Wojna o Falklandy to konflikt, do którego doszło 1982 r. pomiędzy Wielką Brytanią a Argentyną. Leżące na południowym Atlantyku wyspy należące do Wielkiej Brytanii zostały zaatakowane przez siły argentyńskie. 

Wojna o Falklandy – przyczyny 

W 1976 r. władzę w Argentynie przejęła junta wojskowa. Rozpoczęły się aresztowania, prześladowania opozycji, morderstwa i tajemnicze zniknięcia przeciwników władzy. Nic nie zapowiadało jednak, że może dojść do wojny o Falklandy. Jednak na początku lat 80. sytuacja w Argentynie stała się dramatyczna. Kryzys gospodarczy, społeczne niezadowolenie, inflacja i bezrobocie. Junta wojskowa potrzebowała zdecydowanego sukcesu, aby “udobruchać" niezadowolone społeczeństwo. Wojskowi postanowili upokorzyć Wielką Brytanię. Celem stały się Falklandy - niewielki archipelag wysp leżący zaledwie 500 km od wybrzeży Argentyny. 

Junta liczyła na to, że wojna na Falklandach i zajęcia wysp spowoduje uspokojenie społeczeństwa i kupienie czasu na znalezienie rozwiązania wyjścia z kryzysu. 

Czytaj także: Ludobójstwo w Rwandzie. Komentuje prof. Jacek Reginia-Zacharski

Wojna o Falklandy – sporne wyspy 

Falklandy od wieków były przyczyną sporów i dyplomatycznych przepychanek. Zostały odkryte pod koniec XVI w. przez angielskich żeglarzy. Anglia ustanowiła swoje zwierzchnictwo nad nimi w 1761. Pierwsza kolonia została założona w 1763 r. przez Francuzów. W 1768 roku wyparli ich stamtąd Hiszpanie, którzy jednak trzy lata później oddali terytoria Brytyjczykom.

Dopiero na początku XX w. roszczenia terytorialne względem wysp zaczęła zgłaszać Argentyna. 

Falklandy podczas II wojny światowej miały dla Brytyjczyków ogromne znaczenie. To właśnie tu znajdowały się bazy zaopatrzeniowe Royal Navy. Po II wojnie światowej sytuacja zmieniła się. Wielka Brytania straciła status mocarstwa. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych Londyn był skłonny dogadać się z Argentyną na temat jakiejś formy wspólnego zarządu nad spornym terytorium, które generowało dla Londynu niepotrzebne koszty. Na takie porozumienie niechętnie spoglądali jednak nieliczni mieszkańcy Falklandów. Rządzący Argentyną gen. Leopoldo Galtieri rozpoczął przygotowania do wojny o Falklandy.

Czytaj także: Wojna domowa w Hiszpanii. Komentuje Oliver Pochwat i Andrzej Matowski

Wojna o Falklandy – konflikt 

Wojna o Falklandy rozpoczęła się w 2 kwietnia 1982 roku. Na wyspach wylądowało tysiąc argentyńskich żołnierzy, którzy dość szybko złamali brytyjski opór. Tego samego dnia Falklandy opuścił gubernator oraz obrońcy wyspy. Następnego dnia wojska Argentyny Georgię Południową i Sandwich Południowy. W Buenos Aires tysiące ludzi wychodzi na ulice, aby manifestować poparcie dla wojskowych. 

2 kwietnia wieczorem, gdy w Londynie utwierdzono się w przekonaniu, że wojna na Falklandach stała się faktem. Zatwierdzono plan odbicia wysp z rąk agresora. Przez blisko trzy tygodnie Wielka Brytania przygotowywała się do operacji "Paraquat". Zabiegi dyplomatyczne zapewniły przychylność Stanów Zjednoczonych, które zezwoliły ich armii na korzystanie z bazy na Wyspie Wniebowstąpienia.

Wojna na Falklandach weszła w decydującą fazę.

25 kwietnia brytyjscy komandosi i oddziały piechoty morskiej odbiły Georgię Południową. 1 maja rozpoczęły się bombardowania stolicy Falklandów. Pozycja junty wojskowej zaczęła się kruszyć. Planowano wcześniejsze zakończenie konfliktu. Jednak brytyjski okręt podwodny HMS "Conqueror" zatopił krążownik ARA "General Belgrano". Zginęło ponad 300 argentyńskich marynarzy. Brytyjczycy w ramach blokady wyspy wyznaczyli wokół niej strefę i ostrzegli, że wszystkie jednostki, które w nią wejdą, będą zatapiane. "General Belgrano" granicy nie naruszył. Argentyńczycy protestowali, czym mocno zacementowali swoje stanowisko. W następnych dniach w odpowiedzi na zatopienie Generała Belgrano posłali na dno między innymi niszczyciel rakietowy HMS "Sheffield" i fregatę HMS "Antelope", ale losów wojny nie byli w stanie odwrócić. 28 maja 2 Batalion Pułku Spadochroniarzy po ciężkich walkach odbił wzgórza Darwin i Goose Green. Trzy dni później Argentyńczycy poddali Stanley. Ostatnim akordem batalii stało się zajęcie przez Brytyjczyków wyspy Sandwich Południowy. 

O zatopieniu Generala Belgrano mówił gość programu Polska na serio. Historia dr Paweł Korzeniowski autor książki “Wojna o Falklandy 1982".

Z zatopieniem Generała Belgrano wiążą się pewne kontrowersje. Wokół wysp Brytyjczycy ogłosili morską strefę zamkniętą, gdzie wprost Argentyńczykom zakomunikowano oficjalnymi kanałami, że jeśli ktokolwiek wpłynie na te wody, będzie traktowany jako jednostka nieprzyjacielska i grozi mu zatopienie. Argentyńska flota teoretycznie dysponowała arsenałem, który teoretycznie nie pozwalał na zniszczenie ekspedycji Brytyjskiej. Natomiast, gdyby argentyńskie okręty “się postarały" mogły na tyle osłabić ten zespół inwazyjny, że sama inwazja byłaby niemożliwa 

– powiedział dr Paweł Korzeniowski

Brytyjskie okręty podwodne wykryły zespół tego krążownika. On płynął w eskorcie trzech fregat. Pojawił się dylemat. Co z tym okrętem zrobić?

Generał Belgrano płynął blisko tej strefy, ale nie przekraczał tej granicy. Co jest bardzo charakterystyczne dla tego konfliktu, to to, że oba państwa niebyły w stanie wojny. W oparciu o prawo międzynarodowe Brytyjczycy nie mieli formalnie podstaw, aby atakować argentyńskie okręty poza strefą zamkniętą. W to wszystko włączyła się Margaret Thatcher, która osobiście wydała rozkaz zatopienia tego okrętu.

– mówił gość redaktora Olivera Pochwata 

Wojna o Falklandy zakończyła się niekwestionowanym sukcesem Wielkiej Brytanii. Konflikt ten trwał 73 dni. Kosztował życie 649 argentyńskich i 255 brytyjskich żołnierzy. Zginęło także trzech mieszkających na wyspie cywilów. Co ciekawe podczas wojny nie popełnił żadnej zbrodni wojennej, a jeńców traktowano z należytym szacunkiem.