Michał Cieślak: Obecnie w przestrzeni publicznej panuje nieład generujący ogromne koszty

Michał Cieślak minister w KPRM odpowiedzialny za prawidłowy rozwój samorządów wielokrotnie podkreślał, że prawo regulujące prace samorządów jest przestarzałe i hamuje ich rozwój. Minister w rozmowie z portalem ŚwiatRolnika.info skomentował wyzwania, jakie stoją przed samorządami, jak również potrzebę koniecznych zmian przepisów.

ŚwiatRolnika.info: Samorząd terytorialny ma historię aż 30 lat. Przepisy, które określają jego działanie, nie zmieniły się jednak wcale. Co warto zmienić w prawie samorządowym?

Michał Cieślak: Po konsultacjach w ramach projektu "Samorząd 3.0" kreuje się spójna wizja potrzeb i zmian. Potwierdza to moją tezę, że samorządy dzisiaj nie potrzebują rewolucji, a raczej punktowych zmian dostosowujących ich funkcjonowanie do współczesnych wyzwań. Jedną z istotniejszych kwestii jest stabilizacja finansowa. Samorząd potrzebuje dzisiaj obok istniejących: subwencji i dotacji z budżetu państwa oraz podatków i opłat lokalnych, trzeciego  filaru finasowania, który miałby przynosić dochody bezpośrednio do samorządu. Samorządowcy przedstawiają, w jaki sposób można korzystać z tego obszaru, przy wsparciu rządowych programów i środków, aby budować trzecią podporę i strumień dochodów.

Czytaj także: Lech Kołakowski: Dotrzymałem słowa. Rolnicy otrzymają pomoc od państwa

ŚwiatRolnika.info: Obecnie funkcjonujące przepisy bardzo często spowalniają, ale również utrudniają płynne działanie samorządu. Co obecnie najpoważniej hamuje rozwój samorządów?

Michał Cieślak: Na spotkaniach z samorządowcami stale powtarzają się dwa zagadnienia: gospodarka odpadami oraz problemy kadrowe. W przypadku odpadów w pierwszej kolejności należy dokonać realnej wyceny śmieci. Tym powinny się zajmować związki międzygminne, posiadające swój sprzęt i swoją gospodarkę. Dodatkowo umożliwiłoby to rozbudowanie recyklingu, a samorządy miałyby możliwość odnalezienia oszczędności np. w energetyce. Jeśli chodzi o problemy kadrowe to priorytetem jest tu urealnienie wynagrodzeń i finansów. Nie może być tak, że wójt, burmistrz czy prezydent, który nadzoruje kilkusettysięczne miasto, pracuje na gigantycznych budżetach, jest poddany odpowiedzialności karnej i społecznej, zarabia 5 tys. zł. To skutkuje odpływem wyspecjalizowanych kadr do sektorów prywatnych, a przed samorządami gigantyczne wydatki i inwestycje.
Ogromne trudności stanowią również bariery inwestycyjne i duży problem związany z planowaniem przestrzennym. Obecnie w przestrzeni publicznej panuje nieład generujący ogromne koszty. Konieczne jest ułatwienie samorządom realizowanie inwestycji, stąd inicjatywa zmiany prawa w zakresie odrolnienia gruntów leśnych i rolnych pod inwestycje samorządowe. Dziś, często mamy sytuację, że w obrębie miasta grunt wyłączony z produkcji rolnej doskonale nadaje się na przedszkole, dom kultury lub inną placówkę samorządową, ale przepisy utrudniają taką inwestycję. Chcemy to zmienić, oczywiście wyłącznie na potrzeby samorządów oraz w granicach administracyjnych miast.

ŚwiatRolnika.info: Jakie obecnie wyzwania stoją przed samorządami?

Michał Cieślak: Największym wyzwaniem będzie Polski Ład – środki finansowe umożliwiające po pandemii oraz dostosowujące okolice do najważniejszych problemów – ochrony środowiska, polepszenia jakości usług publicznych, np. gospodarki odpadami czy transportu publicznego. Już dziś dzięki RFIL i wkrótce dzięki powstałemu Rządowemu Funduszowi Polski Ład do samorządów wpływają ogromne środki (w pierwszej edycji 20 mld zł). A to nie wszystko, bo powstanie fundusz inwestycji samorządowych czy środki na inwestycje, np. w gazyfikację wyspową, rewitalizacje, modułowe centra lokalnej wspólnoty. Trzeba będzie je dobrze zainwestować dla dobra całej społeczności. 
W Polskim Ładzie większość programów dotyczy samorządów, poza już wspomnianymi będą to rozwiązania pozwalające pozyskać środki finansowe na uregulowanie stanów prawnych własności. Samorządy otrzymają ogromne możliwości rozwoju i realnych zmian poprawiających życie mieszkańców, które muszą jak najlepiej wykorzystać.