W dzisiejszych czasach rolnictwo jest działem gospodarki, nie mogącym obyć się bez nowoczesnego wyposażenia gospodarstw rolnych w urządzenia i maszyny, które pozwolą na stały rozwój tych gospodarstw, uzyskiwanie zamierzonych przychodów oraz realizację pracy...

FINANSOWANIE ZAKUPU MASZYN ROLNICZYCH - LEASING

Finansowanie maszyn rolniczych

W dzisiejszych czasach rolnictwo jest działem gospodarki, nie mogącym obyć się bez nowoczesnego wyposażenia gospodarstw rolnych w urządzenia i maszyny, które pozwolą na stały rozwój tych gospodarstw, uzyskiwanie zamierzonych przychodów oraz realizację pracy w odpowiednich terminach. Niestety jednak, takie wyposażenie wiąże się niejednokrotnie z ogromnymi kosztami. Nowe maszyny rolnicze bywają bardzo drogie, a zakup używanych może przysporzyć wielu problemów i wygenerować kolejne koszty, związane z remontem urządzenia, które uległo awarii.

Niejednokrotnie osiągane na bieżąco przychody nie wystarczają na zakup odpowiedniego wyposażenia gospodarstwa rolnego. Należy zatem zastanowić się nad możliwością innego finansowania zakupu maszyn rolniczych, niż zapłata gotówką. Najbardziej popularnymi sposobami pozyskiwania dodatkowych środków finansowych są pożyczki, kredyty oraz leasing. W niniejszym artykule przybliżone zostaną przede wszystkim kwestie związane z ostatnim z wymienionych powyżej sposobów.

Czym jest leasing?

Na wstępie należy zastanowić się nad samym pojęciem leasingu. Leasing jest zobowiązaniem umownym poprzez które finansujący, w zakresie swojego przedsiębiorstwa nabywa rzecz od konkretnego zbywcy, na warunkach tej umowy, a następnie oddaje ją korzystającemu do używania, z możliwością pobierania pożytków przez oznaczony czas. Korzystający jest zobowiązany do zapłaty podmiotowi finansującemu wynagrodzenia pieniężnego, rozłożonego na raty, których suma będzie co najmniej równa kosztom, które poniósł finansujący, nabywając rzecz. Umowa ta musi zostać zawarta na piśmie. W praktyce najczęściej jest tak, że finansującym, o którym mowa w powyższej definicji, jest bank.

Na co zwrócić uwagę w zapisach umów leasingu i ogólnych warunkach leasingu?

Paradoksalnie przede wszystkim należy zwrócić uwagę na długość umowy i ogólnych warunków. W dłuższych dokumentach opisane jest z reguły więcej przypadków, co zmniejsza pole do dowolnej interpretacji dokumentów, jednakże należy mieć na uwadze, że każdy z tych przypadków musi być dokładnie przeanalizowany. Umowa powinna być także napisana przejrzystym i klarownym językiem, co również zmniejsza ryzyka dowolnej jej interpretacji.

Leasingobiorca musi zwrócić uwagę na sposób ustalania opłat leasingowych, np. w oparciu o jaki wskaźnik ustalane są raty leasingu i w jaki sposób będą zmieniać się na przestrzeni kolejnych miesięcy. Najczęściej stosowane to WIBOR 1M i WIBOR 3M. Należy pamiętać, że w umowie zawarte powinny być zapisy, które nie tylko pozwalają leasingodawcy podnosić raty, gdy wskaźniki idą w górę, ale także nakazują je obniżać, gdy wskaźniki spadają. Często w umowach bowiem zapisy dotyczące obniżenia umykają.

Należy pamiętać także, aby w umowie znalazł się zapis regulujący rozliczanie szkody całkowitej maszyny leasingowanej, np. sposób rozliczenia umowy leasingu, która wygasła na skutek szkody całkowitej przedmiotu leasingu. Powinny być też jasne zapisy dotyczące ewentualnego zagospodarowania wraku i ogólne zapisy praw i obowiązków leasingobiorcy w relacjach z leasingodawcą i ubezpieczycielem w takim przypadku.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na to, czy w umowie znajdują się kary umowne. Umowa i ogólne warunki powinny bowiem zawierać w sobie wszystkie przypadki, w których wystąpić mogą obciążenia finansowe dla leasingobiorcy, w tym kary umowne. Takie kary mogą dotyczyć m.in. niewykonania ciążących na leasingobiorcy zobowiązań. Np. w przypadku braku zapłaty składki ubezpieczeniowej leasingobiorca może zostać obciążony opłatą manipulacyjną, w wysokości wyrażonej w procentach składki za polisę lub procentem wartości przedmiotu leasingu. Kończąc współpracę z leasingodawcą, warto zapoznać się także z terminem, w jakim jesteśmy zobowiązani zwrócić wyleasingowany sprzęt, gdyż często kary w takim przypadku są bardzo wysokie.

