Koza domowa – popularne i pożyteczne zwierzę w gospodarstwach

Koza domowa to jedno z najstarszych udomowionych zwierząt. Hodowano je na skóry, sierść czy mleko. Kozy domowe to ssaki z rzędu nieparzystokopytnych, a na świecie występuję ich ponad 300 ras. Kozy bezarowe, koziorożec alpejski i markur śruborogi to protoplaści dzisiejszych gatunków hodowlanych.

Koza domowa – skąd się wzięła?

Koza domowa wywodzi się od kozy dzikiej zamieszkujące Centralną Azję i Iran. Natomiast już w 8‒7 tysiącleciu p.n.e. utrzymywano je jako zwierzęta domowe. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, w 2013 r. koza domowa występowała w liczbie ponad miliarda osobników.

Koza domowa – podstawowe informacje

Koza domowa jest zwierzęciem prowadzącym dzienny tryb życia, jest towarzyska i żyje w stadzie. Nie ma wygórowanych wymogów co do terenu, na którym ma się osiedlić. Znakomicie czuje się na terenach trawiastych, a ze względu na towarzyski tryb życia bardzo dobrze funkcjonuje wśród ludzi, a ponadto może zamieszkiwać łąki oraz obszary skaliste. Koza nie osiedli się na terenach klimatu arktycznego, pustynnego i podmokłego. Jest ona zwierzęciem roślinożernym, w głównej mierze żywi się trawą i krzewami, ale lubi też soczyste owoce. Natomiast hodowlane kozy karmi się paszami. Samiec nazywany jest capem. Zwierzę hodowane jest dla wielu korzyści, m.in. dla skóry, mięsa, mleka, wełny, futra, puchu oraz innego wszechstronnego użytkowania. W zależności od przeznaczenia ich hodowli, charakteryzują się innymi cechami – budową ciała i rodzajem umaszczenia.

Czytaj także: Produkcja mięsa będzie niższa! Czy światu grozi głód? Największe firmy ostrzegają

Jak wygląda koza domowa?

Okryta jest sierścią, która w zależności od rasy może być długa i miękka lub krótka i szorstka. Koza domowa może mieć następujące kolory ubarwienia: biały, czarny, brązowy, czerwony, brunatny, sarni, szary lub łaciaty. Charakteryzuje się posiadaniem rogów, zwykle szablastych lub skręconych, jednakże istnieją gatunki, które ich nie posiadają, np. rasa szwajcarska, saaneńska, angorska, toggenburska. Samice ras mlekodajnych charakteryzują się dobrze rozwiniętymi wymionami. Koza domowa rasy toggenburskiej potrafi dać 600-1000 litrów mleka rocznie.

Rozmnażanie kóz domowych

Koza żyje 15-17 lat, a dojrzałość płciową osiąga pomiędzy 3, a 15 miesiącem życia, jednakże do rozrodu przystępuję nieco później. O rozrodzie decyduje człowiek i on go planuje. W zależności od występowania, przystępuję do rozrodu najczęściej od wiosny do późnej jesieni lub przez cały rok. Koza domowa jest gatunkiem poligynicznym. Ciąża trwa od 140 do 152 dni, a samice rodzą od 2 do 4 młodych koźląt.

Koza domowa – ciekawostki

Koza domowa była bardzo ceniona w starożytnych kulturach i wierzeniach. Ze względu na jej wielostronność użytkowania, uznawana była za niezbędne zwierzę gospodarstwa domowego. Bardzo często pojawiała się w mitologii Greckiej, np. koza Amaltea na Krecie swoim mlekiem karmiła Zeusa, następnie z wdzięczności uczynił jej róg „rogiem obfitości”. Tarczę bogini Ateny pokryta była kozią skórą. Słowo „tragedia” oznacza „pieśń kozła”. Koza występuję również w wierzeniach nordyckich – bóg Thor jeździł zaprzęgiem z dwoma czarnymi kozłami. Jej mleko było już od starożytności cenione przez ludzi. Hindusi uważają, że koza stanowi symbol pramaterii (prakryti), czyli substrat osobny od ducha, a ponadto łączą ją z boginią Kali.

Fot. freepik