Likwor, ratafia, likier, influzja oraz kordiał tak dawniej określano wszelkiego rodzaju macerowane trunki smakowe. Obecnie najczęściej używaną nazwą zwyczajową dla tego typu trunków jest termin nalewki. Pochodzi on od polskiego wyrażenia „nalewka” lub „nalew” określającego proces zalewania, „nalewania” ziół, owoców, korzeni oraz olejków alkoholami. Termin nalewka wszedł do powszechnego użycia w języku polskim około połowy XIX wieku, gdyż już w XVIII i XIX nalewki były powszechnie przygotowywane w gospodarstwach domowych.

Produkcja alkoholu – nalewki i likiery jako zalążek tradycji

Aby wyjaśnić proces tworzenia nalewek i likierów, warto uporządkować wiedzę na temat samej produkcji alkoholu. Wyjaśnić trzeba, że alkohol występuje w przyrodzie jako prawdziwie naturalna substancja. Pojawienie się naturalnego alkoholu w przyrodzie może być wypadkową fermentacji cukrów pochodzących z soku owocowego lub miodowego, zawartych w kropli wody oraz „dzikich” drożdży unoszących się w powietrzu. Sztukę destylacji jako pierwsi opanowali Arabowie, a silnie stężony alkohol został uzyskany już w VIII w n.e. Sztuka destylacji trafiła później do Europy, pozwalając na destylację wina, której produkt nazwano „spititus vini”, czyli duch wina, od czego pochodzi dzisiejsze pojęcie spirytusu. Tak zaczęły rodzić się nalewki.

Nalewki – jak to wszystko się zaczęło?

Gdy opanowano już kunszt destylacji zaczęto łączyć uzyskany alkohol z ziołami, korzeniami, kwiatami owocami oraz olejkami, które również uzyskiwano w tym samym procesie, aby stworzyć nalewki. Surowce te były zalewane spirytusem, proces ten nazwano maceracją składników. Kolejnym krokiem do powstania nalewek jest zasypanie maceratu cukrem lub syropem cukrowym. W trakcie trwania tego procesu następuje powstanie syropu z wyrazistym alkoholowym akcentem, który zaczyna przypominać nalewkę. Tak przygotowany nastaw należy pozostawić aż do całkowitego rozpuszczenia cukru. Po okresie kilku tygodni rozpoczyna się proces klarowania nalewki polegający na grawitacyjnym opadaniu ciężkich frakcji na dno naczynia, w którym znajduje się płyn. Wszelkie pozostałe zawiesiny w procesie tworzenia nalewki usuwane są poprzez filtrację. Klarowny trunek należy przelać do szklanych naczyń i pozostawić na dłuższy okres, pozwalając nalewce dojrzeć. Im dłużej trwa ów proces, tym bardziej barwa oraz smak przyszłej nalewki zmienia się.

Czytaj także: Stopień wodny Siarzewo – budowa zablokowana przez ekologów?

Nalewki i likiery – z czego dzisiaj powstają?

Dawniej w polskich domach w czasach XVIII i XIX wieku do produkcji likierów i nalewek używano domowego destylatu zwanego samogonem lub bimbrem, rzadziej alkoholu pochodzącego z państwowych gorzelni lub zakładów rektyfikacji. Tradycja wytwarzania różnego rodzaju likierów i nalewek trwa w Polsce do dziś, tak samo jak żywa nadal pozostaje tradycja pokątnej produkcji bimbru. Częściej jednak od bimbru używa się obecnie spirytusu rektyfikowanego, co pozytywnie wpływa na finalny smak oraz wszelkie uczucia związane z kosztowaniem oraz spożywaniem wykwintnych nalewek oraz likierów. Wszystko za sprawą jakości spirytusu, który w odróżnieniu od wyrobów amatorskich pozbawiony jest niepożądanych frakcji lotnych oraz tzw. fuzli, negatywnie wpływających na odczucia smakowe trunków.

– wyjaśnia w rozmowie z portalem rolniczym Świat Rolnika Info Paweł Dziel właściciel marki Alkohole Wybrane, która produkuje między innymi nalewki.

Nalewki – dawne skarby domowych piwniczek

Niegdyś najpopularniejsze wśród nalewek były nalewki korzenne oraz ziołowe, które zyskały swe uznanie w ówczesnej medycynie, kiedy to zaobserwowano pozytywne działanie alkoholu. Lecznicze nalewki na bazie ziół, korzeni oraz owoców można było napotkać niemal w każdym domu. W czasach szlacheckich obfitość oraz różnorodność dworskiej piwniczki, ze względu na składowane w nich nalewki, była takim samym powodem do dumy jak rodowy herb. Dlatego też do opieki nad takim nalewkowym skarbem powołani byli odpowiedni ludzie: podczaszy, cześnik czy piwniczy. W wiejskim dworze zaś nalewki przechowywane były w apteczkach, nad którymi pieczę sprawowały zazwyczaj panie domu. Zwykle apteczkę stanowiły szafy zamykane na klucz ustawione w jadalni lub izba przylegająca bezpośrednio do jadalni. Należy więc zwrócić uwagę jak cenny nalewki stanowiły trunek, skoro sprawowano nad nimi taką pieczę.

