Czapla biała (Ardea alba) to gatunek dużego ptaka z rodziny czaplowatych, zamieszkującego wszystkie kontynenty, poza Antarktydą.

Nazwę systematyczną Ardea alba nadał czapli białej szwedzki przyrodnik, prekursor współczesnej taksonomii Karol Linneusz. Zaliczył on ją jednocześnie do tego samego rodzaju, co wszystkie opisane przez niego czaplowate. W późniejszym okresie jej systematyka była przedmiotem dyskusji, najczęściej zaliczano ją do rodzaju Egretta. Badania osteologiczne i genetyczne prowadzone na przełomie XX i XXI wieku jednoznacznie wskazywały jednak, że jest bliżej spokrewniona z gatunkami z rodzaju Ardea.

Czapla biała – gdzie występuje? 

Czaple białe zamieszkują niemal wszystkie kontynenty, z wyjątkiem Antarktydy i Australii. W zależności od miejsca bytowania wyróżniono trzy podgatunki. Czapla biała (Ardea alba alba) występuje w Europie, na Bałkachach i w środkowej części Azji. Czaplę amerykańską (Ardea alba egretta) można spotkać w Ameryce (z wyłączeniem Kanady, Patagonii i Alaski). Natomiast czapla afrykańska (Ardea alba melanorhynchos) zamieszkuje Afrykę i Madagaskar.

W Polsce od pewnego czasu obserwuje się pojedyncze miejsca gniazdowania – wcześniej ptaki jedynie odwiedzały nasz kraj. W Dolinie Baryczy można je spotkać w okolicy Rudy Sułowskiej czy kompleksów Stawno, Radziądz (ptaki najłatwiej zaobserwować we wrześniu i listopadzie, kiedy zbierają się dużymi grupami). Czaple są ptakami wędrownymi – przylatują na przełomie marca i kwietnia, odlatują w okresie od sierpnia do listopada. Zdarza się, że część ptaków rezygnuje z podróży Afryki, Chin czy na Półwysep Koreański i pozostaje w Europie na zimę.

Przypomnijmy, że młode czaple wykluły się w czaplińcu niedaleko Giżycka.

Gniazda, lęg oraz codzienne pożywienie czapli

W naszym kraju jest bardzo niewiele miejsc, gdzie czapla biała gniazduje (to między innymi Park Narodowy Ujścia Warty, zbiornik Jeziersko) i są to raczej pojedyncze przypadki. Ptaki jako miejsce założenia gniazda wybierają przede wszystkim tereny rozległych stawów czy dolin rzecznych. Zazwyczaj czaple gniazdują w koloniach, zdarzają się jednak pary wysiadujące jaja w odosobnieniu. 

Gniazda – platformy z gałęzi i innych materiałów zielonych, ptaki budują w trzcinach, na drzewach i krzewach. W trakcie jedynego lęgu w danym roku samica składa od dwóch do pięciu jaj (bladoniebieskie, o długości około sześciu centymetrów). Są one wysiadywane zarówno przez samca jak i przez samicę – po około dwudziestu pięciu dniach wylęgają się młode. Pisklęta pozostają w gnieździe przez co najmniej półtora miesiąca.

Czapla biała żeruje głównie w płytkich wodach stawów czy rozlewisk rzecznych. Potrafi długo stać nieruchomo, czekając, aż potencjalna zdobycz sama się do nich zbliży po czy chwytają ją za pomocą długiego dzioba. Żywią się różnego rodzaju wodnymi stworzeniami – owadami, rybami, płazami, gadami i skorupiakami. Zdarza się, że do swojej diety dodają małe zwierzęta lądowe jak choćby ślimaki.

Czapla biała jest gatunkiem ściśle chronionym w Polsce

Czapla biała podlega w Polsce ścisłej ochronie. Została wymieniona w Dyrektywie ptasiej jako gatunek chroniony. Dzięki zaprzestaniu odłowu ptaków w okresie godowym w celu zdobycia ozdobnych piór (głównie do dekorowania kapeluszy) ptaki mogą się spokojnie rozmnażać. Problemem są osobniki gniazdujące w pobliżu zbiorników hodowlanych, gdyż tam uważana jest za szkodnika rybackiego – często są przepłaszane, lub nawet zabijane. Warto jednak podkreślić, że w ostatnim czasie na terenie naszego kraju można spotkać coraz więcej przedstawicieli tego gatunku.

Czytaj też: Leśnicy z Giżycka zainstalowali kamerę umożliwiającą podglądanie lęgów czapli

wikimedia/fot.Pixnio/Pixabay