Ciepła wiosna, która rozpoczęła się tydzień temu przyniosła wysyp szkodników i chorób także w zbożach. Praktycznie w całej Polsce w tym samym czasie w różnym nasileniu rolnicy obserwują wiele szkodników i chorób powodowanych przez grzyby. Ich zwalczanie wcale nie jest proste.

Ciepła wiosna, która rozpoczęła się tydzień temu przyniosła wysyp szkodników i chorób także w zbożach. Praktycznie w całej Polsce w tym samym czasie w różnym nasileniu rolnicy obserwują wiele szkodników i chorób powodowanych przez grzyby. Ich zwalczanie wcale nie jest proste.

 

– Wegetacja jest opóźniona i nie ma czasu na zastanawianie się, co dalej? Z chorobami i ze szkodnikami trzeba walczyć. Ciepło i wilgoć spowodowały, że mamy wysyp chorób powodowanych przez grzyby i jednocześnie dużo nalotów szkodników. W tym samym czasie w wielu uprawach zbóż pojawił się mączniak, septoriozy, rdze, brunatna plamistość liści, mszyce i skrzypionki

 

– powiedział nam Łukasz Kowalski, specjalista ds. zbóż z Wągrowca w Wielkopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.

W zależności od regionu dominują albo szkodniki, albo choroby. W centralnej Polsce jest zatrzęsienie skrzypionek.

 

– Czegoś takiego jeszcze nie widziałem, choć uprawiam zboża od ponad 30 lat: wszystko rozpoczęło się jednocześnie, tydzień temu, wraz z nadejściem ciepła. Na moim polu wczoraj robiłem zabieg insektycydowy, bo w pszenicy było pełno skrzypionek. Za kilka dni czeka mnie jeszcze zabieg fungicydowy. W moim przypadku ważniejsze okazało się zwalczanie szkodników niż chorób wywoływanych przez grzyby, bo od kilku dni u nas nie padało, więc liczę na to, że rozwój chorób trochę przyhamuje i, że będę mógł zrobić za tydzień oprysk przeciwko rdzy i mączniakowi . Przekonany jestem, że lepiej szkodniki i choroby zwalczać osobno

 

– mówi Tomasz Majewski, rolnik z powiatu zgierskiego w woj. łódzkim.

Czy zatem należy łączyć zabiegi chemiczne przeciwko szkodnikom i grzybom atakującym pszenicę?

 

– To zależy od preparatów, które zastosujemy. Bezwzględnie trzeba przestrzegać zaleceń Instytutu Ochrony Roślin w tej sprawie - są substancje, których łączyć nie należy i bezpieczeństwo jest tu najważniejsze. Z drugiej strony sytuacja jest rzeczywiście nadzwyczajna: takiego nasilenia szkodników i chorób jednocześnie w zbożach bardzo dawno nie było

 

– dodaje Łukasz Kowalski.

Także Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa przestrzega przed bardzo licznymi agrofagami w zbożach na terenie całej Polski. Obecna temperatura i nadal spora wilgotność sprzyja dobremu rozprzestrzenianiu się chorób wywoływanych przez grzyby.

Przypomnijmy więc, że porażanie rdzą następuje najłatwiej w temperaturze 15-18^oC przy 100% wilgotności względnej powietrza.

Próg ekonomicznej szkodliwości dla rdzy brunatnej to:

• w fazie krzewienia: 10-15% liści z pierwszymi objawami rdzy,

• w fazie strzelania roślin w źdźbło: co najmniej 10% źdźbeł z objawami porażenia,

• w fazie kłoszenia roślin: wystąpienie objawów porażenia na liściu podflagowym lub flagowym

Z kolei próg ekonomicznej szkodliwości dla dobrze znanego rolnikom mączniaka prawdziwego traw i zbóż to:

• faza od początków krzewienia do końca krzewienia: 50-70% roślin z pierwszymi objawami choroby,

• faza strzelania roślin w źdźbło: 10% źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia,

• faza kłoszenia roślin: pierwsze objawy choroby na liściu flagowym, podflagowym lub kłosie.

Skrzypionki zazwyczaj pojawiają się wcześniej, ale ze względu na długotrwały chłód dopiero teraz nalatują na zboża - głównie pszenicę ozimą i pszenżyto. Skrzypionki to nowy szkodnik, który pojawił się w Polsce wraz z... globalizacją i ociepleniem klimatu. Dla wielu rolników skrzypionki nadal są nowością.

 

– Szkodliwość chrząszczy skrzypionek, żerujących na liściach zbóż, polega na niszczeniu tkanki miękiszowej liści w wyniku czego powstają wyraźne, podłużne otwory wzdłuż nerwów w różnych partiach liścia. Stadium szkodliwym są głównie larwy, które niszczą górną epidermę (skórkę) liścia i tkankę miękiszową, natomiast skórka dolna pozostaje nieuszkodzona. Po pewnym czasie dolna skórka blaszki liściowej zasycha i bieleje. W wyniku żerowania skrzypionek, liście zbóż zabrudzone są lepką substancją i kałem larw – informują pracownicy Instytutu Ochrony Roślin

 

– Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu.

W przypadku skrzypionek ekonomiczny próg szkodliwości wynosi:

 • 1-2 larwy na 1 źdźble pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i żyta,

 • 1 larwa na 2-3 źdźbła jęczmienia ozimego i jarego, pszenicy jarej, pszenżyta jarego i owsa.

Z kolei mszyca zbożowa żeruje głównie na kłosach. Wysysając soki powoduje zmniejszenie plonu ziarna, a ponadto wydziela spadź, na której rozwijają się grzyby chorobotwórcze co obniża jakość ziarna. Szkodliwe są zarówno larwy jak i postacie dorosłe.

Decyzję o potrzebie letniego chemicznego zwalczania należy podjąć po przeprowadzeniu oceny liczebności mszyc na danym polu. W okresie od fazy pełni kłoszenia (skala BBCH 5/55) należy analizować kłosy. W tym celu, w zależności od wielkości pola, analizować od 100 do 150 kłosów w różnych punktach pola po 10 wybranych losowo kłosów. Próg szkodliwości wg zaleceń Instytutu Ochrony Roślin: na 100 losowo wybranych źdźbłach – 5 mszyc średnio na 1 kłos.

 

Beata Kozłowska/fot. pixabay.com