Nalewki i likiery – współczesne dobro konsumentów

Obecnie na rynku alkoholi dostępnych jest wiele trunków w postaci likierów i nalewek. Począwszy od nalewek owocowych przez nalewki ziołowe i korzenne. Zmieniło się jednak podejście do owych trunków. Obecnie zauważa się większą ich konsumpcję z nastawieniem na doznania smakowe niż na poszukiwanie w nalewkach działań leczniczych. Niesie to za sobą szerokie pole do popisu dla wielu domorosłych nalewkarzy, którzy swym kunsztem oraz pomysłami na ekstrawaganckie połączenie smaków w nalewkach lub likierach chcą zaskoczyć rodzinę, bliskich lub znajomych. Pole do popisu mają przed sobą również technolodzy produkcji przedsiębiorstw działających w branży alkoholowej oraz pasjonaci nalewkarstwa, którzy postanowili swoje hobby zamienić na biznes.

Współczesny rynek nalewek i likierów

Od kilku lat na rynku alkoholi widać wzrostową tendencję sprzedaży alkoholi kolorowych. Wśród nich znajdują się również likiery i nalewki. Świadomość konsumencka rośnie dlatego też ważne jest obecnie nie tylko zapewnienie różnorodności smaków nalewek i likierów, ale również ich jakości. Dostępne dziś produkty nie tylko nawiązują do szeroko znanych i pożądanych smaków nalewek żurawinowych, wiśniowych, cytrynowych, czy pigwowych. Widać trend poszerzania horyzontów smakowych konsumentów przez ciekawe połączenia w nalewkach lub likierach tradycyjnych smaków owoców z dodatkami. Świetnym przykładem tego jest pigwa z nutą brandy, czy nalewka z aronii słodzona miodem. Ta ostatnia to wynik połączenia owoców aronii z miodem wielokwiatowym, które wprowadziliśmy do oferty już na początku działalności marki Alkohole Wybrane oraz wprowadzona niedawno do oferty nalewka „Wiśnia w miodzie”. Obecnie kontynuujemy wytwarzania nalewek i likierów w ich tradycyjnym ujęciu, takich jak nalewka z aronii słodzona cukrem. Poszerzamy jednak gamę naszych produktów o wykwintne likiery, szczególnie szczycimy się „Likierem kawowym”, który trafia w podniebienia kobiet oraz mężczyzn.

– wyjaśnia w rozmowie z portalem rolniczym Świat Rolnika Info Paweł Dziel właściciel marki Alkohole Wybrane, która produkuje między innymi nalewki.

Nalewki oraz likiery – czym się różnią, jakie są podobieństwa?

Zarówno nalewki jak i likiery wykonać można na bazie ziół, owoców i miodów, jednak większe pole do popisu w różnorodności swych smaków mają likiery. Oprócz wcześniej wspomnianych smaków likiery można uzyskać również na bazie: cytrusów, orzechów, czekolady, kakao, mięty, wanilii, anyżu, ziół, kremów oraz specjalnych składników takich jak jadalne złoto. Dużą różnicą pomiędzy likierem, a nalewką jest sposób ich wytwarzania. Jak zostało to wcześniej przedstawione nalewkę uzyskuje się poprzez zalanie jej składników oraz późniejszą ich macerację. Likier uzyskuje się natomiast poprzez rozpuszczanie, mieszanie różnych składników w spirytusie o różnych stężeniach, przez co dochodzi do jego aromatyzacji. W odróżnieniu od nalewki, likier odznacza się również niższą zawartością alkoholu oraz gęstszą konsystencją w porównaniu do nalewki.

Odwieczny spór o moc trunku

Ile osób tyle gustów, ile gustów tyle racji. Wielokrotnie Klienci w rozmowach z nami toczą spór o to jaką zawartość alkoholu powinny mieć nalewki oraz likiery. Najmniejsza zawartość alkoholu w likierze wynosi 15%, natomiast nalewka zwyczajowo to trunek posiadający od 40% do 45% alkoholu. Wielu producentów używa jednak na etykietach swych produktów określenia nalewka już dla trunków o zawartości alkoholu na poziomie 21% alkoholu. Spowodowane jest to przede wszystkim dbałością o odpowiednie wrażenia smakowe płynące ze spożywania danego trunku. Im delikatniejszy surowiec, na którym wykonano dany nalew tym mniejsza powinna być zawartość alkoholu. Bez wątpienia nalewki i likiery to nasze bogactwo alkoholowe, które z pokolenia na pokolenie powinno być pielęgnowane i dawać świadectwo znajomości właściwości leczniczych płynących z natury. Kultywowanie produkcji domowych nalewek i likierów to sposób na przekazanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego przyszłym pokoleniom.

– wyjaśnia w rozmowie z portalem rolniczym Świat Rolnika Info Paweł Dziel właściciel marki Alkohole Wybrane, która produkuje między innymi nalewki.

Prawo pl/Rogala, nalewki zdrowotne/fot. freepik