O tym co ważne dla polskiej wsi.

Czyste powietrze czysty zysk Czyste powietrze czysty zysk
Talk icon

Informacje

24-05-2022

Autor: Sebastian Wroniewski

Koza saaneńska to rasa o wyjątkowej wydajności mlecznej

Koza saaneńska

Koza saaneńska (Saanen), to rasa kozy domowej o krótkiej, białej sierści, zwykle bez rogów. Jest jedną z najbardziej znanych i cenionych ras mlecznych. 

Rasa ta została wyhodowana w Szwajcarii w dolinie rzeki Saane. Wydajność mleczna w 10-miesięcznej laktacji wynosi 600–2000 kg. Rekordowa wydajność przekracza 3000 kg mleka. Dobrze znoszą warunki chowu alkierzowego jak i pastwiskowego. Jej chów rozpowszechnił się w Europie, północnej Afryce, Stanach Zjednoczonych, Korei oraz Indonezji. W wielu krajach użyto kóz tej rasy do wyhodowania nowych ras. W Polsce wykorzystano je przy hodowli białej uszlachetnionej.

Koza saaneńska – charakterystyczne cechy wyglądu

Koza saaneńska to rasa szwajcarska, zawdzięczająca swoją nazwę miejscu pochodzenia ‒ dolinie rzeki Saany. Są to zwierzęta dużego kalibru, wysokie i mocno zbudowane. Masa ciała samic wynosi od 50 do 80 kg, natomiast samców od 80 do 100 kg, przy średniej wysokości w kłębie odpowiednio 80 i 90 cm. Kłoda nie jest silnie umięśniona, cechuje ją harmonia i proporcje pożądane w mlecznym typie użytkowym. 

Nogi są długie i silne. Kłąb nie jest wyraźnie zaznaczony. Wymię jest duże, pojemne, pokryte delikatną różową skórą, pod którą widoczne są naczynia krwionośne. Strzyki są średniej długości, odpowiednie do doju mechanicznego. Sierść jest jednolicie biała, krótka i gładka, o jedwabistym połysku. Szyja jest długa, szczupła, zakończona szlachetną głową o prostym profilu. 

Koza saaneńska posiada  sterczące, dość duże uszy, z kanałem słuchowym skierowanym naprzód, duże oczy, od piwnych po ciemnobrązowe, z poziomą źrenicą. W populacji występują osobniki zarówno rogate, jak i bezrożne. Część zwierząt ma dzwonki oraz brodę.

Przypomnijmy, że inną popularną rasą, która została wyhodowana w Polsce, jest koza biała uszlachetniona.

Koza saaneńska

Rozród rasy

Pierwsza ruja u kóz saaneńskich pojawia się zwykle między 6. a 12. miesiącem życia, a dojrzałość hodowlaną osiągają w 13. miesiącu. Ciąża trwa średnio 150 dni, a cykl rujowy średnio 21 dni, z wahaniami od 18 do 27 dni. Zwierzęta charakteryzuje wysoka skuteczność zapłodnień przy kryciu naturalnym (78-95% ciąż). 

W dużej mierze odsetek ciąż zależy od warunków utrzymania oraz wieku samic. Najwyższe wskaźniki rozrodu osiąga się u samic po drugim roku życia. Koza saaneńska rodzi średnio 1,4 koźlęcia, przy czym pierwiastki 1,1, a wieloródki 1,5 z wahaniami od 1 do nawet 5 młodych. Samice tej rasy dobrze sprawdzają się jako matki, wykazują silny instynkt macierzyński, co skutkuje bardzo wysokim odsetkiem odchowu koźląt (82-98%). 

Masa ciała noworodków waha się od 2,7 do 4 kg i zależy od wielu czynników, między innymi od masy ciała i wieku matki, liczby koźląt w miocie oraz żywienia. Przeciętnie 44,5% młodych jest płci żeńskiej.

Koza saaneńska i jej wyjątkowa wydajność

Wyjątkowe cechy mleczne i użytkowe sprawiły, że w XX wieku koza saaneńska posłużyła do wytworzenia rasy polskiej białej uszlachetnionej. Obecnie wielu właścicieli gospodarstw decyduje się na zakup kozła saaneńskiego, który jest wykorzystywany do uszlachetnienia i poprawy cech mlecznych stada. 

Jest to rasa wybitnie mleczna, osiągająca rekordowe wydajności przekraczające 3000 kg mleka w laktacji (dla porównania, maksymalna wydajność rasy polskiej białej uszlachetnionej wynosi 1400 kg). Dzięki wysokiej mleczności i dobrej jakości mleka koza saaneńska stała się najpopularniejszą rasą kóz mlecznych w wielu krajach na całym świecie. Wydajność w laktacji 300-dniowej zwykle waha się od 600 do 1800 litrów mleka w zależności od genotypu, wieku i warunków utrzymania zwierzęcia. 

W warunkach polskich, przy ograniczonej możliwości krycia najlepszymi trykami, kozy saaneńskie osiągają wydajności na poziomie 800 litrów w laktacji (średnio 2,57 kg/dzień). W porównaniu z wydajnością nierasowych kóz białych polskich (1,99 kg/dzień) i kolorowych (1,72 kg/dzień), utrzymywanych w podobnych warunkach, jest to produkcja znacznie poprawiająca opłacalność hodowli.

Czytaj też: Kozy znów są modne – co musisz wiedzieć o ich hodowli

wikimedia.org

swiatrolnika.info 2023