Do marszałka Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o szkodach łowieckich, ubezpieczeniach obowiązkowych od szkód łowieckich, Łowieckim Funduszu Odszkodowawczym oraz o zmianie niektórych ustaw. strączkowe – groch, łubin, bobik oraz trawy.

Zasadniczym elementem projektowanej ustawy jest wprowadzenie obowiązkowych składek ubezpieczenia od wystąpienia szkód łowieckich dokonywanych przez zwierzęta łowne.

Zgodnie z projektem ustawy obowiązek uiszczenia składek ubezpieczeniowych spoczywa nie tylko na dzierżawcach i zarządcach obwodów łowieckich, ale także na Skarbie Państwa jako właścicielu zwierzyny łownej w stanie wolnym.

W obecnym stanie prawnym zarówno wypłata odszkodowania jak i oszacowanie wysokości wyrządzonych szkód dokonywał ten sam podmiot – a więc najczęściej dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego. W proponowanym rozwiązaniu oszacowanie i wypłata odszkodowań z tytułu szkód łowieckich dokonywane będzie przez niezależny podmiot tj. zakład lub zakłady ubezpieczeń.

Projekt przewiduje możliwość zwrócenia się do właściwego wójta/burmistrza/prezydenta o przeprowadzenie mediacji dotyczącej ustalenia wysokości odszkodowania zaś ostatecznie spory wynikłe na gruncie ustalania jego wysokości mają być rozpoznawane przez sądy powszechne. Należy wskazać, że podmiot poszkodowany któremu odmówiono przyznania odszkodowania będzie miał 30 dni na złożenie ewentualnego pozwu, zaś po tym terminie zgodnie z zapisami ustawy prawo do odszkodowania wygaśnie.

Przepisy wskazanego aktu przewidują ponadto, obowiązek pisemnego zgłoszenia szkody w terminie 7 dni od dnia jej powstania osobie wskazanej przez ubezpieczyciela. Zapis ten jest wyjątkowo rygorystyczny i tym samym może wywoływać liczne kontrowersje, albowiem okres ten jest stosunkowo krótki, a jednocześnie nie jest zależny od powzięcia wiadomości o szkodzie, a wyłącznie od jej powstania. W realiach prowadzenia produkcji rolnej z całą pewnością dochodziło będzie do sytuacji w których poszkodowany dowie się o powstaniu szkody znacznie później niż przed upływem 7 dni od jej powstania.

Kolejną kwestią budzącą wątpliwości w ocenie autora niniejszego artykułu jest wprowadzenie w art. 32 ust. 10 projektu zapisu zgodnie z którym wysokość odszkodowania pomniejszana jest o 10 % udział własny poszkodowanego. W uzasadnieniu projektu brak jest odniesienia się do powodów wprowadzenia takiego zapisu, a samo pomniejszenie wysokości należnego odszkodowania nie jest uzależnione od jakichkolwiek okoliczności faktycznych związanych chociażby z przyczynieniem się do wystąpienia szkody.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że przedłożony projekt w art. 26 nakłada na właścicieli lub posiadaczy upraw rolnych lub płodów rolnych obowiązek współdziałania z dzierżawcami lub zarządcami obwodów łowieckich w zabezpieczaniu upraw rolnych lub płodów rolnych przed szkodami łowieckimi. Jako przykłady współdziałania wskazano m.in. zezwalanie na usytuowanie na swoich gruntach rolnych urządzeń łowieckich, w celu ograniczenia liczebności populacji zwierząt i szkód łowieckich przez nie wyrządzanych, a także zabezpieczanie wspólnie z dzierżawcami lub zarządcami obwodów łowieckich gruntów rolnych lub płodów rolnych poprzez stosowanie urządzeń odstraszających, tymczasowych grodzeń upraw lub płodów rolnych w okresie występowania szkód łowieckich oraz partycypację w kosztach związanych z wykonywaniem tych zabiegów.

