Zapylenie jabłoni jest warunkiem zapłodnienia i zawiązania owocu. Większość odmian jabłoni jest jednak obcopylna.

Konieczne jest zatem, aby pszczoły lub inne owady przeniosły pyłek kwiatowy z jednej odmiany na inną odmianę tego samego gatunku drzewa.

Zapylanie jabłoni – zapylacze i ich rozmieszczenie w sadzie

Zapylanie jabłoni odbywa się m.in. dzięki rodzinom pszczelim. Na zapylenie 1 ha sadu jabłoniowego potrzeba około 3–4 rodzin pszczelich. Nie wszystkie odmiany są dobrymi zapylaczami. Trzeba je dobierać umiejętnie. Nie należy w żadnym wypadku sadzić kwater jednorodnych, to znaczy obsadzać całego odcinka jedną odmianą. Na zapylacze należy wybierać takie odmiany, które kwitną i dojrzewają w tym samym czasie, co uprawiana odmiana. Wybór odmiany ma ogromne znaczenie, zwłaszcza w uprawach ekologicznych. Do towarowych sadów ekologicznych najlepsze są odmiany, które można wykorzystać zarówno na deser, jak i na przetwory. Jest to idealne rozwiązanie, ponieważ wpływa na podniesienie opłacalności uprawy. W sadach ekologicznych udział owoców najwyższej jakości wynosi od 30 do 60% w zależności od odmiany i warunków pogodowych w danym roku.

Pozostałe owoce z uszkodzeniami spowodowanymi przez choroby, szkodniki bądź niesprzyjające warunki środowiska (przymrozki, deszcze, susze, gradobicia itp.), można przeznaczyć do produkcji soków mętnych jednoodmianowych lub wieloodmianowych, w zależności od parametrów jakościowych jabłek danej odmiany. Po odliczeniu kosztów tłoczenia pozostaje znacznie większy zysk niż ze sprzedaży takich owoców bezpośrednio do przetwórni. Oprócz wyboru właściwej odmiany i podkładki, dostosowanej do warunków i lokalizacji sadu ważne jest stosowanie szeregu zabiegów agrotechnicznych, które wpływają na regularność plonowania oraz poprawiają cechy jakościowe owoców.

Dobór zapylaczy dla jabłoni

Zapylanie jabłoni umożliwiają odmiany uprawne, gdyż to one pełnią funkcję zapylaczy. Innym rozwiązaniem jest wykorzystanie w tym celu odmian jabłoni ozdobnych („crabapple”, „crab”), których owoce nie mają wartości handlowej, ale charakteryzują się dużą wydajnością pyłku. Kryteria wyboru zapylacza z tej grupy odmian są takie same jak u odmian towarowych.

Zakłada się, że pełnia kwitnienia odmiany zapylającej powinna przypadać w czasie kwitnienia kwiatów odmiany zapylanej. Znalezienie właściwej odmiany nie jest trudne, gdyż odmian typu „crab” jest bardzo dużo. Oprócz dużego zróżnicowania pod względem terminu kwitnienia odmiany te różnią się także wieloma innymi cechami. Różnice dotyczą m.in. pokroju drzew, co jest szczególnie istotne przy sadzeniu ich jako zapylaczy między rosnącymi już drzewami odmiany podstawowej. Najlepsze pod tym względem są formy tworzące wąskie korony lub o pokroju kolumnowym.

Takie drzewa nie zajmują dużo miejsca i łatwo dają się formować. Poważnym mankamentem jest skłonność odmian typu „crab” do przemiennego owocowania, szczególnie widoczna na młodych drzewach. Z tego powodu powinno się sadzić 2–3 odmiany zapylające, aby zminimalizować niebezpieczeństwo słabego zapylenia spowodowanego brakiem kwitnienia. 

Warto dodać, że ekologiczne jabłonie wymagają starannie dobranego stanowiska i uprzedniego przygotowania pola pod uprawę. Ważnym działaniem jest również właściwy dobór odmiany w danym sadzie ekologicznym. Głównym kryterium doboru odmiany jest najczęściej przeznaczenie owoców – na potrzeby przetwórstwa powinno się wybrać zupełnie inne odmiany, niż do produkcji owoców deserowych.

Czytaj też: Kwieciak jabłkowiec – jak chronić jabłonie i grusze?

cdr.gov.p/fot.pixabay