W zależności od skali i przeznaczenia kompostu możemy zastosować różne techniki kompostowania. Na małą skalę można kompostować w pojemnikach, beczkach, lub może to być po prostu niewielka pryzma w formie kopca. Mamy także pryzmy z wykorzystaniem dżdżownic kalifornijskich.

W zależności od sposobu dostarczenia tlenu mogą to być pryzmy stałe, ułożone w ten sposób, że powietrze swobodnie dostaje się pod spód, nie wymagające mieszania, oraz pryzmy przerabiane, tzn. przekładane lub
mieszane. Na dużą skalę najwygodniejsze są pryzmy przekładane lub napowietrzane aeratorem.

Techniki kompostowania – stała pryzma nie przerabiana (startowa)

Przy wyborze tej techniki kompostowania musimy pamiętać odpowiednich wymiarach minimalnych. Pryzma powinna być u nasady szeroka na 1,5-2 metry i nie wyższa niż 1,2 metra, lub większa 2,5-3 m i wysokość do 2 metrów. Pryzma powinna zwężać się lekko ku górze. Długość pryzmy jest dowolna, choć nie powinna być krótsza niż szerokość u nasady. Po pewnym czasie na skutek zapadnięcia się środka na wierzchu pryzmy uformuje się wgłębienie.

W pryzmie tej układa się następujące warstwy:

• na samym dole warstwa chłonna, o grubości 10 – 15 cm - może to być torf, sieczka lub inny suchy materiał chłonny. Jej zadaniem jest wchłanianie ewentualnych wycieków z pryzmy,
• warstwa drenażowa ok. 20 cm – mogą to być grube kawałki gałęzi, twarde łodygi chwastów, gałązki. Zadaniem tej warstwy jest dostarczenie do pryzmy powietrza z boku i od dołu ku środkowi i górze pryzmy. Dla krótszych pryzm można zrobić kanał powietrzny przez ułożenie na kilku cegłach długiej deski pośrodku pryzmy, tak by powietrze mogło przenikać do wnętrza. Układane też są plastikowe rury drenarskie. Można także zastosować jedno z rozwiązań używanych w kompostowniach komunalnych – płyty napowietrzające,
• pierwsza warstwa materiału do kompostowania. Najlepiej żeby to był materiał dobry do kompostowania, np. obornik, lub zmieszane w odpowiedniej proporcji materiały bogate w węgiel i azot. Każda warstwa materiału do kompostowania powinna być nie grubsza niż 20 cm,
• zaszczepka – może to być warstwa gleby, dojrzałego obornika lub rozpryskany na powierzchni wodny roztwór gotowej zaszczepki,
• następne warstwy materiału do kompostowania przesypane zaszczepką – w sumie powinno być ich od 5 do 8.

Pryzmy przerabiane

Wybór tej techniki kompostowana to zdecydowanie najszybszy sposób produkcji. Można uzyskać kompost po dwóch miesiącach (w okresie wiosenno-letnim). Częste mieszanie wymaga sporych nakładów pracy – obok mieszania trzeba częściej podlewać pryzmę, gdyż łatwiej się przesusza, nieco wyższe są też straty azotu. Uzyskany w ten sposób kompost jest jednak bardzo dobrej jakości.

Pryzmy przekładane ładowaczem mogą mieć rozmiary 3-6 metrów u podstawy i 1,8-3,5 metra wysokości. Pryzmy przerabiane aeratorem wymiary dostosowane do jego parametrów, najczęściej 2,5 do 6 metrów szerokości i 1 do 2,5 m wysokości. Pryzmy wykonane z obornika są mniejsze, do 3,5 metra u nasady i 1,5 metra wysokości.

Najlepiej przerabia się pryzmę ładowaczem czołowym, zgarniając najpierw z jednej strony pryzmy warstwę przesuszoną i zrzucając na drugą stronę pryzmy, drugim ruchem nabiera się już warstwę środkową – bardziej zbitą i wilgotną i zrzuca na poprzednio ułożoną warstwę przesuszoną. W ten sposób warstwa wierzchnia znajdzie się wewnątrz, okryta dawną warstwą środkową.

Techniki kompostowania – małe konstrukcje przydomowe

Najlepiej wykonać prostą konstrukcję, żeby utrzymać kompost w jednym miejscu bez rozsypywania. Podstawową zasadą przy wyborze tej techniki kompostowania jest jej przewiewność. Weźmy prosty przykład wykonania kompostownika ze starej beczki blaszanej lub plastikowej.

Beczka powinna być czysta i nie zawierać śladów żadnych chemikaliów! W spodzie beczki wykonujemy promieniście 10-12 małych otworów – aby mógł odciekać nadmiar wody i powietrze miało swobodny dostęp. Następnie wykonujemy otwory wzdłuż obwodu beczki, mniej więcej 5 cm od dna. Otwory nawiercamy co 10 cm (średnica otworu 10-20 mm).

Następne trzy rzędy otworów w kierunku góry nawiercamy co 10 centymetrów. Otrzymamy w ten sposób pas napowietrzający od spodu beczki. Następny pas 2-3 rzędy wykonujemy w połowie wysokości. Trzeci pas otworów powinien skończyć się mniej więcej 10 cm od górnej krawędzi beczki. Najlepsze są beczki o pojemności 150-250 litrów, choć mogą być i większe.

Na dno beczki trzeba wsypać warstwę drenażową – kawałki grubszych gałęzi lub chwastów, tak żeby co najmniej dwa rzędy otworów były przez nią zakryte (15-20 centymetrów). Beczkę możemy przykryć pokrywą, lub zasypywać od góry grubą warstwą słomy lub liści, którą zdejmować należy przed każdym dołożeniem materiału. Beczkę ustawiamy na kilku cegłach lub kawałkach płyt chodnikowych.

Drugi sposób to napełnienie beczki materiałem do wysokości dwóch trzecich, zakrycie szczelnym denkiem i codziennie lub co kilka dni przetoczenie kilkukrotne dzięki czemu materiał miesza się i napowietrza.

W takim kompostowniku możemy dokładać, w miarę przybywania, materiałów do kompostowania –w ten sposób możemy kompostować odpadki domowe.

Kompostownik siatkowy

Z siatki ogrodzeniowej, lub o drobniejszych oczkach, o wysokości 1,2-1,5 metra odcinamy fragment długości 4-5 metrów. Na brzegach siatki formujemy zaczepy z drutu lub splatamy drutem – tak, żeby można było potem konstrukcję rozłożyć.

Następnie formujemy walec – będzie miał średnicę 120 – 160 centymetrów – pojemność tego kompostownika to 1,2-2,0 m3. Na ziemię sypiemy warstwę gliny lub grubą warstwę sieczki lub trocin, potem warstwę drenażową ok. 20 cm z kawałków gałęzi i układamy warstwy materiału jak w pryzmie stałej. W miarę zmniejszania objętości na wierzch dosypujemy kolejne warstwy.

Gdy pojemnik napełni się kompostem, rozpinamy brzegi i zdejmujemy siatkę. Jeśli chcemy polepszyć warunki cieplne, to przed nałożeniem kolejnej warstwy po obwodzie, przy siatce sypiemy warstwę ocieplającą – słomy, liści. Jeśli przy wyborze tej techniki kompostowania materiał będzie bardzo ciężki (obornik) to siatka powinna być mocna.

Czytaj też: Nawożenie łąk i pastwisk - jak o nie prawidłowo dbać?

cdr.gov.pl/fot.Pixabay/Wikimedia