O tym co ważne dla polskiej wsi.

Czyste powietrze czysty zysk Czyste powietrze czysty zysk
Talk icon

Informacje

21-07-2020

Autor: Świat Rolnika

PSY – SZCZENIAKI

psy szczeniaki

Każdy pies jest szczeniakiem tylko raz w swoim życiu. Jest on wtedy bardzo kruchą istotą, a doświadczenia zdobyte za młodu, rzutują na cały, dalszy rozwój organizmu. Dlatego też, już od początku warto zapewnić temu młodemu organizmowi możliwość zrównoważonego rozwoju.

Mając na myśli rozwój szczeniąt, należy spojrzeć na temat holistycznie – aspekt społeczny, emocjonalny, fizyczny – to tylko niektóre z ważniejszych składowych. Socjalizacja powinna odbywać się już od najwcześniejszych tygodni życia, dzięki możliwości przebywania z matką oraz rodzeństwem. Niestety, termin ten nagminnie mylony jest z habituacją, czyli procesem przywykania do środowiska, zmniejszania reakcji na bodźce nieistotne.

Cytując prof. Ádáma Miklósiego:

Socjalizacja jest specyficznym, epigenetycznym procesem, w którym dojrzewający osobnik jest wystawiany na swoje społeczne środowisko i stopniowo zdobywa doświadczenie poprzez interakcje ze współtowarzyszami

Mózgi psów, jako gatunku społecznego, nastawione są na naukę poznania społecznego, a dzieje się tak poprzez właściwe kontakty (ale również obserwację) z partnerami swojego lub innego gatunku - kontakty właściwe pod względem psychicznym, jak i fizycznym, aby szczenię mogło nauczyć się odpowiedniego zachowania, bez szkody dla siebie i innych. Co to oznacza? Psy uczą się poprzez naśladowanie oraz własne doświadczenie, chcąc zatem wychować zrównoważonego emocjonalnie psa z wysokimi kompetencjami społecznymi, należy dostarczyć mu odpowiednich wzorców, zwłaszcza na wczesnym etapie życia. Popularnością cieszą się psie przedszkola, natomiast podczas zajęć należy zwrócić uwagę na to, czy każdy pies czuje się dobrze w swojej grupie – nie ma tu miejsca na mobbing, polowanie na słabszych/mniejszych, „nakręcanie się” szczeniąt bez końca. Młode mózgi nie mają jeszcze rozwiniętych funkcji wykonawczych, które odpowiedzialne są m.in. za autokontrolę oraz samoregulację. Dobrze jest zapewnić maluchom kontakt z dorosłymi, zrównoważonymi psami, które lubią towarzystwo szczeniąt. Należy pamiętać również, że bardziej istotna jest jakość, niż ilość kontaktów, aby nie uzyskać efektu odwrotnego od zamierzonego, wynikającego z przebodźcowania układu nerwowego lub sytuacji, które nie powinny mieć miejsca.

Wyróżnić można etapy oraz fazy procesu socjalizacji: 

  • etap psiej socjalizacji (3 - 7 tydzień życia)
  • etap socjalizacji z człowiekiem (7 - 12 tydzień życia)
  • faza przyciągania (3 - 12 tydzień życia, maksimum w 5 tygodniu)
  • faza awersji, czyli cofania, ucieczki, strachu (od 5 tygodnia, maksimum w 12 tygodniu życia)

Mając w głowie orientacyjny, wyżej wymieniony przedział wiekowy,psy szczeniaki 1 możemy spodziewać się pewnych zmian w zachowaniu szczeniąt. Z otwartych na świat, odważnych istot, mogą one (ale nie muszą) stać się ostrożnymi, wycofanymi podrostkami, które w takim stanie umysłu łatwo wykazują zachowania lękowe oraz agresywne. Ważne jest, aby w fazie zwiększonej wrażliwości, szczenię nie doznało przykrych doświadczeń, aby z ich skutkami nie borykać się czasem i całe jego późniejsze życie. W okresie dorastania zaobserwować można tzw. drugi przełom behawioralny, czyli ponowne nasilenie lęku, trudności z koncentracją. Powyższe etapy rozwojowe mają swoje wytłumaczenie ewolucyjne – im osobnik jest bardziej ostrożny wobec nowych bodźców, jego szanse na przeżycie wzrastają. Zmienność tych zjawisk u każdego osobnika, warunkowana jest w dużej mierze genetycznie.

Czytaj także: Małe rasy psów

Genetyka ma również ogromny wpływ na rozwój fizyczny psa. Może się wydawać, że szczenięta mają „gumowe” ciało, a dzieje się tak ze względu na dużą zawartość tkanki chrzęstnej w połączeniach stawowych. W ich ciele znajduje się aż do 700 płytek wzrostu! Te specyficzne obszary w kościach, pozwalają na wzrost, a ich aktywność charakteryzuje się skokowym przebiegiem oraz niesymetrycznością. Wówczas, tkanki miękkie ulegają lekkiej destabilizacji, tym samym pozwalając na przyrost kości. Okres ten charakteryzuje się również zwiększoną kontuzjogennością np. pies może potknąć się i zwichnąć łapę w stawie „ot tak”. Czas, potrzebny do pełnego wzrostu ciała jest zmienny i zależy od rasy/typu zwierzęcia. Szczeniaki, które docelowo będą mniejsze, dorastają szybciej, natomiast większe – odpowiednio dłużej.

Bez aktywności nie ma odpowiedniego wzrostu (kości rosną pod wpływem ucisku), ale jednocześnie, nieodpowiednią aktywnością można poważnie go zaburzyć. Czymś, czego szczeniaki powinny doświadczać na co dzień, to spontaniczna zabawa, bez dużych wymagań z naszej strony. Zabawa pozwala na rozwój na wielu płaszczyznach - wspomaga synaptogenezę, ćwiczy świadomość przestrzenną oraz ciała (propriocepcja), stabilność ciała, kompetencje społeczne i emocjonalne. Nie mylmy zabawy z brakiem umiejętności wyciszenia się! Na pewno nie rzucamy piłeczek, aby „wybiegać” psa, podczas gdy nie potrafi on powiedzieć sobie „stop” (łatwo o zapaść, nadwyrężenie, stłuczenie, złamanie itp. itd.), ani nie zabieramy na kilometrowe trasy wytrzymałościowe np. bieg przy rowerze. Organizm nie jest jeszcze gotowy na takie obciążenia, a sumujące się mikrourazy dadzą o sobie znać wcześniej, czy później.
Odpowiedniego rozwoju organizmu nie ma również przy niedostatecznej ilości snu. Podczas snu, wydziela się najwięcej hormonu wzrostu, konsolidują się ślady pamięciowe, regenerują tkanki, a wszystko po to, aby zwierzę mogło wypoczęte poznawać świat i uczyć się nowych rzeczy. Deprywacja snu to jeden z poważniejszych stresorów biologicznych.

Podsumowując, trzeba rozważnie planować aktywność czworonoga – znać ograniczenia wiekowe, dbać o prawidłową socjalizację, a przede wszystkim pozwolić psu cieszyć się beztroskim życiem oraz okresem dorastania.

Agata Seruga

swiatrolnika.info 2023