Żywienie alpak jest główną pozycją w kosztach utrzymania tych zwierząt, uzyskiwanych parametrów produkcyjnych i przede wszystkim zdrowia. Żywienie hodowanych alpak różni się w zależności od wieku zwierząt oraz tego, czy samice są w ciąży lub karmią młode alpaki.

Żywienie alpak podczas ciąży

U samic alpak najczęściej okres laktacji pokrywa się z kolejną ciążą. W tym czasie żywienie alpak musi być oparte o najlepsze pasze objętościowe znajdujące się w gospodarstwie. Od ich pobrania zależy apetyt w czasie laktacji, co korzystnie wpływa na wydzielanie i produkcję mleka.

W pierwszych miesiącach rozwoju ciąży i trwania laktacji, nieznaczny wzrost płodu nie wymaga dodatku dużych ilości pasz treściwych. Począwszy od 6. miesiąca ciąży, kiedy masa płodu sukcesywnie wzrasta, a pierwszy potomek został odsadzony, należy zwiększać ilość pasz treściwych.

Żywienie alpak do 6. miesiąca życia

Żywienie alpak po ich narodzeniu jest bardzo ważne. Pierwszy pokarm nowo narodzonych alpak to siara o dużej zawartości immunoglobulin, tłuszczu, białka i energii. Jest lepka i ma kolor kremowy. Siara zawiera wszystkie przeciwciała, które zapewniają odporność przed ostatecznym rozwinięciem się ich układu immunologicznego. Najwięcej przeciwciał zawiera siara pobrana w ciągu pierwszych 2 godzin po porodzie, po czym wchłanianie przeciwciał z siary w ciągu następnych czterech godzin spada i wynosi ok. 26%, po upływie tego czasu udział wchłoniętych przeciwciał spada do 18%, a po upływie 24 godzin wynosić może poniżej 10%. Po upływie doby siara staje się po prostu mlekiem.

Skład i jakość siary zależy od żywienia samic przed porodem i zawiera: 19,06 - 20,66 % suchej masy; 9,24 - 9,84% białka, 2,71 - 4,80% tłuszczu, 4,4 - 5,33% laktozy. Skład mleka jest następujący: 15,8 - 16,8% suchej masy, 6,5 - 6,9% białka; 2,6 - 3,80% tłuszczu oraz 4,4 - 5,2% laktozy.

Od dawna wiadomo, że siara zapewnia młodym zwierzętom odporność w pierwszych miesiącach życia, dlatego też należy dopilnować, aby noworodek wypił jej jak najwięcej w pierwszych godzinach życia. Dobrze jest zwracać uwagę na to czy młode pobrało siarę, i czy ilość jej jest wystarczająca. Niedostateczne pobranie siary a później mleka skutkuje tym, że młode staje się delikatniejsze i bardziej podatne na czynniki chorobotwórcze. Po urodzeniu warto jest zważyć młode, żeby móc kontrolować przyrost masy ciała, dzięki czemu mamy informację czy samica ma dostatecznie dużo mleka.

W przypadku kiedy będzie go za mało należy wprowadzić dokarmianie mlekiem krowim butelką ze smoczkiem. Żywienie alpak urodzonych z niską masą ciała tj. poniżej 6 kg przez trzy pierwsze dni polega na podawaniu im mleka co 1,5 do 2 godzin przez całą dobę. Ilość pobieranego mleka wynosi ok. 10 % masy ciała tzn., że przy masie urodzeniowej 6 kg, pobranie mleka będzie wynosiło 100 ml. sześć razy w ciągu dnia. Szczyt laktacji u samic przypada na 3. tydzień po porodzie, produkcja mleka wynosi wtedy ok. 1.938 l (± 0.290l). Wraz ze wzrostem masy ciała ilość pobieranego mleka będzie sukcesywnie wzrastać. Żywienie alpak mlekiem trwa do 6 miesiąca życia, ale począwszy od czwartego miesiąca życia młode zwierzęta zaczynają pobierać niewielkie ilości pasz stałych, tak więc spożycie mleka jest coraz mniejsze.

Całkowite odsadzenie młodych ma miejsce w wieku 6. miesięcy i jest niezbędne dla zdrowia samic, które zwykle są już w kolejnej ciąży. Odsadzenie jest zawsze stresujące dla młodych zwierząt, mimo, że pobierają już pasze stałe i korzystają z pastwiska. W zależności od kondycji zwierząt i jakości pasz, można wprowadzić do ich dawki pokarmowej niewielkie ilości pasz treściwych, żeby zapewnić im prawidłowy rozwój.

