W produkcji zwierzęcej ciągle utrzymuje się tendencja do podnoszenia efektów ekonomicznych poprzez zwiększenie wydajności i obniżanie kosztów produkcji. W analizie należy uwzględnić warunki żywienia, bytowania zwierząt i ich kondycję. Budynki inwentarskie to miejsca codziennego...

Możliwości zastosowania separatu z odchodów bydlęcych jako podłoża ściołowego cz.I.

W produkcji zwierzęcej ciągle utrzymuje się tendencja do podnoszenia efektów ekonomicznych poprzez zwiększenie wydajności i obniżanie kosztów produkcji. W analizie należy uwzględnić warunki żywienia, bytowania zwierząt i ich kondycję. Budynki inwentarskie to miejsca codziennego ich przebywania, więc bardzo istotne są rozwiązania techniczne pomieszczeń i stanowisk dla bydła. Również mikroklimat w budynkach inwentarskich, obsługa zwierząt oraz przestrzeganie podstawowych zasad zoohigienicznych wpływają na poziom produkcji i jej opłacalność. Praktyczne aspekty prawidłowych warunków utrzymania i przestrzegania podstawowych zasad zoohigieny polegają na ochronie zdrowia i maksymalnej produkcyjności zwierząt. Dotyczą również obniżenia kosztów własnych a także podwyższenia biologicznej wartości oraz sanitarno - higienicznych właściwości mięsa i mleka.

Zdrowie zwierząt jest wypadkową wzajemnych relacji między ludźmi a zwierzętami, jest ono nieodłącznie związane z ich dobrostanem. Za zwierzę zdrowe uważamy takie, które znajduje się w stanie komfortu fizycznego, psychicznego i socjalnego a nie wyłącznie takie, u którego brak widocznych oznak kalectwa czy choroby [def. WHO 1962]. Etologia i behawioryzm odgrywają istotną rolę w poznawaniu reakcji zwierząt gospodarskich na różne czynniki środowiska hodowlanego, a w związku z tym mogą być wykorzystane w jego doskonaleniu. Choroby są czynnikiem ograniczającym postęp hodowlany i produkcyjność, ograniczając prawidłowy odchów młodzieży i obniżając ostrość selekcji. Powodują zahamowanie tempa wzrostu i rozwoju, charłactwo, wzrost śmiertelności, wpływają niekorzystnie na wydajność zwierząt w dalszym ich użytkowaniu. Straty powstałe na skutek występowania schorzeń i śmiertelności zwierząt szacuje się w Polsce na około 15% wartości produkcji zwierzęcej.

Czystość krów a system technologiczny.

Nie przestrzeganie podstawowych zasad higieny zwierząt wiąże się z bezpośrednim ryzykiem zanieczyszczenia mleka i powstawaniem stanów zapalnych- mastitis. Czystość krów jest jednym ze wskaźników higieny i jakości utrzymania w oborze. Jest wyznacznikiem nie tylko zdrowia, ale też ogólnym spojrzeniem na ich dobrostan. Z praktycznego punktu widzenia czystość wymion jest połączona z nakładem pracy i zużyciem wody.

Z wzajemnego oceniania wszystkich systemów utrzymania wywnioskowano, że czystość krów w bezściołowych oborach jest bardzo problematyczna. Sytuacja staje się dramatyczna przede wszystkim w miesiącach zimowych, kiedy naturalne parowanie wody w boksie jest minimalne. Stałe i płynne odchody zwierząt, zanieczyszczona ściółka oraz woda użytkowa muszą być z budynków systematycznie usuwane. W starych budynkach, przy utrzymaniu zwierząt na głębokiej ściółce, obornik usuwa się 1–3 razy do roku, natomiast w nowszych pomieszczeniach „płytkich” (ścielonych i nie ścielonych) obornik lub same odchody stałe trzeba usuwać jeden lub dwa razy dziennie. Mocz oraz woda powinny być odprowadzane na bieżąco.

Materiały wykorzystywane do wyścielania stanowisk dla bydła.

W oborach wykorzystuje się różne materiały ściołowe: słomę, trociny, torf, piasek, separowane odchody i inne. Zastosowanie każdego z tych materiałów wymaga różnego typu nakładów. Najczęściej stosowana słoma, charakteryzuje się wysoką zawartością suchej masy (około 85%), zdolnością do chłonięcia wody i gazów. Czynniki te przez wiele lat decydowały o jej powszechnym wykorzystaniu. Jakość słomy pozostawia wiele do życzenia np: zapleśnienie, zawilgocenie, mykotoksyny, uszkodzenia mechaniczne. Trociny są produktem ubocznym przetwórstwa drzewnego. Używanie ich jest uzależnione od lokalizacji gospodarstwa, wynikającej z unikania transportowania ich z dużych odległości. Trociny są materiałem, który podczas magazynowania musi być izolowany od wilgoci, wymusza to na hodowcy poniesienie dodatkowych nakładów inwestycyjnych. Pojawia się również problem zagospodarowania zużytych trocin, gdyż powodują one zakwaszanie gleby. Można zastosować piasek, który przed zaścieleniem stanowiska powinien mieć odpowiednio niską wilgotność co powoduje dodatkowe nakłady. Pojawia się również problem z późniejszym jego zagospodarowaniem. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie słomą jako paliwem grzewczym, natomiast słomę rzepakową wykorzystuje się do produkcji płyt igielitowych. Z punktu widzenia hodowcy poszukiwania rozwiązań z pozyskiwaniem tanich źródeł ściółki wydają się jak najbardziej uzasadnione. Powinniśmy pod tym kątem rozpatrzyć możliwości zastosowania separatu z odchodów bydlęcych.

Autor: prof. nadzw. Maciej Adamski /Świat Rolnika