O tym co ważne dla polskiej wsi.

Czyste powietrze czysty zysk Czyste powietrze czysty zysk
Talk icon

Informacje

22-04-2019

Autor: Daria Wyrostkiewicz

Był taki czas, kiedy uważano, że świat w kształcie jajka stoi na kurzej nóżce... Kilka ciekawostek o jajkach, potężnych amuletach

Był taki czas, kiedy uważano, że świat w kształcie jajka stoi na kurzej nóżce... Kilka ciekawostek o jajkach, potężnych amuletach

Od tysięcy lat jajo związane było z symboliką i kultem wielu ludów i religii, zwłaszcza pogańskich. Zazwyczaj łączone było odradzającym się życiem, siłą i płodnością. Według archeologów prapisanki, farbowane jaja z naniesionym na nie wzorem, pochodzą sprzed 5 tys. lat z Asyrii. Trochę „młodsze” są malowane najstarsze jaja z Egiptu, Persji czy Chin. Misternie zdobienie skorupek jaj skoncentrowane było wokół wzorów kwiatowych, a w Egipcie zdobiono je wizerunkami mężów stanu i skarabeuszy.

 

Wielkanocne pisanki mające swój pierwowzór w kulturach starosłowiańskich były darem wotywnym dla bogów; nierzadko stanowiły medium w kontaktach z zaświatami.

 

W tradycji słowiańskiej jajo związane był z czcią boga słońca. Było symbolem solarnym związanym z narodzinami i szeroko rozumianym nowym życiem. Stanowiło jeden z potężniejszych amuletów chroniących przed złymi mocami i niechcianymi czarami. W sytuacji odwróconej było zaklinaczem wszystkiego co dobre, zdrowia, życia i płodności.

 

Symbolizujące początek wszechświata czy elipsę słoneczną jajo, według perskiego mitu, obecnego również w mitologii słowiańskiej, dało początek wszystkiemu. Właśnie ze złotego jajka narodził się najważniejszy z bogów a według podań świat ma kształt jaja stojącego na kurzej nóżce.

 

W X wieku, dobie upowszechniającego się chrześcijaństwa, próbując wykorzenić ze społeczeństwa praktyki pogańskie malowane jaja popadły w niełaskę. W związku z tym jednak, że zakaz praktyk kultowych związanych z jajkiem, a nawet zakaz ich spożywania w czasie świąt, nie odniósł oczekiwanych rezultatów, pogański symbol życia zaadoptowano do chrześcijańskich tradycji.

 

Współcześnie przeplatają się w sposób dość naturalny elementy ludowych i chrześcijańskich tradycji. Pisanki wkładane do święconki przygotowywane są niejednokrotnie z zachowaniem ostrożności przed złym omenem. Do niedawna malowanie jaj było zajęciem tylko dla kobiet do tego stopnia, że do pomieszczenia, w którym przygotowywano pisanki nie mogli wchodzić mężczyźni, gdyż mogli rzucić zły urok na malowane jaja.

 

Mało znanym obecnie chrześcijańskim zwyczajem było składanie pisanek przy grobach będące wspólną ze zmarłymi radością przeżywania zmartwychwstania Chrystusa.

 

Obecnie malowanie jaj to najprzyjemniejszy moment przygotowań wielkanocnych dla dzieci. W ofercie produktów ułatwiających ich dekorację znajdziemy barwniki, naklejki, termiczne koszulki i wiele innych pomocy. Najbardziej pożądanymi są jednak nadal wykonane tradycyjnie pisanki i kraszanki ze wzornictwem ludowym.

 

Najstarsza znana nam polska pisanka pochodzi z X wieku z okolic Opola.

 

Daria Plewa

d.plewa@swiatrolnika.info

 


Polub Świat Rolnika na Facebooku i bądź na bieżąco


swiatrolnika.info 2023