Okres zimowy wymaga od hodowców stosowania zabiegów uwzględniających specyficzne warunki atmosferyczne. Bydło należy do gatunków dobrze znoszących niskie temperatury, jednak przy niewłaściwych warunkach zwierzęta są narażone na szereg chorób...

Okres zimowy wymaga od hodowców stosowania zabiegów uwzględniających specyficzne warunki atmosferyczne. Bydło należy do gatunków dobrze znoszących niskie temperatury, jednak przy niewłaściwych warunkach zwierzęta są narażone na szereg chorób. Szczególnie wrażliwe są zwierzęta młode, w tym cielęta i jałówki.

Cielęta w pierwszych dniach życia są narażone na hipotermię bardziej niż starsze zwierzęta. W okresie neonatalnym (pierwszy tydzień życia) charakteryzują się one upośledzonym systemem termoregulacji, przez co temperatura otoczenia znacznie wpływa na ciepłotę ciała. Narażone na wyziębienie są przede wszystkim te o niskiej masie urodzeniowej. Starsze cielęta są zwykle odporne na działanie niskich temperatur. Jednakże nieprawidłowe warunki zoohigieniczne oraz niektóre choroby (biegunki, zapalenie górnych bdróg oddechowych) mogą upośledzać odpowiedź immunologiczną oraz zdolności termoregulacyjne. Szczególnie niepożądanymi zjawiskami w budkach (zimny wychów) oraz cielętnikach są przeciągi oraz nadmierna wilgotność. Wysoka wilgotność powietrza (powyżej 75%) wraz z niską temperaturą tworzą doskonałe warunki dla namnażania się wielu patogenów. Takie warunki sprzyjają przełamaniu bariery odpornościowej organizmu cielęcia, dodatkowo występują problemy z utrzymaniem stałej temperatury ciała. W rezultacie zwierzęta stają się podatne na choroby infekcyjne oraz są bardziej narażone na upadki. Oprócz warunków zoohigienicznych należy zwrócić szczególna uwagę na żywienie cieląt. W okresie żywienia mlekiem, bądź preparatem mlekozastępczym, warto jest zwiększyć objętość dostarczanego pójła. Zabieg ten ma na celu zwiększenie ilości dostarczanych substancji odżywczych, na które rośnie zapotrzebowanie organizmu w okresie zimowym. W przypadku preparatów mlekozastępczych można zachować dotychczasową objętość pójła, przy jednoczesnym podniesieniu koncentracji suchej masy pójła do 15-18%. Ważna jest również ich temperatura podania, jak najbardziej zbliżona do temperatury ciała.

Tolerancja bydła na niskie temperatury otoczenia jest duża, jednak tylko wtedy, gdy nie towarzyszą im przeciągi. Długotrwałe i nadmierne ochłodzenie powoduje zwiększenie utraty ciepła z organizmu oraz obniżenie odporności, a to z kolei może prowadzić do rozwinięcia się wielu chorób. Głównymi schorzeniami występującymi w okresach zimowych są choroby dróg oddechowych, stawów oraz wymienia. Nie można wpaść jednak w pułapkę zbytniego dogrzania obór, ponieważ wysoka temperatura przy wysokiej wilgotności sprzyja namnażaniu patogenów. Niezbędna jest odpowiednia wentylacja o każdej porze roku.

Późną jesienią powinno zadbać się o odpowiednie żywienie bydła mięsnego, które zwiększa w tym czasie apetyt, by przygotować rezerwy w organizmie oraz zmienić okrywę włosową na tką, która chronić będzie przed zimnem i opadami. W okres zimowy zwierzęta powinny wejść w dobrej kondycji, wtedy żywienie zimowe bydła mięsnego może opierać się w głównej mierze na paszach objętościowych (siano, sianokiszonka, słoma), ewentualnie uzupełnione o pasze odpadowe przemysłu rolno-spożywczego. Należy przy tym unikać zatuczenia, które jest przyczyną ciężkich porodów i zaburzeń w rozrodzie.

W stadach bydła mlecznego na przełomie jesieni i zimy widoczny jest często spadek wydajności mlecznej. Wiąże się to właśnie z wykorzystaniem aminokwasów w mniejszym stopniu do produkcji mleka, a w większej do gromadzenia zapasów w organizmie i przygotowania się do niższych temperatur. By tego uniknąć należy zwiększyć dawkę pokarmową głównie w aminokwasy siarkowe (zadając np. nasiona zbóż i roślin motylkowych, otręby pszenne, lucernę). Ważna jest także suplementacja witamin, których organizm nie jest w stanie wytworzyć w wystarczającej ilości ze względu na krótszy dzień i mniejszą ilość słońca. Zimą dla krów wysokowydajnych nie wystarczy pasza objętościowa – należy uzupełnić ja dodatkiem paszy treściwej.

• Przez cały rok zwierzęta powinny mieć stały dostęp do wody pitnej, w okresie zimowym należy regularnie przeprowadzać kontrolę poideł, ponieważ przy niskich temperaturach często dochodzi do ich zamarzania.
• Jesienią należy przeprowadzić także korekcję racic, ponieważ schorzenia rogu racicowego może przyczynić się do spadku wydajności mlecznej, chorób wymienia i większej liczby komórek somatycznych w mleku. Dobrą praktyką jest także odrobaczenie stada po zakończeniu okresu pastwiskowego.
• Należy pamiętać, że warunki środowiskowe i mikroklimatyczne, w jakich przebywa zwierzę wpływa zarówno na jego zdrowotność, jak i produkcyjność. Wszystko to przekłada się na korzystniejszy wynik ekonomiczny rolnika.

Autor: Maciej Adamski, Marta Kaliciak, Katarzyna Walkowiak. Fot.: MF