Talk icon

Informacje

04-12-2021

Autor: Michał Rybka

Zakwaszanie gnojowicy to sprawdzony sposób na zminimalizowanie strat azotu

Zakwaszanie gnojowicy

Zakwaszanie gnojowicy jest procesem, który polega na dodaniu do niej roztworu stężonego, 96 % kwasu siarkowego. Taki zabieg ma uniknąć straty azotu.

Kilka czynników ma wpływ na ulatnianie się amoniaku z gnojowicy takich jak: zawartość suchej masy, dostęp tlenu, temperatura, wiek zwierząt, kierunek produkcji czy sposób żywienia. Jednakże jednym z kluczowych czynników jest poziom pH w różnych typach gnojowicy.

Wartości pH w gnojowicach bydlęcych i świńskich

Ponad 7 wartości pH – tyle posiada gnojowica bydlęca. Z kolei świńska ma ich ponad 8. Tak wysoki odczyn może się wiązać ze znacznymi ubytkami amoniaku. W ekstremalnych przypadkach starty tego związku mogą sięgnąć nawet do 50%. Dzieje się tak kiedy rozlewamy ją za pomocą płytki rozbryzgowej. Zakwaszanie – to metoda, dzięki której ograniczy się straty. Wyżej wymieniona metoda już od 20 lat jest praktykowana w Danii. Duńska Agencja Ochrony Środowiska uznała ją za jedną z najlepszych technologii. Przy wykorzystaniu tej metody emisja amoniaku zmniejsza się o 50-70%. Kiedy ją zastosujemy, to podczas zakwaszania powstanie siarczan amonu wg. równania: 2NH3 + H2SO4 → (NH4)2SO4

W/w związek występuje w nawozach mineralnych. Z reakcji możemy wywnioskować, że aby uzyskać stężony kwas siarkowy (96%) trzeba go dodać do zakwaszania. Jest dozwolone wykorzystywanie innych kwasów. Choć kwas siarkowy ma niską cenę i jest łatwo dostępny. Siarka tutaj stanowi podstawowy składnik nawozowy. Jak pokazały doświadczenia przeprowadzone na polskich ziemiach, gnojowica przy poziomie pH 5,5 wykazuje minimalne straty amoniaku. Zalecane jest pH ok. 6, gdyż wtedy najbardziej się to opłaca ze względów ekonomicznych oraz praktycznych. Jeśli chcemy uzyskać taki wskaźnik, musimy na 1 tonę gnojowicy zastosować mniej więcej 5 kg kwasu. Uprzedzamy, że podana wartość może się różnić w zależności od przypadków takich jak np.: rodzaju utrzymywanych zwierząt, rodzaju i strawności paszy, ilości wody czy kierunku ich produkcji.

Trzy techniki na zakwaszanie gnojowicy

Ilość kwasu niezależnie od wymienionych w poprzednim akapicie czynników, będzie się różnić także w zależności od tego, który moment wybierzemy, aby go dodać do gnojowicy.
W polu, w zbiornikach do magazynowania oraz wewnątrz budynków inwentarskich – to trzy główne techniki polegające na zakwaszaniu. Zastosowanie zakwaszania w budynkach inwentarskich jest polecane, gdyż badania wykazały przy tym wyższą zdrowotność zwierząt. Przy okazji odnotowano zmniejszenie przypadków schorzeń racic i padnięć zwierząt czy zmniejszenie liczby zapalenia płuc u trzody chlewnej. Duńska firma JH AGROS A/S zrobiła badania. Badanie wykazało spadek padłych zwierząt o 225 szt. w gospodarstwie specjalizującym się w produkcji trzody chlewnej. Warto zaznaczyć, że roczna skala produkcji w tamtym miejscu wynosiła 25000 szt.zzakwaszaniegnojownicy2

Technika zakwaszania w zbiornikach na gnojowicę polega na pracy traktora. Traktor podłączony jest do specjalnej pompy. Pompa z kolei pobiera gnojowicę i dozuje odpowiednio kwas. Ogólnym zamysłem stosowania kwasu siarkowego jest maksymalna automatyzacja procesu. Jednakże ten sposób jest najbatdziej wykorzystywany przez duńskich i holenderskich hodowców. Dzieje się tak, ponieważ w tych zachodnich krajach jest konieczność przykrywania zbiorników na gnojowicę

Najbardziej pomysłowe rozwiązanie stanowi zakwaszanie tuż przed aplikacją. Metoda ta powstała u prekursorów, czyli duńskich hodowców. Metoda ta polega na tym, że zabudowuje się zbiornik z kwasem za pomocą klatki bezpieczeństwa. Taką klatkę zamocowuje się na przedni zaczep ciągnika. Metoda ta oparta jest na dozowaniu kwasu do gnojowicy w wozie asenizacyjnym. Kwas dozuje się do chwili osiągnięcia odpowiedniego poziomu pH. Cały system sterowany jest za pomocą komputera. taki system współpracuje z jakimkolwiek wozem asenizacyjnym.

Zakwaszenie gnojowicy a odpowiednie zużycie wapna

Treści naukowe podają, że preferowana ilość wapna to 1,4 kg na 1 kg użytego kwasu siarkowego. Większa ilość wprowadzanego azotu i fosforu do gleby, dostarczanie glebie odpowiedniej ilości siarki, zwiększenie plonu do 15% oraz minimalizacja niedoboru manganu – to inne zalety zakwaszania.

Warto wspomnieć o równoważniku nawozów mineralnych (MFE). Istnieje on dla zakwaszonej gnojowicy świńskiej do nawożenia pszenicy ozimej. Równoważnik zakłada ile składników pokarmowych będzie dostarczane roślinom w postaci nawozów organicznych w stosunku do mineralnych nawozów. Dla azotu nawożenie gnojowicą surową wskaźnik wykazał 74%. Natomiast przy gnojowicy zakwaszonej już 101-103%. Dzięki temu badaniu można wywnioskować, że azot z zakwaszonej gnojowicy może działać lepiej niż azot z nawozów mineralnych.

Zakwaszanie gnojowicy jest nowością dla rolników w Polsce. Dodajmy, że urządzenia przeznaczone do zakwaszania gnojowicy widnieją w polskim wykazie urządzeń. Takie urządzenia wg. wykazu przyczyniają się do polepszenia warunków ochrony środowiska naturalnego. W literaturze naukowej opisane są badania, które zostały poświęcone temu rozwiązaniu. Pomimo wszystko, obecnie ciężko jest jednoznacznie wywnioskować czy ta innowacja rzeczywiście jest kompleksowa.

Zobacz także: Redukcja amoniaku – działania rolnika redukujące emisję

podr.pl/ fot. pixabay.com

swiatrolnika.info 2023