Hodowla kóz znów staje się modna. Kozy są mniej wymagające niż inne zwierzęta hodowlane, a ich hodowla pozwala na uzyskanie mleka i mięsa.

Jeśli masz zamiar rozpocząć biznes z hodowlą kóz, to potrzebujesz niewielkiego kapitału. Kozy są bardzo odporne i potrafią przystosować się do prawie wszystkich rodzajów pogody. Można je hodować na lądzie suchym i pofałdowanym, tam, gdzie hodowanie innych zwierząt jest prawie niemożliwe. Do rozpoczęcia hodowli kóz potrzeba niewielkiego kapitału. Zwierzęta są niezwykle odporne i potrafią dostosować się do prawie każdej pogody. Można je hodować na suchych pagórkowatych terenach, gdzie karmienie innych zwierząt jest prawie niemożliwe. Ważny jest jednak właściwy dobór rasy i znajomość hodowli, które pomogą zwiększyć ich populację w stadzie, co de facto zmaksymalizuje zyski hodowcy.

Mleczne i mięsne rasy kozy

Wybór odpowiedniej rasy kozy jest ważnym czynnikiem. Przed rozpoczęciem hodowli należy najpierw zidentyfikować rasy o preferowanych cechach. W Polsce użytkuje się dwie rasy mleczne, głównie w celu krzyżowań i poprawy wydajności mlecznej. Typ użytkowy mleczny charakteryzuje się suchą konstytucją, dużym i pojemnym wymieniem oraz wysoką wydajnością.

Pochodzące ze Szwajcarii kozy saaneńskie mają wybitne wskaźniki mleczności. Podczas 305 dni laktacji można uzyskać do 2 000 kg mleka. Średnia zawartość tłuszczu w mleku to 3,0% a zawartość białka to 2,5%.
Rasa ta należy do dość okazałych, a kozy osiągają masę ciała od 50 do 90 kg i wysokość w kłębie 75–85 cm. Natomiast kozły od 80 do 120 kg i wysokość 90–100 cm. Posiadają krótką białą sierść, a u kozłów występuje długa broda. Rasa ta jest popularna na całym świecie i służy do tworzenia nowych ras lub ulepszania ras lokalnych. Bardzo dobrze dopasowuje się do nowych, nawet niesprzyjających warunków środowiskowych. Może być trzymana na pastwiskach lub w systemie alkierzowym, doskonale wykorzystuje słabej jakości nieużytki i pastwiska.

Inną rasą mleczną jest rasa alpejska, pochodząca z Francji. Zwierzęta mają charakterystyczny kolor, a ich sierść jest krótka płowa lub brązowa, zaś końce kończyn, okolice oczu i pyska są czarne. Czasami na tułowiu pojawiają się białe plamy o różnych rozmiarach. Charakteryzują się głębokimi wymionami i dobrą produkcją mleka, która może osiągnąć nawet 1800 kg przez cały okres laktacji. Dzięki swojemu pochodzeniu są odporne na niekorzystne warunki środowiskowe i charakteryzują się dobrą odpornością.

Jeśli zaś chodzi o hodowlę kóz na mięso, w naszym kraju wykorzystuje się jedną rasę, głównie w celu doskonalenia cech mięsnych rasy białej uszlachetnionej. Typ mięsny użytkowy charakteryzuje dobre umięśnienie, małe otłuszczenie i szybkie tempo wzrostu.

Pochodząca z Afryki rasa burska ma niskie wymagania żywieniowe i jest dobrze przystosowana do polskich warunków środowiskowych w Polsce nie prowadzi się hodowli tych kóz na mięso. Kozy burskie są jednak u nas hodowane w doskonaleniu polskiego pogłowia kóz, szczególnie plenności, mięsności i wydajności rzeźnej.

Typ wszechstronnie użytkowy i wełnisty

Kozy ogólnego przeznaczenia są generalnie przystosowane do lokalnych warunków środowiskowych. Charakteryzują się średnią mlecznością i średnią wydajnością rzeźną. Większość tych ras występuje w Polsce.

Rasa biała uszlachetniona charakteryzuje się krótką białą sierścią. Kozły osiągają masę ciała od 60 do 100 kg, a samice od 45 do 65 kg o wysokości w kłębie od 70 do 80 cm. Najciekawsze dla małych hodowców jest dobrze rozwinięte wymię zwierząt, które w ciągu 305 dni laktacji może wyprodukować nawet 1200 kg mleka. Rasa biała uszlachetniona występuje na terenie całego kraju i jest rasą dominującą w pogłowiu polskich kóz.

Rasa barwna uszlachetniona wywodzi się od rasy barwnej szlachetnej niemieckiej i charakteryzuje ją czerwono-brązowe umaszczenie. Należy do średnich ras, kozły osiągają masę ciała 65–100 kg, a kozy 45–60 kg. Wydajność mleka za 305 dni laktacji jest podobna do rasy białej uszlachetnionej.

W typie wełnistym mamy kozę angorską, hodowaną na farmach amatorskich. Od tych kóz pozyskuje się wełnę zwaną moherem, a kozy strzyże się dwa razy w roku. Wydajność mleczna jest bardzo niska (70 kg mleka na 305 dni laktacji). Istnieje również typ użytkowy puchowy, obecnie zaliczany do wełnistego. Do tej grupy należą kozy kaszmirskie. Uzyskuje się od nich około 1,5 kg wełny, która jest wyczesywana, zwana kaszmirem.

Po co hodować kozy?

Obecnie na świecie hodowanych jest około 220 milionów kóz do produkcji mleka, z czego 52% znajduje się w Azji, a 39% w Afryce. Kozy europejskie stanowią około 5% światowego stada kóz. Jednak w Polsce zwierzęta hoduje się głównie na mleko.

Mleko kozie jest najbardziej odpowiednie i polecane dla alergików. Uważane jest za zdrowe, wartościowe i ekologiczne. Zazwyczaj podaje się je dzieciom uczulonym na białko mleka krowiego. Zawiera laktozę i kazeinę w niewielkich ilościach, dzięki czemu jest lekkostrawne. W krajach rozwijających się mleko kozie jest bardzo ważną częścią diety i odgrywa ważną rolę w żywieniu człowieka. Szacuje się, że obecnie 65-72% światowej populacji pije kozie mleko. Popularność zaczęły również zdobywać produkty, takie jak np. jogurty, masło kozie, mleczne desery lub ser kozi.

Ponieważ kozy są zwierzętami typowo pastwiskowymi, nie mają niezwykle wysokich wymagań żywieniowych i środowiskowych. Od wiosny do późnej jesieni są pasione na łąkach. Zimą niezbędne jest zabezpieczenie pokarmu w siano i słomę, buraki pastewne i owoce.

 Czytaj też: Kozy czy owce – która hodowla jest bardziej opłacalna w gospodarstwie?

technologia.kpodr.pl/fot.pixabay