Kwasica to jedna z najczęściej odnotowywanych chorób metabolicznych bydła, powodująca niestabilność ekosystemu żwacza.

Próby i ciągłe dążenie zwiększenia wydajności mlecznej krów powoduje pojawianie się w stadach krów niekorzystnych zjawisk, które mogą skutkować ciągłym pogarszaniem zdrowia i płodności zwierząt. Olbrzymi postęp w poprawie genów krów, które skutkowało zwiększeniem wydajności poboru mleka od krowy, przyniosło za sobą również skutki uboczne. Różne choroby coraz częściej atakują krowy.

Czym jest ta choroba?

Wśród istotnych schorzeń występujących w wysoko wydajnych stadach są choroby metaboliczne, w tym najczęściej obserwowane w praktyce: ketoza, podkliniczna i kliniczna kwasica oraz zasadowica żwacza (hypocalcemia).

Ze względu na ogólnoustrojowy charakter zaburzenia metaboliczne zwiększają również ryzyko występowania innych schorzeń, jak: wzdęcia żwacza, zatrzymanie łożyska, ochwat, metritis (stan zapalny macicy) i mastitis (zapalenie wymienia).

Kwasicę można podejrzewać, jeśli prawie połowa krów znajdujących się we wczesnym stadium dawania mleka, wykazuje w porównaniu z wcześniejszym miesiącem spadek zawartości tłuszczu w mleku o 0,4 proc. Możemy rozróżnić trzy rodzaje kwasicy; kliniczną, subkliniczną (zwaną też z angielskiego jako SARA) oraz przewlekłą. Wszystko zależy od pH. Jeśli wartość pH w żwaczu przesuwa się w kierunku kwaśnym (co spowodowane jest narastającą koncentracją lotnych kwasów tłuszczowych), obumierają pożyteczne mikroorganizmy, a żwacz zaczynają zasiedlać bakterie kwasu mlekowego, których fizjologicznie tu nie ma. Kwasy uszkadzają błonę śluzową żwacza (jest to pewnego rodzaju zapalenie), przy ostrym stadium kwasy mogą dostać się krwi, a to spowoduje śmierć.

Przyczyny kwasicy:
• nieodpowiednio dobranej dla przeżuwaczy dziennej dawce pokarmowej,
• źle zbilansowanych porcjach (zbyt mała ilość paszy objętościowej, zła proporcja pasz objętościowych do treściwych),
• nadmiarze łatwo rozpuszczalnych węglowodanów, spowodowanym podawaniem zbyt dużej ilości paszy treściwej lub nieprawidłowym jej podzieleniem na jednorazowe porcje,
• nagłej zmianę żywienia- zastąpienie karmy mało energetycznej dawką bogatą w energię, ale ubogą w surowe włókno,
• zmniejszeniu dawki pokarmowej,
• błędach w dozowaniu paszy treściwej (technika dozowania),

Podczas łagodnej kwasicy, krowa traci apetyt, żwacz traci swoją motorykę, kał staje się żółty, jest bardziej płynny. Krowa daje mniej mleka. Przy postaci umiarkowanej, która objawia się 5-8 godzin po pobraniu zbyt bogatej w węglowodany paszy, mlecznice stają się apatyczne, a ich sierść jest nastroszona. Można zaobserwować u nich również zaczerwienione spojówki. Przy ostrej postaci choroby zwierzęta są niespokojne, ich puls jest podwyższony, a temperatura rośnie do 39,5-40°C.

Kwasica – profilaktyka i leczenie

Subkliniczna postać choroby jaką jest kwasica powoduje lżejsze objawy. Rozwija się często po 150. dniu laktacji, przejawiając się w zahamowanej czynności żwacza, łagodnej biegunce, zwiększonej podatności na zakażenia. Jednakże, mogą wystąpić schorzenia wymienia. Przedłużająca się kwasica może wywoływać miejscowe uszkodzenia żwacza oraz przedżołądków, pojawiają się endotoksyny uwalniane przez martwe bakterie Gram-ujemne. Sprzyja to wyrzutowi m.in. histaminy, która uszkadza naczynia włosowate, co prowadzi do ochwatu.

Najważniejsze w profilaktyce żywienia krowy, by nie doszło do kwasicy jest przestrzeganie zasad prawidłowego bilansowania dawki, szczególnie tej zadawanej krowom w okresie przejściowym. Należy przede wszystkim kontrolować udział węglowodanów niestrukturalnych w dawce oraz dbać o prawidłowy poziom fizycznie efektywnego włókna.

Leczenie w przypadku łagodniej postaci ostrej kwasicy polega na zmianie żywienia. Do dawki można dodać dobrej jakości siano oraz wodorowęglan sodu w ilości 100 g dwa razy dziennie, rano i wieczorem. Ponadto krowy muszą mieć nieograniczony dostęp do wody. W ostrych przypadkach można usunąć treść żwacza, np. sondą, lub przepłukać go letnią wodą. Następnie należy podnieść pH przez środki zobojętniające, np. wodorowęglan sodu, uważając przy tym, aby nie doprowadzić do alkalozy.

Czytaj również: Sprawdź jak metionina wspomaga funkcje rozrodcze krów

Źródło:wmodr.pl/fot.pixabay