Programy LBV i LBV-plus, zatwierdzone przez Komisję Europejską w maju 2023 roku, mają na celu zmniejszenie emisji azotu z rolnictwa poprzez trwałe zamknięcie gospodarstw hodowlanych. 

W obliczu forsownych rozwiązań związanych z ochroną środowiska, regulacje dotyczące rolnictwa stają się coraz bardziej rygorystyczne. Część z tych metod rodzi wątpliwości oraz podejrzenia że prawdziwym celem jest ograniczenie hodowli.
Kiedy tradycyjne metody, takie jak narzucanie surowych norm i zakazy, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, pojawiają się inne sposoby ograniczania działalności rolniczej, w tym różnego rodzaju zachęty. Przykładem takich zachęt są holenderskie programy LBV (Landelijke Beëindigingsregeling Veehouderijlocaties) i LBV-plus, wprowadzone pod pretekstem redukcji emisji azotu.

Czym są programy LBV i LBV-plus?

Programy LBV i LBV-plus, zatwierdzone przez Komisję Europejską w maju 2023 roku, mają na celu zmniejszenie emisji azotu z rolnictwa poprzez trwałe zamknięcie gospodarstw hodowlanych. LBV, z budżetem 500 milionów euro, oferuje rolnikom dotacje bezpośrednie, pokrywające do 100% strat wynikających z likwidacji gospodarstw mlecznych, trzodowych i drobiarskich. Program LBV-plus, o wartości 975 milionów euro, skierowany jest do gospodarstw o najwyższych emisjach azotu i zapewnia rekompensaty do 120% strat. Celem obu programów jest zamknięcie do 3000 gospodarstw zlokalizowanych na obszarach Natura 2000.

Bezprecedensowe wymagania dla uczestników

Rolnicy, którzy zdecydują się skorzystać z tych programów, muszą podpisać oświadczenia, że ani oni, ani ich dzieci, nie będą już prowadzić działalności rolniczej na terenie Unii Europejskiej. To bezprecedensowa formuła, która budzi wiele kontrowersji. Decyzja o takim wymaganiu ma na celu zapewnienie, że zaprzestanie produkcji zwierzęcej będzie ostateczne i nieodwracalne, ale także wyklucza możliwość powrotu do rolnictwa w przyszłych pokoleniach.

Budżet i realizacja programu

Całkowity budżet programów LBV i LBV-plus wynosi 1,47 miliarda euro. Uczestnicy muszą zobowiązać się do trwałego i nieodwracalnego zakończenia produkcji zwierzęcej oraz do tego, że nie wznowią działalności ani w Holandii, ani w żadnym innym kraju Unii Europejskiej. Programy mają być realizowane do 27 lutego 2028 roku.

Dotychczas Holenderska Agencja Przedsiębiorczości (RVO) otrzymała 1428 wniosków w ramach obu programów. Spośród nich rozpatrzono 1241 wniosków, z czego około 8% nie kwalifikuje się do żadnego z programów. Najwięcej aplikacji pochodzi z regionów Geldria, Brabancja Północna, Limburgia i Overijssel. W tych czterech prowincjach najwięcej gospodarstw zajmuje się hodowlą trzody chlewnej, bydła mlecznego oraz drobiu.

Protesty rolników

Programy LBV i LBV-plus spotkały się z protestami holenderskich rolników. Rolnicy argumentują, że likwidacja gospodarstw hodowlanych zagraża ich utrzymaniu i niszczy lokalne społeczności. Wskazują również, że Holandia, jako jeden z najbardziej wydajnych krajów rolniczych na świecie, powinna skupić się na innowacjach technologicznych, a nie na redukcji produkcji. Rolnicy podkreślają, że dzięki zaawansowanym technologiom, takim jak automatyzacja, robotyzacja, drony i systemy nawadniania, można osiągnąć znaczne redukcje emisji bez konieczności zamykania gospodarstw.

Postęp realizacji projektu

Pomimo protestów programy LBV i LBV-plus są realizowane zgodnie z planem. W pierwszym etapie zgłosiło się 644 rolników, z czego większość wniosków dotyczyła programu LBV-plus. Największy wpływ na lokalne społeczności obserwuje się w gminach Ede, Venray, Barneveld, Land van Cuijk oraz Nederweert, gdzie złożono najwięcej aplikacji.

Programy LBV i LBV-plus to kolejny krok w kierunku zrównoważonego rolnictwa, choć wywołują kontrowersje wśród rolników, którzy czują się zmuszeni do rezygnacji z tradycyjnych metod produkcji. W obliczu rosnących wyzwań związanych z ochroną środowiska, Holandia stara się znaleźć równowagę między zachowaniem wydajności rolnictwa a koniecznością ograniczenia jego wpływu na środowisko. Jak potoczy się realizacja tych programów i czy przyniosą one oczekiwane rezultaty, czas pokaże.