Analizując umowę należy zwrócić także uwagę na to, co czeka nas w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy. Możemy bowiem stracić pieniądze, jeśli nie dowiemy się, jak rozliczana jest umowa leasingu, gdy jej rozwiązanie następuje wcześniej, niż przewiduje to umowa. Z takimi sytuacjami mamy do czynienia m.in. gdy nastąpi szkoda całkowita w wyniku wypadku, kradzieży czy nie jesteśmy w stanie spłacić rat ze względu na kłopoty finansowe. Umowa i ogólne warunki powinny regulować zasady przedterminowego zakończenia umowy leasingu, czy to na skutek jej wygaśnięcia (np.: szkoda całkowita), czy to z woli samego korzystającego. Powinny być opisane zasady naliczenia należnych leasingodawcy opłat z tego tytułu, a także sposób pomniejszenia pozostałych do końca umowy opłat o odpowiednie oprocentowanie (dyskonto).

Dodatkowo leasingodawca powinien informować w umowie w jaki sposób będzie postępował w przypadku wystąpienia zaległości w płatnościach rat leasingu. Powinna być podana wysokość odsetek umownych oraz ewentualne opłaty za wezwanie, windykacyjne, itp.

Ważną kwestią są także zapisy, które można uznać za niestandardowe, np. niektórzy leasingodawcy dokonują odbioru maszyny w obecności rzeczoznawcy – stwierdzone straty oraz wynagrodzenie rzeczoznawcy musi wtedy pokryć sam leasingobiorca. Warto zwrócić uwagę na to, ile takich niestandardowych postanowień jest i czego dokładnie dotyczą. Tylko wtedy zabezpieczymy się przed negatywnymi konsekwencjami w przypadku zakłóceń w realizacji umowy i dowiemy się, czy firma leasingowa nie próbuje ukryć niekorzystnych dla nas rozwiązań.

W umowie leasingu powinny znaleźć się dodatkowo również zapisy:

1. regulacje dotyczące nabycia i odbioru przedmiotu leasingu od dostawcy,
2. zasady i obowiązki związane z używaniem przedmiotu leasingu,
3. relacje pomiędzy leasingobiorcą i leasingodawcą w trakcie trwania umowy leasingu,
4. informacja o zabezpieczeniach umowy leasingu,
5. obowiązki związane z ubezpieczeniem, zgłaszaniem szkód, itp.,
6. taryfy, prowizje, kary umowne,
7. regulacje dotyczące przyczyn i skutków wygaśnięcia, a także wypowiedzenia umowy leasingu,
8. zasady rozliczenia zakończonej umowy, zwrotu, wykupu przedmiotu leasingu.

Dlaczego warto skorzystać z leasingu?

Analizując powyższe nie ulega wątpliwości, iż w sytuacji, w której leasingobiorca wie na co zwrócić uwagę w umowie leasingu, ta nie wydaje się taka straszna i zawiła. Warto w takim wypadku skorzystać zatem z porady prawnika. Spośród wszystkich dostępnych form finansowania zakupu maszyn rolniczych, leasing jest tą, która wymaga od korzystającego ze wsparcia, poświęcenia znacznie mniejszej ilości cennego czasu. Pozbawiony jest wielu formalności, które wymagane są np. przy staraniu się o kredyt. Ponadto często jest tak, że nie mając zdolności kredytowej podmiot ubiegający się o dofinansowanie posiada zdolność leasingową. Co również istotne, przy umowie leasingu, w odróżnieniu od kredytu, istnieje możliwość elastycznego rozłożenia rat przez leasingodawcę. Przykładowo, można ustalić wyższą wysokość raty, w miesiącu, w którym przewidywany jest wyższy zysk przedsiębiorstwa. Kolejnym plusem leasingu, na który warto zwrócić uwagę rozpatrując go w kontekście finansowania zakupu maszyn rolniczych, jest możliwość jego połączenia z dofinansowaniem z funduszy Unii Europejskiej.

Autor: Radca prawny Magdalena Bartosiewicz, m.bartosiewicz@sadkowskiiwspolnicy.pl , Dział Prawa Cywilnego kancelarii Sadkowski i Wspólnicy