Prawidłowe żywienie bydła zielonkami jest bardzo ważne, bowiem dobrze dobrane zielonki powodują między innymi wzrost mleczności u krów.

Niesprzyjające warunki atmosferyczne, jak np. wahania temperatur czy nadmierny brak wilgoci, nie są sprzyjające dla wzrostu traw na łąkach i pastwiskach. Zielonki sprawiają jednak, że zwiększa się mleczność krów. Nieumiejętnie wprowadzone do żywienia, powodują z kolei spadek mleczności, a także zwiększają ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych. Kluczem do dobrego żywienia bydła jest stopniowe wprowadzanie zmian. Co prawda nie jest to jeszcze czas na wypędzanie bydła, aczkolwiek dzięki temu, można się do niego odpowiednio przygotować.

Żywienie bydła zielonkami niezwykle ważne

Żywienie bydła zielonkami jest ważne, ponieważ zielonka jest jedną z pasz objętościowych soczystych. Charakteryzuje się wysoką zawartością białka (średnio 15%), a także witamin i składników mineralnych. Wartość pokarmowa zielonki zależy od składu botanicznego runi jak również stadium wegetacji roślin. Najwyższa zawartość białka występuje wiosną. Wtedy ruń jest w fazie dojrzałości pastwiskowej. Zielonki sprawiają, że zwiększa się mleczność krów, jednak nieumiejętnie wprowadzone do żywienia, powodują spadek mleczności, a także zwiększają ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych (białko zielonki wskazuje podatność na rozkład w żwaczu, czego skutkiem jest wzrost stężenia amoniaku). Mikroorganizmy trawienne, które bytują w żwaczu, nie tolerują gwałtownych zmian pasz i dawek pokarmowych, dlatego tak ważne jest, by każdą nową paszę wprowadzać stopniowo. Zbyt nagłe wprowadzenie nowego pokarmu zawsze prowadzi do zaburzeń żwacza i trawienia, co objawia się spadkiem produkcji mleka, biegunką, utratą apetytu i pogorszeniem składu mleka. Straty te nie dość, że są trudne do odrobienia, to również znacznie obniżają efekty ekonomiczne.

Jeśli zbyt gwałtownie przejdzie się z systemu żywienia zimowego na żywienie bydła zielonkami, zawartość tłuszczu w mleku może spaść nawet o 1%. Wiąże się to z niską zawartością włókna w zielonkach, dlatego ważne jest, by uzupełnić niedobór włókna sianem lub słomą. Niedostateczna ilość włókna w dawce powoduje upośledzenie procesu przeżuwania i skutkuje zakwaszeniem żwacza. Najbardziej narażone na niedobór włókna są krowy wysokomleczne, które otrzymują duże dawki paszy treściwej. Zaburzenia w trawieniu uruchamiają system obronny organizmu, co może powodować wzrost komórek somatycznych w mleku.

Aby właściwie przygotować paszę dla bydła, każdy hodowca musi ograniczyć proporcje składników, które były głównym źródłem białka przed rozpoczęciem okresu wypasu. Należą do nich poekstrakcyjna śruta sojowa czy słynna śruta rzepakowa. Z drugiej strony należy bezwzględnie usunąć mocznik z dawki, ponieważ azot powstały w wyniku jego rozkładu, a następnie amoniak, mogą być szkodliwe dla wątroby i zatruwać organizm krów. Kolejnym ważnym krokiem jest odpowiednie dostosowanie poziomu energii. Aby efektywnie wykorzystać białko paszowe do produkcji białka przez bakterie w żwaczu, należy zwiększyć stosunek składników energetycznych do 25-30%.

Należy pamiętać, że są to głównie pasze objętościowe, a nie koncentraty i zbyt duża ilość w jednej dawce może prowadzić do kwasicy. W małych gospodarstwach dobrym źródłem energii są wysłodki buraczane, natomiast w dużych oborach najczęściej stosuje się kiszonkę z kukurydzy. Ważną rolę odgrywa również kolejność karmienia. Zarówno w żywieniu tradycyjnym, jak i w pełnej dawce (TMR), zanim krowa pójdzie na wypas, wskazane jest karmienie jej głównie paszą energetyczną, ponieważ proces jej rozkładu trwa dłużej, niż białka zielonki. Oprócz zmiany składu diety nie możemy zapominać o stopniowym wprowadzaniu zielonki do codziennej diety krów. Pod tym względem zasadne jest „pastwiskowanie” bydła do 2-3 godzin w pierwszych dniach wypasu. Ważne jest, aby krowy przyzwyczaić do wypasu, gdy trawa ma około 10 cm wysokości.

Zalety pastwisk

Hodowcy, którzy mają wątpliwości co do opłacalności wykorzystania pastwisk do karmienia swoich krów, powinni mieć na uwadze fakt, że takie wypasanie bydła pozwala przede wszystkim obniżyć koszty związane z przygotowaniem i dystrybucją paszy oraz znacząco wpłynąć na zdrowie zwierząt. Szacuje się, że przy wykorzystaniu dobrej jakości runi, można uzyskać dziennie 18-20 kg mleka, co w ogólnym systemie alkierzowym wymaga zazwyczaj użycia znacznej ilości drogich składników. Dodatkową korzyścią jest nieograniczony ruch krów na świeżym powietrzu, co stabilizuje ich kondycję (zmniejsza ryzyko otłuszczenia) oraz poprawia zdrowie racic i kopyt. Nie bez znaczenia jest również działanie światła słonecznego, które sprzyja syntezie witaminy D3. Odpowiada ona za prawidłowe wchłanianie minerałów i witamin, oraz wspiera funkcje układu odpornościowego. Wypas ma również korzystny wpływ na manifestację zewnętrznych objawów rui, co zwiększa skuteczność wykrywania rui i precyzyjną datę inseminacji.

W przypadku dużych gospodarstw, o dużej powierzchni terenów zielonych, pastwisko jest tanim i wciąż nieocenionym źródłem białka dla krów mlecznych. Należy jednak pamiętać, że wyznacznikiem skuteczności stosowania jest zmiana dotychczasowego składu diety oraz stopniowe żywienie bydła zielonkami. Jest wiele powodów, aby wypędzać krów z obory, nie tylko ze względu na portfel rolnika, ale także dla korzyści dla samych krów.

Czytaj też: Kwasica, czyli niebezpieczna choroba metaboliczna krów

lodr.konskowola.pl/fot.pixabay