy podać jedynie osolone pójło z otrąb pszennych. W tym czasie warto ostrożnie karmić lochę, aby zapobiec gorączce poporodowej i zapaleniu wymienia z powodu nadprodukcji mleka.

W czasie karmienia prosiąt, karmiąca locha potrzebuje wysokoenergetycznej i bardzo dobrze zbilansowanej paszy. Niedobór białka w paszy obniża wydajność mleka u maciory, prosięta gorzej przyrastają, natomiast niedobór energii powoduje nadmierne wychudzenie lochy. Dzienną dawkę paszy w tym okresie dostosowuje się do liczby prosiąt, licząc około 2 kg mieszanki dla lochy i około 0,45 kg mieszanki na 1 prosię. Aby zatrzymać laktację zmniejsza się w ostatnich 3 dniach przed odsadzeniem prosiąt dzienną dawkę paszy, codziennie o połowę aż do zupełnej głodówki w dniu odsadzenia. Takie postępowanie sprzyja dobremu zasuszeniu i pozwala na ponowne zwiększenie ilości podawanej paszy do 3 kg dziennie już w 2-3 dni po odsadzeniu prosiąt.

Ogólnie rzecz biorąc, aby użytkowanie rozpłodowe loch było prawidłowe, a przy tym produkcja prosiąt była regularna, lochy trzeba żywić ekstensywnie do 90 dnia ciąży, umiarkowanie powyżej 90 dnia ciąży, a intensywnie podczas laktacji. Na rynkach krajowych i regionalnych firmy paszowe produkują i dystrybuują gotowe do spożycia mieszanki paszowe pełnoporcjowe dla loch ciężarnych i karmiących. Dostępne są również koncentraty oraz dodatki mineralno-witaminowo-aminokwasowe, z których można sporządzać mieszanki z pasz gospodarskich.

Czytaj też: Eksport mięsa wieprzowego w pierwszej połowie 2021 roku

odr.pl/fot.pixabay