W wyniku nieprawidłowego żywienia bydła rozwijają się u nich różnego typu zaburzenia przemiany materii i choroby metaboliczne krów.

Do najczęściej występujących chorób można zaliczyć między innymi ketozę, kwasicę żwacza, zasadowicę żwacza, tężyczkę pastwiskową przemieszczenie trawieńca oraz zespół stłuszczonej wątroby. Hodowca ma nieoceniony wpływ na zdrowie krów, a prawidłowe zarządzanie stadem i żywienie zgodne z zapotrzebowaniem wysokowydajnych krów oraz wyeliminowanie błędów żywieniowych pozwala w znacznym stopniu ograniczyć występowanie zaburzeń i chorób metabolicznych.

Główne choroby metaboliczne krów

Choroby metaboliczne krów powodowane błędami żywieniowymi mogą występować u krów szczególnie wysokomlecznych i są jednym z głównych czynników ograniczających potencjalne możliwości produkcyjne obniżając jakość mleka i opłacalność produkcji oraz powodując kłopoty z rozrodem. Krowy wysokomleczne wymagają właściwego żywienia dostosowanego do odpowiedniej fazy laktacji.

Należy wtedy zachować niezwykłą staranność i dbałość w układaniu dawek pokarmowych oraz konsekwentnie stosować je w praktyce. Wszelkie błędy wtedy popełnione prowadzą do zaburzeń w rozrodzie i występowania chorób metabolicznych. Krowie należy zapewnić dostateczną ilość składników pokarmowych tj. dostarczyć odpowiednią ilość pasz objętościowych oraz jak najrzadziej zmieniać składniki dawki pokarmowej po uprzednim przyzwyczajeniu zwierzęcia do przyjmowania danej paszy.

Choroby metaboliczne u krów spowodowane są głównie błędami żywieniowymi i mogą występować przede wszystkim u krów wysokomlecznych. Zaburzenia te są jednym z głównych czynników ograniczających potencjalne możliwości produkcyjne, obniżając jakość mleka i opłacalność produkcji oraz powodując problemy z płodnością. Krowy wysokomleczne potrzebują żywienia odpowiedniego dla okresu laktacji.

W takim przypadku należy zachować szczególną ostrożność i staranność w ustalaniu dawek paszy i konsekwentnym ich stosowaniu w praktyce. Wszelkie popełnione wtedy błędy prowadzą do zaburzeń rozrodu i pojawienia się chorób metabolicznych.

W przypadku niedoboru energii w paszy i przy znacznym otłuszczeniu krowy, zachodzące w organizmie przemiany prowadzą do choroby zwanej ketozą. Choroba ta występuje głównie u wysokomlecznych krów w dobrej kondycji, zwykle między 10 a 60 dniem po wycieleniu, oraz u starszych krów po czwartej i kolejnych laktacjach. Główną przyczyną tej choroby jest niedostateczne zaopatrzenie w paszę z małą ilością lu brakiem węglowodanów.

Oprócz strat w wydajności i jakości mleka, ketoza prowadzi do wielu innych powikłań. Zmniejsza płodność krów i grozi powikłaniami podczas porodu oraz odklejeniem łożyska. Cielęta częściej rodzą się martwe, częściej występuje zapalenie macicy, dłuższy jest okres między wycieleniami.

Choroby żwacza

Kwasica żwacza to proces chorobowym, polegający na znacznym obniżeniu pH żwacza, co powoduje destabilizację jego pracy. Odczyn pH płynu żwacza jest jednym z podstawowych wskaźników przebiegu procesów fermentacyjnych w żwaczu. Szczególnie niebezpieczne jest zakwaszenie żwacza, czyli obniżenie pH poniżej 60, gdyż wstrzymana jest wtedy aktywność bakterii celulolitycznych oraz zmniejszona strawność pasz objętościowych.

Głównymi składnikami diety zakwaszającej żwacz są mocno wyrośnięte młode zielonki, liście buraczane, wysłodki, wywar gorzelniany, buraki cukrowe i pastewne, ziemniaki, melasa, odpadki browarniane, śruty zbożowe. Choroa objawia się zmniejszeniem lub utratą apetytu, pogorszeniem stanu zwierzęcia, biegunką, owrzodzeniem kończyn lub zapaleniem skóry, a w rzadkich przypadkach upadkami zwierzęcia. W przypadku pierwszych objawów należy usunąć z diety paszę zawierającą łatwo fermentujące węglowodany, zapewniając jednocześnie dobrej jakości siano na pastwisko. W ostrych przypadkach kwasicy przeżuwaczy konieczna jest interwencja weterynaryjna.

Z kolei zasadowica żwacza to proces chorobowy, polegający na zmienionej reaktywności treści żwacza na powierzchnię alkaliczną w wyniku nadprodukcji amoniaku. Te choroby metaboliczne krów rozwijają się głównie wtedy, gdy pasza zawiera dużą ilość białka, przy niedostatecznej ilości błonnika strawnego oraz łatwo przyswajalnych węglowodanów. Leczenie polega głównie na przerwaniu dotychczasowej diety. W ciężkich przypadkach należy zwrócić się o pomoc weterynaryjną.

Nieprawidłowe karmienie

Tężyczka pastwiskowa charakteryzuje się obniżonym poziomem magnezu we krwi i często wiąże się z dietą pastwiskową. Te choroby metaboliczne krów powodują spadek produkcji mleka, a następnie kołatanie serca i drżenie mięśni. W ciężkich przypadkach krowa pieni się w pysku, zatacza się, a następnie umiera. Głównym powodem choroby jest niedobór magnezu w pożywieniu. Ze względu na niski potencjał magnezu w organizmie bydło musi otrzymywać odpowiednią ilość tego składnika odżywczego w swojej diecie.

Z kolei syndrom tłustej krowy rozwija się rozwija się późno w okresie laktacji, gdy krowy są żywione wysokoenergetyczną paszą. Nadmiar tych pasz w stosunku do pasz objętościowych o dużej zawartości skrobi, prowadzi do obniżenia zawartości tłuszczu mlecznego i odkładania się tłuszczu w tkankach: wątrobie, mięśniach, nerkach. Najczęściej zdarza się to u krów w okresie zasuszania przy zbyt obfitym żywieniu.

Podstawowe objawy to: smutek, utrata apetytu, obniżenie odporności organizmu po wycieleniu następstwem czego jest porażenie porodowe, zatrzymanie łożyska, opóźnione rozpoczęcie cyklu płciowego. Profilaktyka polega głównie na ocenie kondycji krów w stadzie i zapobieganiu nadmiernemu przyrostowi masy ciała pod koniec laktacji oraz w okresie zasuszenia. Krowy te powinny być wydzielone ze stada i żywione paszami mniej energetycznymi.

Czytaj też: Sprawdź jak metionina wspomaga funkcje rozrodcze krów

lodr.konskowola.pl/fot.pixabay