Mady to gleby powstałe w wyniku nagromadzenia się materiału niesionego przez wody i akumulowanego w wyniku wytracania energii wody. 

Zasadniczą cechą mad jest obecność w profilu naprzemianległych warstw o różnym składzie granulometrycznym. Poszczególne warstwy mogą cechować się skrajnie różnym składem granulometrycznym lub zbliżonym. Największe obszary w Egipcie, Mezopotamii, w Indiach, na Nizinie Chińskiej. W Polsce występują w dolinach dużych rzek – Wisły, Odry, Warty, Noteci, Bugu, Wieprza, Sanu

Rodzaje i charakterystyka mad

W zależności od typu utworów dominujących w profilach glebowych wyróżnia się mady:

– lekkie
– średnie
– ciężkie

Tworzą się one wzdłuż dolin rzecznych w obrębie trasy zalewowej. Wylewy wód rzecznych powodują ciągłe nagromadzanie się materiału na powierzchni gleby. Jeśli z różnych przyczyn ten proces jest zahamowany (np. wskutek wybudowania obwałowań rzek), mogą wyraźnie zacząć rozwijać się inne procesy glebotwórcze, np. akumulacja próchnicy, brunatnienie. 

Kierunek tych procesów jest uzależniony od szeregu czynników glebotwórczych, m.in. pokrywy roślinnej, charakteru skały macierzystej i warunków hydrologicznych. Mady tworzą zazwyczaj siedliska lasów łęgowych.

Niekiedy jednak w bardziej ustabilizowanej części koryta, rzeki tworzą warunki dla bardzo cennych i wymagających gatunków drzewiastych jak, pogórski łęg jesionowy i łęg wiązowo-jesionowy. Inicjalne mady, które często są bardzo młodym materiałem odłożonym przez rzekę, są porastane przez łozy (wierzba szara), krzaczaste zarośla wierzbowe, które woda zalewa wielokrotnie w ciągu roku.

Warto przypomnieć o innych rzadkich glebach występujących w Polsce – czarnoziemach. 

Gdzie głównie występują mady? 

Specyficznym typem mad są marsze, czyli mady morskie. Ich geneza jest podobna, jak mad rzecznych. Cechą szczególną jest występowanie w profilu kawałków muszli oraz duże wysycenie solami. Marsze tworzą się wzdłuż wybrzeży morskich.

Mady są glebami występującymi na całym świecie, wzdłuż dolin rzecznych i wybrzeży morskich.

Największe obszary w Egipcie, Mezopotamii, w Indiach, na Nizinie Chińskiej. W Polsce występują w dolinach dużych rzek – Wisły, Odry, Warty, Noteci, Bugu, Wieprza, Sanu.

Największy obszar mad w Polsce to Żuławy Wiślane. Z uwagi na zazwyczaj dużą żyzność, w znacznej części są wykorzystywane rolniczo. Często wymagają jednak regulacji stosunków wodnych.

Czytaj też: Gleby w Polsce – wszystko, co należy o nich wiedzieć?

wikipedia.org/fot.Pixnio