Uprawa czosnku jest znana ludzkości od ponad 5 tys. lat. Z kolei sam czosnek posiada wiele właściwości przeciwrakowych, bakteriobójczych i antybiotycznych.

Zastosowania czosnku – szczególnie w Polsce – są znane wielu osobom. Skupmy się zatem na jego uprawie. Trzeba wiedzieć, że czosnek lubi umiarkowany klimat i jest odporny na niskie temperatury. Wpływ światła i temperatury ma ścisły związek na wyrastanie czosnku. Uprawianie czosnku wiąże się z dużym zapotrzebowaniem wody na jego plantacjach. Zaleca się jego uprawę w rejonach rzek lub regionach odznaczającym się dużą częstotliwością opadów. Jeśli nadarzą się suche lata, wtedy w okresie od połowy maja do połowy czerwca zaleca się intensywne nawadnianie plantacji. Czosnek najlepiej rozwija się na czarnoziemach, lessach, madach oraz czarnych ziemiach.

Najlepsze przedplony dla upraw czosnku

Uprawa czosnku musi mieć swój odpowiedni przedplon, a do takich zalicza się: zboża, trawy, mieszanki zbóż z motylkowym, groch, fasolę jak i ogórki wczesne. Eksperci nie polecają uprawy czosnku po sobie, po warzywach cebulowych, po roślinach porażonych nicieniami lub fuzariozą, jak i również po roślinach wyczerpujących składniki pokarmowe z gleby (np. buraki cukrowe i pastewne, późna kapusta , kalafiory). Najlepszą wartością pH dla plantacji czosnku jest wartość pomiędzy 6,5 a 7,0.

Przy sadzeniu jesienią obornik daje się pod przedplon, a przy sadzeniu wiosną, dobrze rozłożony obornik przyoruje się wczesną jesienią. Obornik może być rozprowadzany po polu do 60 t/ha.

Zasobność gleby i jej żyzności – to najważniejsze czynniki decydujące o powodzeniu nawożenia mineralnego. Optymalne dawki makroelementów wynoszą (na 1 ha): 90 – 13 kg azot, 120 – 170 kg potasu, około 60 – 80 kg fosforu, przy czym nawozy azotowe zaleca się wysiewać  w trzech dawkach: 1/3 przed sadzeniem, pozostałe 2/3 w dwóch dawkach pogłównie – pierwszą  po wschodach roślin i drugą – na przełomie maja i czerwca. Czosnek dobrze reaguje na nawożenie dolistne (np. Florovitem w stężeniu 0.3%), szczególnie w okresie suszy wiosennej.

Uprawa czosnku – sadzenie jesienne

W krajowym rejestrze odmian możemy znaleźć polskie odmiany czosnku, które wytwarzają pędy kwiatostanowe przeznaczone do uprawy z sadzenia jesiennego, a są to: Arkus, Harnaś, Huzar, Mega oraz Ornak.

Od połowy października do połowy listopada przypada okres na sadzenie ozimych form czosnku. Jeśli uzależnimy czosnek od warunków atmosferycznych, wtedy nie zdąży ukorzenić się przed nastaniem mrozów, a to zwiększy szansę na przetrwanie rośliny przez okres zimy.

Jesienne sadzenie czosnku wymaga starannie uprawionej gleby. Orkę głęboką (na 25 - 30 cm) należy wykonać na miesiąc przed sadzeniem, a po orce wykonujemy bronowanie. Potem znowu wykonujemy bronowanie, ale już przed samym sadzeniem. Bronowanie na cięższych glebach możemy zastąpić płytkim spulchnieniem za pomocą glebogryzarki.

Najlepszymi ząbkami czosnku do sadzenia jesiennego są te, które posiadają zdrowe główki bez znamion uszkodzeń mechanicznych  i żerowania szkodników oraz nieporażonych przez nicienie i choroby grzybowe. Należy pamiętać, aby przeprowadzić dzielenie główek na ząbki bezpośrednio przed ich sadzeniem.
Ząbki czosnku ozimego sadzimy na głębokość  5 – 7,5 cm. Ważne jest też odpowiednie umieszczenie ząbka od ząbku. Idealna odległość pomiędzy ząbkami powinna wynosić 5 cm. Z kolei najlepsza odległość między rzędami to 15 – 20 cm.

Czosnek ozimy wytwarza pędy kwiatostanowe. Powinno się je ścinać zaraz po ich ukazaniu się. Choć to zabieg pracochłonny i czasochłonny, to przyczynia się wzrostu plonu nawet o ok. 30 %.

Czosnek ozimy zbiera się w lipcu. Dojrzałość czosnku wytwarzającego pędy kwiatostanowe objawia się żółknięciem i zasychaniem liści. Zaschnięte liście na ok. 40 % plantacji to idealny znak do tego, aby przystąpić do wykopków. Biorąc pod uwagę takie czynniki jak odmiana i warunki uprawy, to zbiory czosnku powinny wynieść od 6,5 do 10 t/ha.

Uprawa czosnku – sadzenie wiosenne

Tzw. czosnek jary, który nie wytwarza pędów kwiatostanowych, stanowi drugą grupę czosnków. Krajowy rejestr odmian wymienia dwie polskie odmiany czosnku, które nie wytwarzają pędów kwiatostanowych, a są to: Cyryl, Jarus oraz Jankiel.

Warto zaznaczyć, że średnia masa główki czosnku jarego jest mniejsza od masy główki czosnku ozimego. Główki czosnków jarych okryte są białokremową łuską. Wyróżniają się również  długotrwałym czasem przechowywania.

Przy uprawie czosnku jarego jak i ozimego stanowiska w zmianowaniu i dawkach nawozów przy uprawie w obu przypadkach są takie same. Tak sam, jak w przypadku czosnku ozimego, gleba wymaga dobrej uprawy.

Eksperci zalecają, aby jesienną orkę wykonać na głębokość od 25 do 30 cm z wniesieniem nawozów fosforowych i potasowych. Z kolei włókowanie i bronowanie to zabiegi, które niezwłocznie trzeba wykonać wraz z przyjściem wiosny.

Sadzenie czosnku jarego przychodzi wraz z końcem marca i początkiem kwietnia. Wyniki doświadczeń przeprowadzonych w Akademii Rolniczej w Szczecinie wykazały, że plon czosnku z sadzenia 20 marca był o 54 % większy niż z sadzenia 5 kwietnia. Czosnek jary powinno sadzić się w identycznej rozstawie jak czosnek ozimy.

Oznaki zbiorów upraw czosnku 

Zbiór czosnku zimowego – niewytwarzającego pędów kwiatostanowych – powinno przeprowadzić się w okresie, kiedy u ponad 50 % roślin zaobserwuje się załamanie szczypioru. Natomiast czosnek sadzony wiosną należy zebrać w sierpniu, kiedy zaobserwuje się zasychanie liści. Pomimo zależności wynikających z danej odmiany i regionu, w którym uprawa czosnku występuje, to z czosnku jarego możemy spodziewać się plony w wysokości 4 – 6 t/ha, a z ozimego 5- 15 t/ha.

Po podkopaniu widłami amerykańskimi przystępuję się do zbiorów czosnku. Czosnek wyrywa się ręcznie. Następnie pozostawia się go na polu lub przewiewnym miejscu, aby sam się dosuszył. Kolejną czynnością jest przycinanie szczypioru na długość 2 – 4 cm a korzenia na maksymalnie 1 cm.

Czytaj też: Czosnek – najlepszy naturalny antybiotyk

źródła:podrb.pl/fot.pixabay