Dobrostan zwierząt to trzy elementy: naturalne i biologiczne funkcjonowanie zwierzęcia, stan emocjonalny zwierzęcia oraz zdolność zwierzęcia do wyrażania pewnych zachowań uważanych za standardowe. Zazwyczaj hodowca wie, że dane zachowanie jest istotne, jeśli zwierzę wykaże np. reakcję stresową podczas uniemożliwienia wykonania danego zachowania.

Dobrostan zwierząt – zasada „pięciu wolności”

Wszystkie trzy wymienione powyżej składowe są zazwyczaj istotą wielu książkowych definicji dobrostanu zwierząt. Dla przykładu: Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt (WOAH) formułuje pojęcie w następujący sposób „Zwierzę posiada prawidłowy dobrostan, jeśli jest zdrowe, trzymane w odpowiednich warunkach, dobrze odżywione, jest w stanie wyrazić wrodzone zachowania i nie cierpi z powodu bólu, strachu i stresu”

Miernikiem roztoczenia nad zwierzęciem prawidłowej opieki jest zachowanie zasad „pięciu wolności” dobrostanu zwierzęcia. Pierwsza z nich to wolność od głodu, pragnienia i niedożywienia. Hodowca musi zapewnić stadu dostęp do świeżej wody i pokarmu, który pozwoli zwierzętom utrzymać w dobrym stanie zdrowie i siłę. Kolejna zasada dotyczy wolności od dyskomfortu termicznego i fizycznego poprzez zapewnienie adekwatnego p – p schronienia oraz miejsca do odpoczynku. Trzecia zasada dotyczy wolności od bólu, chorób i wszelkiego rodzaju urazów, dzięki szybkim diagnozowaniu, leczeniu i przede wszystkim zapobieganiu. Zapewnienie odpowiedniej przestrzeni, warunków i towarzystwa innych zwierząt to wolność do wyrażania naturalnego zachowania. Natomiast ostatnią zasadą jest wolność od strachu i stresu, czyli zapewnienie odpowiedniej opieki i traktowania, które korzystnie wpływa na psychikę i dobrostan zwierzęcia oraz nie powoduje niepokoju, cierpienia czy strachu.

Dobrostan zwierząt – wady i zalety zasady „pięciu wolności”

Zasada „pięciu wolności” jest korzystna ze względu na przeprowadzane badania nad dobrostanem zwierząt w tym także oceny tego stanu zarówno w gospodarstwach, jak i podczas uboju i transportu. Należy też wspomnieć o tym, że pięć zasad dobrostanu zwierząt korzystnie wpłynęło na powstanie licznych regulacji o ochronie praw zwierząt w państwach europejskich, ale i na całym świecie. Oprócz wielu zalet, niestety posiada również wady – niekiedy ma zbyt uogólnioną treść i niektóre z pięciu wolności wzajemnie się wykluczają.

Na potrzeby rozwiązania niejasności i problemów wynikających z „pięciu zasad wolności”, wprowadzono trochę inne rozwiązanie, jednak nadal oparte o te same zasady. Mowa tu o godnym uwagi projekcie Welfare Quality®, który dotyczy oceny dobrostanu zwierząt.

Dobrostan zwierząt, a projekt Welfare Quality®

Kampania Welfare Quality® jest projektem badawczym sfinansowanym przez Unię Europejską, który rozpoczął się w maju 2004 roku i trwał aż 5 lat. W projekcie brało udział ponad 40 instytucji badawczych z 15 państw. Głównym zadaniem tego przedsięwzięcia było naszkicowanie norm unijnych w zakresie oceniania dobrostanu zwierząt.

Dzięki projektowi Welfare Quality® można ocenić dobrostan zwierząt za pomocą czterech pytań: Czy zwierzęta są odpowiednio żywione? Czy zwierzęta są utrzymywane w odpowiednich warunkach? Czy zwierzęta są zdrowe? Czy zachowanie zwierząt odzwierciedla ich zoptymalizowane stany emocjonalne?
Przedstawione cztery pytania pozwalają określić zestaw 12 zasad i kryteriów, na których powinien wzorować się każdy protokół oceny dobrostanu zwierząt. Kryteria zostały pogrupowane adekwatnie do każdego z czterech głównych zapytań.

1. Odpowiednie karmienie: brak długotrwałego głodu, brak długotrwałego pragnienia.
2. Odpowiednie warunku bytowania: komfort termiczny, swoboda ruchowa, komfort miejsca odpoczynku.
3. Dobry stan zdrowia: brak chorób, brak obrażeń, brak bólu spowodowanego np. kastracją, dekornizacją czy amputacją ogonów.
4. Odpowiednie zachowanie: wyrażanie odpowiedniego zachowania społecznego (równowaga między czynnikami negatywnymi i pozytywnymi), prawidłowa ekspresja innych zachowań, właściwe relacje człowiek-zwierzę, korzystny stan emocjonalny.

Czytaj także: Organizacje pseudoekologiczne nie zasługują na 1% naszego podatku

fawec/AO/fot. pixabay