Dopłaty dobrostanowe zwierząt realizowane były do tej pory w 18 krajach Unii Europejskiej. W bieżącym roku do ich grona dołączyła także Polska. Fundusze na ten cel pochodzą z PROW 2014-2020.

Dopłaty dobrostanowe – jak sytuacja wygląda w Europie

Do tej pory wśród liderów w kwestii przeznaczania środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na dopłaty dobrostanowe jednym tchem wymieniane były Włochy, Austria, Niemcy, Finlandia, Rumunia i Węgry. Rzeczywiście – to te kraje stworzyły najpełniejsze programy wsparcia dla rolników, którzy chcieliby zainwestować określone sumy w podnoszenie standardów chowu i hodowli zwierząt gospodarskich.

System dopłat dobrostanowych w Austrii

Interesujący w tym kontekście wydaje się system zaproponowany przez rząd Austrii, który dopłaty dobrostanowe podzielił na dwie zasadnicze grupy – dotyczą one bowiem inwentarza utrzymywanego w budynkach gospodarskich oraz wsparcia dla systemu wypasu na pastwiskach. Podział ma sens, gdy pod uwagę weźmiemy silne tendencje Austrii do wspierania właśnie utrzymywania zwierząt na pastwiskach. W tej formule nacisk kładziony jest na rekompensowanie kosztów związanych z przebywaniem zwierząt poza sterylnymi warunkami gospodarstwa. Austria wspiera tu hodowle bydła, owiec i kóz. Dopłaty obejmują krowy i jałówki w wieku od dwóch lat oraz starsze, jałówki w przedziale wiekowym od półtora roku do dwóch lat oraz byki starsze niż półtora roku.

Dopłaty dobrostanowe zwierząt wypasanych na pastwiskach

Na rolniku, który wybrał tę formę gospodarowania ciąży szereg obowiązków. Musi on zobowiązać się, że w okresie od początku kwietnia do połowy listopada zwierzęta spędzą na pastwisku minimum 120 dni. Muszą mieć one także zapewniony trwały dostęp do poideł i obory lub innego schronienia, które wykorzystywane jest w sytuacji zagrożenia lub trudnych warunków pogodowych. W okresie nie ujętym w regulacjach zwierzęta musza przebywać w oborze. Rolnicy muszą powiadomić odpowiednie instytucje, gdy wiedzą, że nie uda im się wypełnić okresu 120 dni wypasu na pastwisku. Wówczas stada pozbawiane są premii. Rolnicy muszą też szczegółowo uargumentować przyczyny rezygnacji z obecności zwierząt na pastwiskach. Stawki przewidziane w ramach tej płatności wynoszą 55 EUR od sztuki zwierzęcia. W szczególnych przypadkach, gdy rolnik objęty jest programem szczególnego wsparcia rolnictwa na terenach górskich, dopłata do sztuki zwierzęcia wynosi połowę określonej kwoty. Warunki dopłat dobrostanowe zwierząt są tu szczególne, gdyż na jednym hektarze pastwiska w ciągu dnia przebywać mogą maksymalnie cztery sztuki inwentarza.

Dopłaty dobrostanowe do zwierząt utrzymywanych w austriackich budynkach

W tym przypadku do programu może zostać zakwalifikowany wyłącznie rolnik, który w swoim gospodarstwie posiada minimum 3 sztuki dużych zwierząt. W tym wariacie nacisk kładziony jest przede wszystkim na zwiększenie średniej powierzchni, na której utrzymywane jest zwierzę oraz zapewnienie rozwiązań przyjaznych środowisku. Dopłaty do dobrostanu w przypadku zwierząt utrzymywanych w budynkach obejmują maciory i loszki o wadze powyżej 50 kg, tuczniki i warchlaki o wadze od 32 kg (bez zwierząt hodowlanych) oraz byki w wieku przekraczającym 6 miesięcy. Podnoszenie standardów dotyczyć musi wszystkich zwierząt, choć nie jest to warunek konieczny. Programem objętym powinna zostać minimum połowa zwierząt, wówczas jednak rolnik jest zobowiązany do zgłoszenia tego faktu agencji płatniczej. Bydłu zapewnić należy zwiększoną powierzchnię do leżakowania (z suchą wyściółką), tuczniki i warchlaki natomiast powinny zyskać dodatkową powierzchnię użytkową. Dopłaty dobrostanowe w ramach utrzymywania zwierząt w budynkach wynoszą 180 EUR od sztuki bydła. W przypadku objęcia bydła profilem dofinansowania pasterstwa alpejskiego stawka ta spada do 150 EUR lub 120 EUR w przypadku byków objętych programem wypasania. Na jedną sztukę warchlaka lub tucznika przypada kwota 65 EUR, a loch i loszek – 80 EUR.