Co istotne brak współdziałania z dzierżawcami lub zarządcami obwodów łowieckich w zabezpieczaniu upraw rolnych lub płodów rolnych przed szkodami łowieckimi powoduje wygaśnięcie prawa do odszkodowania – art. 37 pkt 3 projektu ustawy. Tym samym istnieje realne ryzyko, że ubezpieczyciele będą dążyć do wykazania, że poszkodowany w sposób należyty nie współdziałał z zarządcami lub dzierżawcami obwodów łowieckich w celu zabezpieczenia upraw rolnych. Obawa ta wydaje się tym bardziej uzasadniona, że wymieniony w art. 26 ust. 2 projektu katalog pożądanych form współdziałania właścicieli lub posiadaczy upraw rolnych lub płodów rolnych z dzierżawcami lub zarządcami obwodów łowieckich ma charakter otwarty, co może otwierać drogę do nadużyć.

W celu zrealizowania obowiązku ubezpieczenia od szkód łowieckich w projekcie ustawy przewidziano powołanie Łowieckiego Funduszu Odszkodowawczego, którego środkami dysponować ma Polski Związek Łowiecki.

Polski Związek Łowiecki jako dysponent Funduszu przeprowadzał będzie procedurę wyłonienia ubezpieczyciela lub ubezpieczycieli, którzy będą następnie przeprowadzać proces likwidacji szkód.

Umowa bądź umowy ubezpieczenia od szkód łowieckich będą zatem podpisywane na szczeblu centralnym przez Polski Związek Łowiecki i finansowane z Łowieckiego Funduszu Odszkodowawczego. Każdy dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego będzie miał obowiązek uiszczenia do dnia 1 grudnia każdego roku składki w wysokości 70% łącznej kwity wpłaconych odszkodowań za szkody łowieckie w poprzednim łowieckim roku gospodarczym. Co więcej obowiązek uiszczenia składki spoczywał będzie również na zarządcach oraz dzierżawcach obwodów łowieckich jeżeli na terenie ich obwodów łowieckich nie występowały szkody łowieckie. W takiej sytuacji składka należna na Fundusz Ubezpieczeń Łowieckich będzie wynosiła równowartość 20 % wartości tusz zwierzyny grubej pozyskanej w poprzedzającym łowieckim roku obrotowym. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu nałożenie tego obowiązku wynika z założenia, że zwierzyna która przyczyniła się do powstania szkód przebywa również na terenach na których szkód nie zgłoszono, jednak w celu poszukiwania atrakcyjnego żeru dokonuje szkód na obszarach poza miejscem stałej ostoi, poza terenem dzierżawionego lub zarządzanego obwodu.

W proponowanym akcie przewidziano również opłatę za niespełnienie obowiązku uiszczenia w terminie składki na rzecz Łowieckiego Funduszu Ubezpieczeniowego. Opłata taka zgodnie z projektem ma wynosić 5 euro od 1 ha powierzchni dzierżawionego lub zarządzanego obwodu łowieckiego, przy czym jej uiszczenie na rzecz Funduszu nie zwalnia z obowiązku uiszczenia składki obowiązkowego ubezpieczenia od szkód łowieckich.

Obowiązek przekazywania na rzecz Łowieckiego Funduszu Łowieckiego składek niezbędnych dla zawarcia umowy ubezpieczenia projekt ustawy nakłada również na Skarb Państwa jako właściciela zwierzyny i ma on wynosić 50 % kwoty wypłaconych odszkodowań przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich w poprzednim roku gospodarczym.

Poza określeniem obowiązku wypłaty odszkodowania za szkody łowieckie nałożonego w myśl ustawy na ubezpieczyciela ustawa w art. 5 wskazuje, że za szkody łowieckie wyrządzone przez gatunki objęte całoroczną ochroną, a także za szkody łowieckie wyrządzone na gruntach które nie wchodzą w skład obwodów łowieckich, a ponadto za szkody wyrządzone przez gatunki, których odstrzał jest wstrzymany na podstawie odrębnych przepisów, powstałe w okresie obowiązywania zakazu odpowiada Skarb Państwa. Za szkody takie wyrządzone na obszarach obwodów łowieckich leśnych odszkodowania wypłaca Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, zaś za szkody wyrządzone na obszarach obwodów łowieckich polnych i obszarach nie wchodzących w skład obwodów łowieckich – odszkodowania wypłaca zarząd województwa ze środków budżetu państwa. Oględzin i szacowania szkód dokonują w tych przypadkach przedstawiciele podmiotów właściwych do wypłaty odszkodowań.

źródło: Fundacja Wsparcia Rolnika POLSKA ZIEMIA