DWyboru modelu produkcyjnego dokonuje się przed rozpoczęciem chowu na podstawie analizy bazy paszowej w tym TUZ, stanu pomieszczeń inwentarskich, możliwości nadzoru i obsługi zwierząt w kolejnych fazach produkcji. Możemy wyróżnić dwa podstawowe modele ze względu na kumulację wycieleń: model rozproszony z wycieleniami przez cały rok, model skumulowany z sezonowym wycieleniem. Technologie chowu w stadach podstawowych dostosowujemy w zależności od pory roku, z zachowaniem dobrostanu zwierząt. Stado nie może być pozostawione bez nadzoru, obowiązkowy jest codzienny przegląd stada. Dobrze wyrośnięta matka produkuje więcej mleka – lepszy odchów cieląt,  łatwiej urodzi pierwsze i kolejne cielęta, gwarantuje dłuższe użytkowanie. Należy również ustalić system prowadzenia wypasu. Wypas kwaterowy lub dawkowy- dozowany, pozwala na efektywniejsze wykorzystanie runi pastwiskowej i zapobiega jej niszczeniu. Najlepszym sposobem wypasu (dla zwierząt) jest umożliwienie bydłu  korzystania z pastwiska przez całą dobę, naturalna regulacja ilość pobieranej paszy.     

 

Udział różnych komponentów ojcowskich i matczynych, wzajemnie się uzupełniających decyduje o wyniku ekonomicznym – opłacalności hodowlanej. Na zdolność produkcyjną stada rzutuje ilościowy aspekt reprodukcji. Najbardziej efektywnym jest model, w którym można zawęzić sezon wycieleń całego stada do okresu 2-3 miesięcy późno-zimowych lub wczesno-wiosennych. Zależy to od dyscypliny krycia buhajami. W konsekwencji na wiosenne, bogate w składniki pokarmowe pastwiska, wychodzą krowy z cielętami, które mogą intensywnie je wykorzystać. Prawidłowy odchów młodych zwierząt niezależnie od przyjętego systemu decyduje o późniejszym ich użytkowaniu. Straty powstające w okresie wychowu cieląt należą do najbardziej dotkliwych, wynikają one najczęściej z niewiedzy i zaniedbania. Niskie temperatury (nawet do minus 20° C) nie są tak groźne dla bydła miesnego, jak przeciągi i wysoka wilgotność panujące w wielu pomieszczeniach odchowu.  Hodowca powinien umieć skorygować dawki pokarmowe w zależności od zaistniałej sytuacji. W naszych warunkach optymalne dobowe przyrosty opasanych buhajków winny mieścić się w granicach 1000-1100 g, gdyż takie przyrosty gwarantują odpowiednią wartość rzeźną i jakość mięs. Natomiast wyższe wymagają skarmiania dużej ilości pasz treściwych, co może okazać się ekonomicznie nieuzasadnione. 

 

Bardzo istotne jest comiesięczne ważenie zwierząt, ocena ich kondycji, stanu zdrowia oraz obserwacja behawioru. Ważenie zwierząt jest ważne w celu określenia tempa przyrostów czy osiągają prawidłowe parametry rozwoju i czy są prawidłowo żywione!!! Bydło nie powinno wykazywać oznak dolegliwości fizycznych. Bardzo ważna jest przede wszystkim szeroko pojęta profilaktyka i szczepienia ochronne.  Efekt hodowlany w stadzie można zmierzyć ilością zwierząt odchowanych i zakwalifikowanych do dalszej hodowli.      

 

Końcowy efekt produkcji żywca wołowego określa jego wartość rzeźna i właściwości jakościowe mięsa, które są uzależnione od: typu użytkowego, rasy, płci, końcowej masy ciała, i wielu innych czynników. Uważa się, że mięso wołowe dobrej jakości uzyskuje się przede wszystkim z młodego bydła, które przed ubojem osiągnęło odpowiednią wartość rzeźną. Bydła ras mięsnych, a także ras o użytkowości dwukierunkowej, odkłada nieco mniej łoju wewnętrznego, a więcej tłuszczu wewnętrznego i międzymięśniowego, głównie podskórnego. W obrocie handlowym preferowane jest mięso o barwie różowo-czerwonej, które odznacza się drobno włóknistą strukturą, dużą kruchością i soczystością. Płeć bydła ma również istotny wpływ na jego wartość rzeźną. Wolce w stosunku do buhajków zużywają o 20% więcej białka na 1 kg przyrostu masy ciała przy jednocześnie mniejszych o 13% przyrostach dziennych. Jeszcze mniej korzystne wyniki uzyskuje się w opasie jałówek. Obserwuje się bowiem u nich dużą skłonność do odkładania tłuszczu w tuszy, nawet przy stosunkowo małych przyrostach dziennych. Najwyższą wydajność rzeźną uzyskuje się dla buhajków, a najniższą dla jałówek. Wyższa intensywność opasania i obniżony wiek przy uboju prowadzą do uzyskania lepszego jakościowo mięsa. Dotyczy to buhajków, u których zagęszczenie tkanki łącznej następuje szybciej niż u jałowic i wolców.     

Okres dostosowania gospodarstw polskich hodowców i producentów bydła mięsnego do standardów UE wymaga legislacji w zakresie prawa polskiego oraz obowiązkowego wdrożenia audytu w celu kontroli gospodarstw ubiegających się o status "standardowego dostosowania". Należałoby rozważyć możliwość skorzystania z pomocowych programów częściowo finansowanych przez UE w celu utworzenia czysto rasowych stad bydła mięsnego.

Czytaj więcej: Czynniki determinujące efektywność produkcji wysokiej jakości żywca wołowego, cz. I

 

Fot. RM