Ludzkość od starożytnych czasów świętowała Nowy Rok i jego nadejście. Jednak huczne zabawy sylwestrowe mają o wiele krótszą tradycję.

Na przełomie XIX i XX wieku narodził się zwyczaj urządzania zabaw sylwestrowych w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia. Najpierw w dużych miastach, wśród bogatych ludzi, potem, w XX wieku, stopniowo również w uboższych warstwach społeczeństwa. Mimo globalizacji i unifikacji świata, na innych kontynentach wciąż zdarza się, że jest on obchodzony w odmiennych terminach. I tak, np. Chińczycy nie rezygnują ze swego kalendarza księżycowego i świętują między 21 stycznia a 19 lutego, zależnie od roku.

Nowy Rok – przesądy i tradycje w polskiej kulturze

Z sylwestrem i powitaniem nowego roku wiąże się wiele zwyczajów. Jednym z nich jest jedzenie tłustych, mięsnych potraw, które mają zapewnić dostatek i odpędzić głód na nadchodzące miesiące. Dlatego wigilię Nowego Roku, w odróżnieniu od postnej wigilii Bożego Narodzenia nazywa się tłustą.

Kolejny zwyczaj dotyczy żartów i psikusów, które najczęściej młodzi mieszkańcy miast i wsi sprawiają swoim starszym sąsiadom. I choć ofiary wybryków mogą być bardzo niezadowolone, nie powinny okazywać swojej złości, bo to przynosi pecha. Tradycyjnie też, w tym czasie, nie brakowało i nadal nie brakuje hucznych zabaw. Wcześniej zdarzało się, że imprezom sylwestrowym towarzyszyło wróżenie. Panny próbowały wywróżyć, która pierwsza wyjdzie za mąż.

Jeden ze zwyczajów, sięgający czasów szlacheckich, nawiązuje do wigilii Bożego Narodzenia – i głosi, że w Nowy Rok należy wystrzegać się czynności uznawanych za nieprzyjemne i niekonieczne. Obawa związana z ich wykonywaniem w najbliższej przyszłości związana była z porzekadłem: "Jaki Nowy Rok, taki cały rok".

Chyba najbardziej popularny sylwestrowy przesąd „mówi”, aby nie wchodzić ze starymi problemami w kolejny rok. Jeśli chcemy się uwolnić od niemiłych wspomnień, powinniśmy w sylwestrową noc spisać swoje zmartwienia na czerwonym papierze i później je spalić. Noworoczny płomień ma rzekomo unicestwić już na zawsze niemiłe wspomnienia.

Kolejny przesąd stanowi, aby wszelkie długi i pożyczki uregulować jeszcze przed zakończeniem starego roku, żeby nie wchodzić z nimi w Nowy Rok i nie stać się w najbliższym czasie ofiarą niesłownych dłużników.

Są też tacy, którzy 31 grudnia wkładają do portfela łuski z wigilijnego karpia. Niektórzy są zdania, że tego dnia warto włożyć na siebie nową bieliznę i ubrania – koniecznie z metką. Ma to zagwarantować nam piękny wygląd i powodzenie u płci przeciwnej w następnych miesiącach. Starsze osoby głoszą, że 31 grudnia nie powinno się sprzątać, bo "wymiata się" wtedy szczęście z domu.

Jak wygląda to na świecie?

Co kraj, to obyczaj. To przysłowie idealnie pasuje do zwyczajów sylwestrowych. Są pewne zwyczaje, np. życzenia i spotkania w gronie znajomych, które kultywuje się na całym świecie. Są też takie, które swoim zasięgiem obejmują tylko pewien region lub kraj. I tak, np. Duńczycy w sylwestra rozbijają talerze o drzwi swoich przyjaciół, skaczą też z krzeseł, by w podskokach wejść w Nowy Rok. W Szkocji jedną z głównych atrakcji sylwestrowych zabaw jest spalenie łodzi wikingów w historycznej części Edynburga.

W Japonii świętowanie Nowego Roku trwa aż trzy dni, bo jest to dla nich data szczególna i symboliczna. Zwiastuje nadejście „nowego”, daje szansę na rozpoczęcie lepszego etapu w życiu i pożegnanie zmartwień i utrapień. W nocy z 31 grudnia na 1 stycznia w całej Japonii rozbrzmiewają dzwony buddyjskich świątyń. W pierwszy dzień stycznia rodziny wspólnie modlą się przy domowych ołtarzach, podejmują noworoczne postanowienia i składają życzenia. W Japonii Nowy Rok jest postrzegany jako święto wyjątkowo rodzinne i – w przeciwieństwie do Polski – nie jest to okazja do hucznego świętowania i zabawy. Japońskie rodziny spotykają się na uroczystej kolacji, składającej się z tradycyjnych noworocznych potraw, z których każda ma symbolizować spełnienie życzeń, zapomnienie o złych wspomnieniach, dobrobyt i długowieczność domowników.

Amerykanie obchodzą sylwestra podobnie jak Polacy. Spędzają go na przyjęciach lub w klubach, w gronie przyjaciół lub rodziny, bawiąc się i tańcząc. Wiele uroczystości odbywa się na ulicach i placach, a jednym z najpopularniejszych miejsc w całych Stanach Zjednoczonych jest Times Square, jedno z najbardziej ruchliwych skrzyżowań w Nowym Jorku. 31 grudnia gromadzą się na nim wielotysięczne tłumy, a sylwestrowa zabawa jest transmitowana na żywo na całym świecie. Tradycja świętowania Nowego Roku właśnie w tym miejscu została zapoczątkowana w 1904 roku, kiedy ówczesny właściciel New York Times’a Alfred Ochs uczcił otwarcie nowego budynku gazety. Trzy lata później, 31 grudnia 1907 roku, zrodziła się tradycja, która trwa do dziś. Minutę przed północą, ze specjalnego masztu pośrodku Times Square, zaczyna się opuszczać wielką, świetlistą kulę, zwaną Wielkim Jabłkiem, tak, by po upływie 60 sekund i uroczystym odliczaniu znajdowała się na samym dole.

W Brazylii Nowy Rok najhuczniej świętuje się na plaży Copacabana w Rio de Janeiro. Brazylijczycy wierzą, że biel przynosi szczęście i pokój, więc w sylwestrową noc ubierają się od stóp do głów na biało. Tradycyjnie, zanim nadejdzie ostatni dzień roku, uczestnicy zabawy na Copacabanie składają ofiarę bogini morza – wypuszczają w morze łódki z podarkami, a w fale wrzucają białe kwiaty. Z kilku scen na imprezie dobiegają różnorodne rytmy – od tradycyjnej samby do brazylijskiego rocka. Najbardziej wyczekiwanym momentem jest kilkunastominutowy pokaz sztucznych ogni, które odpalane są z pływających kilkaset metrów od brzegu pontonów i eksplodując, odbijają się w oceanie, co jeszcze bardziej potęguje widowisko.

Czytaj też: Henryk Kowalczyk przedstawił nowe rozwiązania dla rolników w 2022 roku

gov.pl/fot.Flickr