Wojna iracko-irańska, to konflikt pomiędzy Irakiem a Iranem trwający od 22 września 1980 do 20 sierpnia 1988 roku. Wojna ta, przez swój charakter i zastój porównywalna jest do frontu zachodniego I wojny światowej.

Wojna iracko-irańska – sytuacja polityczna 

Aby zrozumieć przyczyny konfliktu między dwoma państwami arabskimi, należy cofnąć się w czasie do roku 1979. Był to niezwykle gorący okres na Bliskim Wschodzie. W styczniu doszło do przełomu politycznego w Iranie. Rewolucja doprowadziła do opalenia szacha Rezy Pahlaviego. Do władzy doszli szyiccy fundamentaliści z ajatollahem Ruhollahem Chomejnim na czele. Przewrót zapoczątkował osłabienie pozycji Iranu na arenie międzynarodowej.

Czytaj także: Legia Cudzoziemska oczami Polaka. Rozmawia Oliver Pochwat

W Iraku w 1968 r. doszło do przewrotu wojskowego zorganizowanego przez krajowy oddział partii Bass. W jego rezultacie obalono prezydenta Abd ar-Rahmana Arifa. Zamach stanu doprowadził do przejęcia władzy w całym Iraku przez partię Bass. Organizacja w swoim założeniu programowym łączyła idę socjalizmu arabskiego razem z panarabizmem. Mimo że na czele partii stał Ahmad Hasan al-Bakr, to faktyczną władze przejmował Saddam Husajn. Umacniał on swoją pozycję, stając się dyktatorem.

Przyczyny konfliktu między Irakiem a Iranem

Egipt niezwykle ważny gracz w regionie w 1978 r. poprzez porozumienie z Izraelem stracił pozycje lidera świta arabskiego. Husajn kierując się zasadami panarabizmu, widział w Iraku godnego następcę Egiptu. Chcąc umocnić pozycję swojego państwa, jak również zasygnalizować pozycje lidera potrzebował "zwycięstwa". Do tego potrzebna była wojna. Celem stał się Iran – osłabiony rewolucją i wewnętrznymi konfliktami. Problematyczne stawało się również rozprzestrzenianie rewolucji islamskiej na inne kraje rejonu.

Pretekstem do wybuchu wojny iracko-irańskiej stały się roszczenia terytorialne, które wysunął Irak względem Iranu. Najważniejszą kwestią była granica  między dwom krajami, która przebiegała na rzece Szatt al-Arab.

Irak od lat domagał się prawa do całkowitej kontroli 200 kilometrowego odcinka rzeki, co doprowadziłoby do zablokowania irańskich portów w Chorramszahr i Abadan. Mimo że porozumienie algierskie z 1975 roku gwarantowało swobodę żeglugi, to Husajn uznał, że ponowna kontrola szlaku wodnego przyniesie znaczne wpływy do budżetu.

Czytaj także: Alianci – Najnowsza książka Piotra Zychowicza. Rozmawia O. Pochwat 

• Wojna iracko-irańska – konflikt

W 1980 r. konflikt między dwoma państwami przybrał nową formę. Obie strony ostrzeliwały się wzajemnie, powodując straty w wśród ludności cywilnej. O świecie 22 września 1980 r. lotnictwo Iraku dokonało nalotów na irańskie obiekty o znaczeniu strategicznym. Następnego dnia Iran dokonał nalotu odwetowego, uszkadzając rurociąg biegnący do Syrii i zakłady petrochemiczne na południu kraju.

Wraz z rozpoczęciem irackich działań lotniczych do walki ruszyły wojska lądowe, które wlały się na terytorium Iranu. Atak zaskoczył nieświadomych zagrożenia Irańczyków. Stratedzy Saddama przeliczyli się jednak. Ofensywa lądowa zatrzymała się pod Dezful. Wojna iracko-irańska stała się wojną pozycyjną.

Konflikt między państwami stał się wojną na wyniszczenie przeciwnika. Kilometry okopów i drutu kolczastego stały się wyraźnym znakiem, że wojna nie skończ się szybko. W ocenie wielu znawców wojny iracko-irańskiej konflikt ten przypomina front zachodni I wojny światowej. Powodów jest kilka. Zmasowane ataki piechoty, walka w okopach na bagnety, użycie rzez Irak gazów bojowych, gniazda karabinów maszynowych, które często strzelały aż do braku amunicji.

Wojna iracko-irańska kosztowała życie prawie miliona żołnierzy i cywili. Konflikt trwający 8 lat nie przyniósł żadnej ze stron zwycięstwa. Ostatecznie wojna iracko-irańska wzmocniła reżim islamistów i dała Husajnowi złudzenie siły, co w 1990 doprowadziło do inwazji na Kuwejt.