Brak umów kontraktacyjnych w drobiarstwie destabilizuje rynek

Żywienie alpak dorosłych

Dzienna dawka pokarmowa dorosłych alpak, niezależnie od płci, powinna stanowić 1,5 % masy ciała. W przypadku alpaki o masie ciała 70 kg jej potrzeby ilościowe będą wynosić:

• zielonka z pastwiska zawiera najczęściej 20 % suchej masy, to zapotrzebowanie wyliczamy: 1,5 x 100 : 20 = 7,5 kg.
• siano zawiera ok. 90 % suchej masy, to zapotrzebowanie wyliczamy: 1,5 x 100 : 90 = 1,67 kg.

Dla samic karmiących i w okresie laktacji, oraz samców reproduktorów w czasie stanówki dawka pokarmowa wynosi 2,5 % masy ciała. Przy planowaniu bilansu pasz należy zgromadzić go więcej o 10 % niż wynika to z rzeczywistego przeliczenia na sztukę.

Alpaki w porównaniu z innymi przeżuwaczami mają mniejsze zapotrzebowanie na energię, a pokarm zalega w jelitach ok. 48 – 54 godzin. Zapotrzebowanie alpak na energię zależy od czynników środowiskowych: warunków utrzymania i temperatury otoczenia, a także od długości ich okrywy włosowej.

Uzupełniające żywienie alpak polega na dostarczeniu wystarczającej ilości składników odżywczych, aby wspierać zwierzę w utrzymaniu kondycji, przy minimalnych zmianach masy ciała lub panujących warunkach środowiskowych. Zwiększona aktywność (tj. ekstensywny wypas,) i niezbyt sprzyjające warunki środowiskowe będą wymagały dodatkowej energii do utrzymania funkcji życiowych zwierząt. Zwiększenie energii w diecie można osiągnąć poprawiając jakość paszy lub dodając suplement. Suplementy stosowane są:

• kiedy występuje brak opadów, co jest związane z ograniczeniem wypasu na łąkach i pastwiskach uprawnych;
• dla samic w ostatnim trymestrze ciąży;
• dla młodych odsadzonych alpak w przypadku niedoboru zielonki;
• dla młodych samic w celu wywołania wczesnego dojrzewania płciowego, co jest związane z przyspieszoną dojrzałością rozpłodową i przeznaczeniem do krycia po uzyskaniu odpowiedniej masy ciała.

Żywienie alpak, w zależności od systemu chowu, polega na stosowaniu pasz typowych dla zwierząt przeżuwających z pewnymi modyfikacjami:

• objętościowe soczyste: pędy, gałęzie i liście drzew i krzewów, chwasty, zioła, niektóre odpady z ogrodu (nać z marchwi),
• objętościowe suche: kora drzew i krzewów, suszone chwasty,
• treściwe: odpady piekarnicze (chleb).

Podstawą żywienia alpak powinny być dobrej jakości pasze objętościowe i pasze do-datkowe odpadowe, które urozmaicą dawkę żywieniową i obniżą koszty żywienia. W przy-padku pasz objętościowych żywienie będzie uzależnione od jakości pastwiska i systemu wypasu. W zależności od wieku i stanu fizjologicznego (szczególnie samic w ostatnim trymestrze ciąży i laktacji) przy nie najlepszym odroście runi pastwiskowej, niezbędne jest uzupełnienie dawki paszami treściwymi, której ilość i jakość uzależniona będzie od tygodnia laktacji, wydajności pastwiska i jakości traw. Najczęściej stosuje się dodatki energetyczno-białkowe takie jak: śruty zbożowe, wysłodki buraczane suche lub granulat z lucerny. Niezbędne jest także bilansowanie składników mineralnych mieszanką mineralną lub dostęp do lizawki. Zaobserwowano, że alpaki utrzymywane na wybrzeżu w krajach Ameryki Południowej piły słoną wodę.

Podczas badań w hodowli terenowej zauważono, że alpaki chętnie jadły pędy roślin, gałęzie np. wierzbowe, liście drzew i krzewów, a nawet obgryzały korę sosnową. Oprócz białka, składników mineralnych oraz witamin pasze te dostarczają substancji biologicznie czynnych, a także poprawiają smakowitość dawki.

cdr.gov.pl/fot.pixabay