Czy Polska ma szansę otrzymać reparacje od Niemiec? Gościem Łukasza Warzechy w “Polska na Serio BIZNES” jest profesor Stanisław Żerko.

Dzisiejszy gość jest historykiem, niemcoznawcą, profesorem nauk humanistycznych, pracuje w poznańskim Instytucie Zachodnim oraz w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Doktorat uzyskał w 1993 w Instytucie Historii UAM na podstawie rozprawy Wielka Brytania w narodowosocjalistycznych koncepcjach polityki zagranicznej i polityce III Rzeszy (do 1939 r.), promotorem pracy był Stanisław Sierpowski. Habilitację uzyskał w 2000 na podstawie rozprawy Stosunki polsko-niemieckie 1938–1939 (również w IH UAM). 

Reparacje od Niemiec powracają

W ostatnich tygodniach za sprawą trzyczęściowego raportu firmowanego przez “Instytut Spraw Wojennych”, a także zespół posła Arkadiusza Mularczyka powrócił temat reparacji wojennych od Niemiec. Gość Łukasza Warzechy podkreślił, że ewentualne reparacje od Niemiec pojawiają się w przestrzeni publicznej od dziesięcioleci i jest to kolejny już zespół badający straty wojenne Polski w trakcie II wojny światowej.

“Jest to bardzo skomplikowana sprawa, ja się oczywiście uchylę od oceny samego raportu, ponieważ nie jestem historykiem gospodarczym, ani nie jestem też ekonomistą, a ta wiedza byłaby potrzebna do ustalenia rozmiaru strat finansowych związanych ze stratami osobowymi, co jest pewną komplikacją w raporcie. Tylko przypomnę od razu, że na początku lat 70 został powołany kolejny zespół do badania tych strat. W roku 70 bodajże i po roku czy dwóch stwierdzono, że właściwie po 25 czy 27 latach od zakończenia wojny nie jest możliwe ustalenie dokładnej kwoty, o której można mówić jeżeli chodzi o straty. Więc czy to jest sześć bilionów, czy cztery, czy osiem to jest sprawa, której moim zdaniem się nie da zweryfikować” – wyjaśnił Stanisław Żerko.

Różnica między stratami wojennymi a reparacjami 

Profesor podkreślił również, abyśmy pamiętali, że reparacje, a straty wojenne to dwie różne sprawy. Przypomniał, że w historii świata nie doszło nigdy do wypłaty pełnego ekwiwalentu za straty od państwa, które wywołało wojnę i ją przegrało.

“Musimy także pamiętać, że straty wojenne i reparacje to są dwie różne te sprawy. Nigdy w historii nie zdarzyło się, że jakieś państwo, które zostało pokonane w wojnie, wypłaciło pełne ekwiwalent za straty, które były konsekwencją wojny wywołanej przez ten kraj. Przykładem tego była sprawa reparacji od Niemiec po I wojnie światowej, których spłata zakończyła się właściwie w roku 1931. Natomiast wielka trójka koalicja antyhitlerowska podczas II wojny światowej wciągnęła naukę z tej historii i uznała, że od Niemiec zażąda się kwoty dość ograniczonej. Mowa była mniej więcej o 20 miliardach ówczesnych dolarów jeżeli chodzi o stan z roku 1938, z czego dla Związku Sowieckiego miała przypaść połowa, czyli 10 miliardów, a Polska miała z tego otrzymać 15 procent, czyli półtora miliarda” – powiedział profesor.

Oglądaj także: Rafał Ziemkiewicz: Reparacje budują w Polsce nową polaryzację