Model niemieckich dopłat dobrostanowych

Niemcy uzależnili dopłaty do dobrostanu od konkretnych landów, w których rolnictwo rozwinięte jest nierównomiernie. Pozwala to na niwelowanie różnic między regionami. W pewnym uproszczeniu również w Niemczech system jest dwoisty i wspiera utrzymywanie zwierząt na słomie oraz ich letni wypas. Dopłaty do dobrostanu polegającego na utrzymywaniu zwierząt na słomie obejmują byki w wieku od pół roku do dwóch lat, krowy mleczne i mamki oraz jałówki w wieku powyżej pół roku, które jeszcze się nie wycieliły.

Zwiększona powierzchnia warunkiem otrzymania dopłat dobrostanowych

Co ważne jednym z podstawowych warunków przyznania dotacji jest tu zapewnienie zwierzętom powierzchni umożliwiającej im równoczesne leżakowanie. Rolnicy są też zobowiązani do zapewniani zwierzętom ruchu według potrzeb wynikających z różnic behawioralnych oraz odpowiednią częstotliwość ścielenia. Inwentarz przebywać musi na perforowanym podłożu. Nie jest tu dopuszczalne stosowanie piasku, zrębków czy trocin jako wyściółki. Budynki muszą być też doświetlone oraz wyposażone w specjalne stanowiska do karmienia i specjalne poidła. Między 1. stycznia, a 15. marca i między 16., a 31. grudnia zwierzęta powinny przebywać w oborze, w której na sztukę krowy przypadać powinno 5,5 m², opasa – 4,5 m², a świniom zapewnić powinno się dodatkowe 20 proc. powierzchni względem podstawowych wymogów określonych ustawą.

Kwoty dopłat dobrostanowych w Niemczech

W przypadku krów mlecznych niemieccy rolnicy mogą liczyć na wsparcie w wysokości 80 EUR od sztuki, 55 EUR w przypadku mamek, jałówek i byczków, 280 EUR za byka, 75 EUR za warchlaka, prosię lub tucznika i 120 EUR na jedną sztukę świni hodowlanej.

Dopłaty dobrostanowe w innych krajach Unii Europejskiej

Nieco bardziej szczegółowe pakiety przygotowali dla swoich rolników Finowie i Węgrzy. Określone kwoty dopłat do dobrostanu przypadają tam na szczegółowe działania uzależnione od rodzaju inwentarza.

Fiński model dopłat dobrostanowych

Fińscy rolnicy liczyć mogą na 11 EUR za właściwe karmienie i opiekę nad bydłem. Różne stawki, uzależnione od zaawansowania przyjętych rozwiązań, obowiązują w przypadku opieki nad cielętami – tutaj kwoty wahają się od 234 EUR do aż niemal 440 EUR za jednostkę przeliczeniową. Podwyższenie standardów utrzymywania samców bydła w wieku powyżej jednego roku to 126 EUR, za poprawę warunków utrzymywania bydła w wieku od 6 miesięcy – 43 EUR, za wypas bydła – 49 EUR, za jego przepędzanie – 24 EUR, za obecność kojców dla chorego bydła – 18 EUR, zapewnienie oddzielnego miejsca do karmienia młodego bydła i cielących się sztuk – 15 EUR. Dopłaty do dobrostanu w Finlandii są zatem silnie uzależnione od progresywności przyjętych rozwiązań. Im wyższe – tym wyższa dopłata. Zwierzęta muszą mieć także, co pokrywa się z wymogami w innych państwach, zapewniony dostęp do suchej wyściółki, a sami rolnicy zobowiązani są do prowadzenia szczegółowych rejestrów.

Dopłaty dobrostanowe na Węgrzech

Węgierscy rolnicy mogą liczyć na następujące kwoty dopłat do dobrostanu: zwiększenie miejsca ponad ustawową normę o 10% - 5,1 EUR za jednostkę przeliczeniową inwentarza, wykorzystywanie naturalnego systemu chowu – 1,46 EUR za sztukę, działania zapobiegające kanibalizmowi – 4,89 EUR/szt., poprawa czystości – 2,85 EUR, poprawa mikroklimatu – 4,44 EUR za sztukę.

Dopłaty dobrostanowe w Polsce

W ramach nowego działania: Dobrostan zwierząt, rolnikom udzielane będzie wsparcie za realizację zobowiązań w zakresie dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad obowiązkowe normy wynikające z powszechnie obowiązującego prawa. Wsparcie to ma na celu zrekompensowanie rolnikom dodatkowych poniesionych kosztów i utraconych dochodów w wyniku wprowadzenia praktyk hodowlanych związanych z podwyższonym dobrostanem zwierząt.

Czytaj także: Wysokość dopłat i warunki ich przyznawania

tpr/jac/fot. pixabay