Epidemiczna biegunka świń wywoływana jest przez koronawirus, który prowadzi do wymiotów i biegunki, ze śmiertelnością sięgającą 100% u prosiąt.

Obecność wirusa w jelitach stwierdza się po 36 godzinach od zakażenia. Wirus przeżywa i wykazuje zdolność do zakażenia w temperaturze nawet do -20°C oraz w ściekach powyżej 28 dni. Występowanie PED potwierdzono w Austrii, Holandii, Belgii i Niemczech, a systematycznie rosnący import prosiąt i warchlaków z tych państw stwarza realne ryzyko pojawienia się i rozpowszechniania choroby w naszym kraju.

Szczegółowy opis choroby

Epidemiczna biegunka świń (PED) jest wywoływana przez koronawirusa podobny do tego, który powoduje zakaźne zapalenie żołądka i jelit (TGE) i występuje w Europie i obu Amerykach. Obecnie rozpoznawany jest tylko jeden serotyp, chociaż mogą występować różnice w nasileniu choroby między szczepami. Wirus uszkadza kosmki jelitowe, zmniejszając powierzchnię chłonną, a w konsekwencji odwodnienie. Po wprowadzeniu wirusa do stada wrażliwych zwierząt rozwijają one krótkotrwałą odporność (od 4 do 6 miesięcy). Odporność laktogenna (IgA) rozwija się w ciągu około 10 dni i chroni prosięta ssące.

Ostry wybuch pojawia się, gdy wirus zostanie po raz pierwszy wprowadzony do podatnej populacji. Chore lochy mają biegunkę, która może mieć postać od łagodnej do wodnistej. Mogą pojawić się wymioty. Okres inkubacji jest szybki, około 12 do 24 godzin, a biegunka trwa od 7 do 14 dni. U wrażliwych prosiąt ssących epidemiczna biegunka świń ma ciężki przebieg i śmiertelność może sięgać 100%.

W dużych populacjach nie wszystkie lochy są zarażone w tym samym czasie, więc mogą pojawiać się nowe ogniska. Dotyczy to tylko prosiąt ssących, które nie mają matczynych przeciwciał, więc nie jest to zbyt częste. Zakażenie w stadzie może być ciągłe, zwłaszcza w dużych gospodarstwach. Zakaźna dawka jest bardzo niska, zakażone zwierzęta produkują ogromną ilość wirusa w każdym gramie kału, przez trzy do czterech tygodni.

Epidemiczna biegunka świń – objawy choroby

Do typowych objawów klinicznych choroby należy pojawienie się gwałtownej biegunki występującej u wszystkich grup wiekowych świń, czasami w przebiegu z wymiotami. Rzadziej obserwuje się obniżenie apetytu u loch. Zwierzętami najbardziej wrażliwymi są prosięta, u których biegunka przyjmuje wodnistą postać, a przebieg choroby jest najcięższy. 

Prosięta stają się osowiałe, tracą chęć do ssania, ich organizm ulega szybkiemu odwodnieniu, pojawia się kwasica metaboliczna. Objawy prowadzą do upadków; śmiertelność wynosi przeciętnie 50-80%, ale może dochodzić nawet do 100. Padają najczęściej prosięta do 7. dnia życia. Chore prosięta należy nawadniać, podając roztwór elektrolitów oraz zapewnić im stały i łatwy dostęp do czystej wody pitnej. 

Epidemiczna biegunka świń u zwierząt starszych (prosiąt odsadzonych, warchlaków, tuczników, loch) ma łagodniejszy przebieg, biegunka ustępuje spontanicznie po 5 do 7 dniach. U zwierząt bardzo słabych może jednak dojść do wystąpienia wtórnych zakażeń bakteryjnych. Ponieważ w przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia jelit, jej konsekwencją nawet po wyzdrowieniu zwierząt jest pogorszenie wykorzystania paszy i obniżenie przyrostów masy ciała. 

Epidemiczna biegunka świń – jak zapobiegać?

Zapobieganie epidemicznej biegunce świń powinno być prowadzone w oparciu o rygorystyczne przestrzeganie zasad higieny, dobrej praktyki hodowlanej i bioasekuracji w całym gospodarstwie zajmującym się produkcją trzody. 

Do stada nie wolno wprowadzać nowych zwierząt pochodzących z niepewnego źródła. Od sprzedających prosięta i warchlaki powinno żądać się przedstawienia certyfikatu zdrowia oraz wglądu do dokumentacji szczepień prowadzonych w stadzie. 

Budynki i kojce przed wprowadzeniem kolejnych grup zwierząt należy bardzo dokładnie czyścić i dezynfekować. Epidemiczna biegunka świń może zostać zawleczona również za pośrednictwem osób obsługujących inne gospodarstwa, np. dostarczających pasze, inseminatorów. Istotne jest zatem ograniczenie wstępu osobom postronnym na teren fermy, stosowanie mat dezynfekcyjnych i odzieży ochronnej. 

Ponieważ wirus w swojej budowie posiada tłuszczową osłonkę, jest wrażliwy na stosowanie detergentów wytwarzanych w oparciu o rozpuszczalniki tłuszczu. PEDV jest także wrażliwy na promienie UV, sodę kaustyczną, kwas fosforowy, formalinę, środki jodoforowe. Zdolność do zakażania traci w temperaturze powyżej 60°C.

Czytaj też: Wąglik w najgorszym wypadku może doprowadzić do śmierci świń

3trzy3.pl/fot.Flickr