W gospodarstwach gdzie gleby lekkie (nisko urodzajne) stanowią większość, istnieje konieczność polepszania ich właściwości.

Poprzez właściwą uprawę, racjonalne nakłady i zabiegi agrotechniczne można stworzyć warunki optymalne dla rozwoju roślin, jak i znaczne rozszerzyć wachlarz uprawianych roślin (zboża, kukurydza, słonecznik, gorczyca, okopowe pastewne, niektóre strączkowe). Polepszone gleby stwarzają już możliwości rozbudowania bazy paszowej, a więc powiększenia pogłowia zwierząt, co z kolei, przez zwiększoną produkcję obornika, może prowadzić do wzrostu zawartości próchnicy i kultury gleby.

Zabiegi polepszające właściwości gleb lekkich

Poprzez właściwe zabiegi agrotechniczne i racjonalne nakłady można poprawić gleby lekkie pod kątem właściwości i tym samym zwiększyć asortyment uprawianych na nich roślin.

Zabiegi agrotechniczne poprawiające żyzność gleb lekkich, to:
– wapnowanie,
– nawożenie organiczne,
– nawożenie mineralne,

Oprócz parametrów produkcyjnych dużym mankamentem gleb lekkich jest ich zakwaszenie. Kationy kwaśne wywierają toksyczny wpływ na rośliny uprawne, który przejawia się redukcją wzrostu i wielkości systemu korzeniowego (sprzyja to większej wrażliwości roślin na suszę). Jednocześnie w glebie zachodzą intensywne procesy uwsteczniania przyswajalnych związków fosforu i zmniejszenia zawartości kationów zasadowych. Wapnowanie zapewnia poprawę wzrostu i wielkości systemu korzeniowego, co sprzyja większej odporności roślin na suszę. Zabieg ten poprawia gleby lekkie, zwiększając ich pojemność wodną, przyczynia się do lepszej akumulacji próchnicy, zwiększa przyswajalność azotu, potasu i fosforu, sprzyja rozwojowi pożytecznych drobnoustrojów, również działania bakterii brodawkowych.

Nawożenie organiczne poprawia gleby lekkie

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym w decydujący sposób na poprawę żyzności gleb lekkich jest stosowanie nawożenia organicznego. Nawozy organiczne stanowią bowiem nie tylko źródło substancji organicznej i składników pokarmowych, ale wpływają również na właściwości gleby:

– fizyczne (struktura gruzełkowata gleby, pojemność wodna i stosunki wodno-powietrzne),
– biologiczne (rozwój pożytecznych organizmów glebowych),
– chemiczne (wzrost pojemności sorpcyjnej gleby – "magazynowanie" składników pokarmowych).

Podstawowym nawozem organicznym jest obornik, ale w gospodarstwach, w których brakuje obornika lub na polach bardzo oddalonych od gospodarstwa zastosowanie mogą znaleźć nawozy zielone. Nawozy zielone sprawiają, że gleby lekkie stają się bardziej spoiste. Na nawozy zielone najlepiej przeznaczyć rośliny uprawiane w międzyplonach. Można przy okazji skorzystać z dopłat rolnośrodowiskowych.

Na gleby lekkie żytnie nadają się takie rośliny, jak: łubin żółty, seradela, wyka ozima, peluszka, słonecznik, facelia, gorczyca biała, a na gleby żytnie mocniejsze dodatkowo wyka jara. Do najtańszych źródeł substancji organicznej należą wsiewki, które nie wymagają dodatkowych nakładów związanych z przygotowaniem roli do siewu. Stosunkowo tani jest także materiał siewny. Dobrą rośliną na wsiewkę jest seradela – jej wartość nawozową można przyrównać do wartości nawozowej obornika stosowanego w nawożeniu ziemniaka. Jako wsiewkę można też wysiewać lucernę chmielową, koniczynę białą, życicę wielokwiatową, kupkówkę i kostrzewę czerwoną.

Na glebach lekkich najmniej zawodne są międzyplony ozime, jako że lepiej wykorzystują jesienne i zimowe zapasy wody w glebie. W poplonach ozimych można uprawiać wiele gatunków roślin pastewnych w siewie czystym i w mieszankach (rzepik, rzepak, żyto, żyto z wyką). Po zbiorze poplonów ozimych można wysiać jako plon wtóry na glebach lekkich: z roślin towarowych – ziemniaki, z roślin pastewnych – mieszanki zbożowo-strączkowe ze słonecznikiem, na stanowiskach lepszych po życie poplonowym można wysiać kukurydzę na kiszonkę.

Nawożenie mineralne i jego wpływ na gleby lekkie

Poziom nawożenia mineralnego powinien wynikać z zasobności gleby i wielkości plonów. Przy zbyt niskich dawkach nawozu niewykorzystane są możliwości produkcyjne gleby i roślin, natomiast dawki zbyt wysokie to zarówno niepotrzebny koszt, jak i wzrost zagrożenia dla środowiska, głównie poprzez wymywanie. Skala wymywania jest największa na glebach lekkich. Jeżeli chodzi o nawożenie azotem, to najlepsze działanie nawozowe na glebach piaszczystych wykazuje saletrzak i saletra amonowa, najgorsze mocznik.

Czytaj też: Gleby w Polsce – wszystko, co należy o nich wiedzieć?

wir.org.pl/fot.Pixabay