Kolędowanie – piękna polska tradycja bożonarodzeniowa

Kolędowanie sięga tradycją XIII a XV wieku. Pełni ono funkcje religijno-kulturowe. Co więcej dotyczy również kultu przodków, magii, która zaopatrzyć miała ludzi w szczęście i powodzenie. Jednakże należy pamiętać, że niesione wraz z kolędnikami dobre słowo na Nowy Rok spełni się wówczas, jeżeli do czynienia będziemy mieli z wzajemnością, czyli obdarowaniem śpiewaków jedzeniem, alkoholem lub drobna zapłatą.

Kolędowanie – podstawowa charakterystyka zwyczaju

Jest to obrzęd ludowy wywodzący się z kultury rolniczej oraz pasterskiej Słowian i Rumunów. Grupa kolędników w rytm tradycyjnych kolęd i pastorałek odwiedzała domostwa życząc gospodarzom pomyślności w Nowym Roku. Otrzymywali w zamian za to jedzenie lub drobne datki od właścicieli posiadłości. Kolędowaniem nazywano dawniej zwyczaj odwiedzania domów przez grupy w okresie Zapustów i Wielkanocy. Termin kolęda był szeroko pojmowany, gdyż określano nim obrzęd – chodzenie po kolędzie, czyli kolędowanie, podarunki, które otrzymywali kolędnicy oraz śpiewane przez nich pieśni.

Kolędowanie – geneza zwyczaju

Kolędowanie sięga tradycją między XIII a XV wiekiem. Bardzo często właśnie w tych czasach był on dezaprobowany, gdyż związany był ono pierwotnie z magią wegetacyjną oraz zaklinaniem płodności i urodzajów. Podkreślały to nie tylko słowa śpiewanych lub recytowanych tekstów, ale również stroje kolędników i ich zachowania. Moc życzeń była tym silniejsza im silniej była powiązana ze sferą sacrum. Dzięki noszonym maskom i przebraniom kolędnicy stawali się właśnie osobnikami przybyłymi z zaświatów. Wierzyli, że tak ubrani nie przejawiają cech ludzki, a co za tym idzie łatwiej będzie spełnić im wszystkie życzenia i połączyć się ze sferą sakralną. Dlatego też przebranie pozwalało zyskać cechy osobnika, które przedstawiało. Już samo pojawienie się kolędników wiązało się z darem. Jednakże by mógł on się spełnić należało obdarować przybyłych śpiewaków podarkiem pod postacią jedzenia, alkoholu lub pieniędzy. Obecnie zwyczaj ten jest praktykowany przede wszystkim w okresie Godów, czyli od Wigilii do Trzech Króli.

Czytaj także: Jan Krzysztof Ardanowski: Dziś to my jesteśmy liderem w produkcji skór. To bardzo opłacalne ekonomicznie

Współczesne kolędowanie

Kolędowanie w różnych rejonach Polski oraz świata wygląda inaczej. Grupy śpiewaków przebierają się za inne postaci, wybierają inne repertuary i co innego otrzymuj, w ramach zasady wzajemności. Współcześnie kolęduje się w niektórych obszarach Polski, na Słowacji, w Białorusi, Czechach, Rosji, Serbii i na Ukrainie. Najczęściej jednak tradycja ta podtrzymywana jest w formie wystąpień jasełkowych lub kolędniczych w szkołach, domach kultury, teatrach oraz przez zespoły folklorystyczne.

Źródło: gov.pl/fot. wikimedia