Szarka śliwy – choroba powodująca ogromne straty w uprawach

Szarka śliwy, zwana inaczej ospowatością śliwy (Plum pox viruso, PPV) występuje na wielu gatunkach roślinin z rodzaju Prunus. Jest najgroźniejszą z wirusowych chorób owoców pestkowych (a więc także moreli czy brzoskwiń), a gdy się pojawi, wymaga radykalnych środków i powoduje duże straty, nawet o 35-50% zmniejszając plon. Jakie zasady należy wdrożyć, aby nie zaatakowała sadów?

Szarka śliwy – jak się przenosi?

Szarka śliwy najczęściej przenosi się podczas rozmnażania w szkółkach. Poważnym źródłem rozprzestrzeniania się choroby są także mszyce. Najbardziej niszczycielskie działanie wykazują mszyce śliwowo-kocankowe (Brachycaudus helichrysi), a także mszyce burakowe (Aphis fabae). Szarka śliwy nie przenosi się natomiast poprzez nasiona, ani z pyłkiem niesionym przez wiatr.

Szarka śliwy – jakie są objawy?

Szarka śliwy daje o sobie znać zarówno na pędach, jak i na liściach i owocach – wszystko zależy od tego, z jakim stopniem wrażliwości u poszczególnych odmian mamy do czynienia. Na liściach można zaobserwować nieregularne, żółte plamy, które w zaawansowanym stadium choroby mogą całkowicie odbarwić liście. Plamy na owocach pojawiają się rzadziej, zwykle u odmian mniej odpornych na działanie tego wirusa. Wśród odmian szczególnie nieodpornych na działanie szarki, może ona dać o sobie znać także na pędach. W pierwszej fazie można zaobserwować pęknięcia. Porażone pędy całkowicie zamierają w ciągu roku lub maksymalnie dwóch lat.

Pilne! Ustawa o ochronie zwierząt. Jutro prezydent Duda spotka się z marszałkiem senatu

Co może zrobić sadownik, aby szarka śliwy nie pojawiła się?

Szarka śliwy jest niemożliwa do zwalczenia, dlatego gdy pojawi się w sadach, zwiastuje ogromne straty. Porażone drzewa należy bezwzględnie usunąć aż po same korzenie, a ich pozostałości spalić. Nie ma na tego wirusa skutecznego leczenia, w związku z tym jedynym arsenałem, jaki pozostaje sadownikom w walce z nim, jest jak najskuteczniejsze zapobieganie pojawienia się szarki. Aby wyeliminować zagrożenia rozprzestrzeniania wirusa ospowatości śliwy, stosuje się rygorystyczne zasady w szkółkach drzew. Gdy szarka śliwy pojawi się na nich, należy zlikwidować wszystkie drzewka nie tylko śliw, ale także brzoskwiń i moreli, bo także na nich może występować szarka śliwy.

Dodatkowo przez okres trzech lat nie można ponownie produkować drzew tych gatunków w szkółce. Jest to reżim bardzo dotkliwy, ale konieczny. A co sadownik może zrobić w kwestii nierozprzestrzeniania się wirusa na swoich drzewach? Należy bezwzględnie korzystać tylko z pewnych źródeł, jeśli chodzi o sadzonki, a przede wszystkim skutecznie zwalczać w sadzie mszyce (za pomocą środków ochrony roślin) zaczynając już od kwietnia i kontynuując zwalczanie aż do lipca.

Szarka śliwy – jakie odmiany są na nią mniej wrażliwe?

Warto też postawić na odmiany śliw odporne na tego wirusa. Należy do nich zwłaszcza odmiana Jojo, relatywnie nowa, ale już uważana za pierwszą, którą szarka śliwy nie jest w stanie w ogóle opanować. Innymi odmianami całkiem dobrze opierającym się szarce są Amers czy Stanlej. Ogólnie rzecz biorąc, na szarkę mało wrażliwe są renklody, natomiast do bardziej podatnych na jej działanie należą odmiany z grupy węgierek. Warto jednak rozważyć, jak duże prawdopodobieństwo ataku wirusa szarki dotyczy naszych sadów, gdyż wiele z odpornych odmian ma także swoje inne mankamenty – są na przykład mniej odporne na mróz.

wodr.poznan.pl/ fot. wikimedia (Jerzy Opioła, CC BY-SA 4.0)