Stres cieplny to jedno z najważniejszych wyzwań, z którymi producenci mleka z całego świata muszą się na co dzień zmagać. Bezpośrednio wpływa na znaczne zmniejszenie pobierania pożywienia, a co z tym idzie obniża ilość produkowanego mleka oraz zdolności rozrodcze bydła mlecznego.

Czym jest stres cieplny?

Stres cieplny to reakcja obronna organizmu na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych , które wytrącają bydło mleczne ze stanu homeostazy. To poważny problem dotykający zarówno hodowców bydła, jak i producentów mleka. Skutki, jakie powoduje stres cieplny w stadzie bezpośrednio zależą przede wszystkim od rasy krów mlecznych. Niekorzystne działanie wysokiej temperatury otoczenia dodatkowo mogą spotęgować takie czynniki jak jakość oraz ilość pobieranego pokarmu i wody czy nieidealny stan zdrowia osobnika. Na stres cieplny najbardziej narażone są krowy, dające ponad 30 kg mleka na dzień oraz te, które dopiero co rozpoczęły laktację. Aby zachować dobrostan bydła mlecznego, należy wziąć pod uwagę, że zwierzę wytwarza dużo więcej ciepła podczas spożywania paszy czy dojenia.

Czytaj także: Stres zwierząt hodowlanych – jak wpływa na zwierzęta i stado?

Stres cieplny – objawy

Do najważniejszych objawów stresu cieplnego u bydła mlecznego należą przede wszystkim zmniejszona aktywność ruchowa i ospałość szczególnie w ciągu dnia, która wzmaga się jedynie późnym wieczorem i wczesnym rankiem. Nadmierne wydzielanie potu, śliny, biegunki oraz przyspieszony oddech i podwyższone tętno również mogą być objawami stresu cieplnego i mogą wystąpić już w granicach 20 ℃. Aby obniżyć temperaturę organizmu, krowy spożywają znacznie mniej pokarmu lub eliminują go całkowicie. Ograniczona jest również ilość reprodukcji w stadzie, a czas trwania rui może się skrócić aż o 8 godzin. W ekstremalnych przypadkach stres cieplny może doprowadzić nawet do upadku zwierzęcia.

Stres cieplny, a skutki ekonomiczne

Stres cieplny to podstawowa przyczyna wpływająca na zmniejszenie ilości produkowanego mleka u bydła mlecznego. Należy wspomnieć, że warunki atmosferyczne, a w szczególności temperatura, oddziałują na proces produkcji mleka. Ograniczone wytwarzanie mleka spowodowane stresem cieplnym powoduje zmniejszenie apetytu, mimo że popyt na energię z pożywienia powinien wzrastać wraz z temperaturą otoczenia. Stres cieplny powoduje ograniczenie przeżuwania w trakcie spożywania, zahamowanie reprodukcji oraz wpływa negatywnie na działanie układu immunologicznego, co w efekcie doprowadza do pojawienia się różnych jednostek chorobowych. Dodatkowo powoduje również pogorszenie się jakości mleka – obniża zawartość białka i tłuszczu w mleku.

Sposoby redukowania stresu cieplnego

Hodowca, aby ograniczyć możliwość wystąpienia stresu cieplnego w hodowli powinien pamiętać o zapewnieniu osobnikom odpowiedniego cienia. Wysoka temperatura otoczenia wymaga również zmodyfikowania pożywienia i wzbogacenia go o większą zawartość białka, witamin i minerałów oraz przede wszystkim swobodnego dostępu do poideł zaopatrzonych w chłodną wodę, która doskonale ugasi pragnienie i nie dopuści do odwodnienia organizmu zwierzęcia. Dobrym rozwiązaniem, które sprawdza się głównie w oborach jest zamontowanie specjalnych zraszaczy natryskowych, które z powodzeniem ochłodzą stado w wyjątkowo gorące dni. Ważnym elementem wyposażenia obory jest również wentylacja, a niekiedy w unowocześnionych oborach nawet klimatyzacja.

fawec.org, izoo.krakow.pl, wiki, fot. pixabay/ Ryc. Burgos Zimbelman R. and. Collier R.J. Tri-State Dairy Nutrition Conference