Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego (UPPZ) to ogrom materiałów powstających przy produkcji zwierzęcej, które jednocześnie nie nadają się do spożycia przez człowieka. Okazuje się, że jest to znaczący i opłacalny rynek.

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego – co się do nich zalicza?

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego to przede wszystkim elementy zwierząt, które powstały w wyniku ich uboju w rzeźniach, podczas rozbioru czy przetwórstwa, ale także pochodzące z innych niż rzeźnie zakładów sektora spożywczego. Jako UPPZ występują również padłe zwierzęta gospodarskie i towarzyszące, a zatem świnie, drób, bydło, ale także koty czy psy, które – zgodnie z prawem – poddane muszą zostać utylizacji. Definicja ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego jest jednak szersza i obejmuje także: obornik zwierząt gospodarskich, trofea łowieckie, wszelkie włosie zwierzęce, sierść, szczecinę, rogi, skóry i skórki, muszle, skorupy, jaja, przeterminowaną lub niewłaściwie spakowaną żywność pochodzenia zwierzęcego, odpady ze stołówek i innych jadłodajni i wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, których człowiek nie może spożytkować do celów spożywczych.

Kategorie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego – zgodnie z prawem – skategoryzowane zostały w 3 grupach według potencjalnego ryzyka jakie mogą one stanowić dla człowieka lub zwierząt. UPPZ kategorii I stanowią elementy przeznaczone wyłącznie do usunięcia ze względu na stosowanie przy ich powstaniu substancji niedozwolonych, które mogą powodować skażenia. Kategoria II to produkty nie nadające się do spożycia przez zwierzęta, czyli wszelkie produkty, przy których występuje ryzyko mikrobiologiczne lub to związane z nagromadzeniem substancji występujących w ponadnormatywnych ilościach. III i zarazem najważniejszą kategorią pod względem gospodarczym są produkty pochodzące od zwierząt, nie wykazujące żądnych objawów chorobowych. Ta właśnie kategoria może być wykorzystywana w skarmianiu innych gatunków, co okazuje się intratną działalnością w odniesieniu choćby do hodowców.

Czytaj także: Przetworzone białka zwierzęce w żywieniu zwierząt dostępne

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego – co można z nich wyprodukować?

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego często zagospodarowywane są jako główny składnik mączki mięsno-kostnej, mączki rybnej, mączki z krwi, ale także przy wytwarzaniu produktów z krwi i tłuszczy zwierzęcych. UPPZ wykorzystuje się też przy produkcji karm dla zwierząt, gryzaków dla psów i kotów, trofeów myśliwskich, produktów weterynaryjnych, wyrobach medycznych, ale również jako nawozy organiczne czy polepszacze gleby. Co ciekawe UPPZ służy także do produkcji elementów oleochemicznych i wielu rodzajów wyrobów technicznych.

Produkcja ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego w Unii Europejskiej

W Unii Europejskie rocznie produkuje się około 20 mln ton ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. W naszym kraju ich wytwarzanie oscyluje wokół ca. 2 mln ton i należy do najwyższych w Europie, szczególnie gdy pod uwagę weźmiemy dynamikę rozwoju polskich sektorów produkcji zwierzęcej. Co ważne, każde niezgodne z wytycznymi użycie UPPZ może spowodować negatywne następstwa dla bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego we Wspólnocie. Takie ich użytkowanie wiązać się może z rozprzestrzenianiem się chorób inwentarza takich jak BSE oraz rozpraszaniem zanieczyszczeń dioksynami. Dlatego Unia Europejska prawnie reguluje zasady dotyczące usuwania, przemieszczania i ewentualnego przetwarzania UPPZ. W naszym kraju te prerogatywy leżą w gestii Inspekcji Weterynaryjnej.

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego, a Zielony Ład

W myśl ostatnich rozmów na forum Komisji Europejskiej, rozważane jest przywrócenie możliwości krzyżowego skarmiania zwierząt przy pomocy przetworzonego białka pochodzenia zwierzęcego. Zdaniem Komisji zakaz, obowiązujący od czasów epidemii choroby szalonych krów, należy znieść. W myśl nowych przepisów dopuszczone ma być skarmianie drobiu przetworzonymi białkami zwierzęcymi pochodzącymi z produkcji trzody chlewnej, ale także skarmianie trzody przetworzonymi białkami zwierzęcymi pozyskanymi z hodowli i chowu drobiu. Od lat uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego są masowo wykorzystywane w żywieniu mięsożernych zwierząt futerkowych. Dzięki temu zwierzęta te mogą być w pełni ekologicznym naturalnym utylizatorem UPPZ, które, niewykorzystane w celach produkcji paszowej, musiałyby zostać poddane konwencjonalnej utylizacji. Sprzedaż UPPZ hodowcom przez producentów drobiu w skali roku wyceniana jest na około 1 mld złotych. Takie same koszty, zamiast obecnego zysku, musiałyby ponieść zakłady drobiarskie, gdyby zmuszone zostały do spalania odpadów odzwierzęcych.

wetgiw/jac/fot. pixabay