W zabytkowym dworku Laszczyków w Kielcach zaprezentowana została wystawa na temat ludowych wierzeń i obrzędów związanych z czasem Bożego Narodzenia. Przygotowano wigilijny stół na podstawie zapisów etnografa Oskara Kolberga.

– Pokazujemy niezwykłe bogactwo dawnych wierzeń i zwyczajów ludowych związanych z Bożym Narodzeniem – wyjaśnia komisarz wystawy Leszek Gawlik. 

 

Częścią wystawy jest stół przygotowany do wigilijnej wieczerzy.

 

– Zrobiliśmy go na podstawie zapisów Oskara Kolberga. Słynny etnograf opisał go w tomie "Radomskie". Jest opleciony łańcuchem, aby tego jedzenia, które było na wigilijnym stole, nie zabrakło rodzinie przez cały rok – opowiada Gawlik.

 

Ludowe wierzenia dotyczące okresu Bożego Narodzenia związane są z magią urodzaju, wróżbami matrymonialnymi, przepowiadaniem pogody i zabiegami chroniącymi od złego. Przedstawione je przy pomocy oryginalnych narzędzi, mebli i przedmiotów codziennego użytku.

 

Na Kielecczyźnie i Małopolsce z wigilią związany jest zwyczaj "straszenia" drzewek owocowych.

 

– Żeby drzewo rodziło, trzeba było po wieczerzy wigilijnej wyjść do sadu i przy pomocy siekiery w sposób rytualny drzewo postraszyć, a następnie obwiązać powrósełkami, przygotowanymi ze słomy, która znajdowała się na wigilijnym stole – opowiada o dawnym obrzędzie Leszek Gawlik.

 

Na wystawie w kielecki muzeum można też zobaczyć placuszki wypiekane kiedyś przez wiejskie gospodynie, "aby nigdy nie zabrakło mleka". 

 

– W wigilię gospodyni musiała zemleć w żarnach dziewięć gatunków zbóż, po czym zaczyniała to wodą święconą. Pokruszony placek wkładano do żłobu, co miało chronić zwierzęta przed chorobami – tłumaczy ekspert.

 

W jednym z pomieszczeń znajduje się tajemniczy pakunek będący skrzynką św. Mikołaja.

 

– Jeszcze w XVIII wieku w kościołach stały specjalne skrzynie. Można było w nich złożyć datki dla biednych panien. Ponieważ Św. Mikołaj patronował także pannom bez posagu – wyjaśnia Gawlik.

 

Wystawowa choinka, świętokrzyska jodła, przystrojona została w ozdoby bibułkowe z XIX i początku XX wieku. W innym pomieszczeniu znalazły się pocztówki i ozdoby choinkowe sprzed drugiej wojny światowej. Można w nim zapoznać się z historią karty pocztowej aż do czasów współczesnych i obejrzeć egzemplarze przedwojennych kartek z motywami bożonarodzeniowymi. Są one częścią zbiorów Muzeum Wsi Kieleckiej.

 

Integralną częścią wystawy stanowią również prace malarskie i rzeźbiarskie współczesnych twórców Kielecczyzny.

 

Wystawę można zwiedzać w Dworku Laszczyków do 5 lutego.

 

dzieje.pl/McD/Fot. mwk.com.pl