Hodowca, który chce założyć pasieczysko, musi wiedzieć, że istotną kwestią przy jego zakładaniu jest baza pożytkowa, znajdująca się w zasięgu lotu pszczół.

Obfitość bazy jest ważna nie tylko dla stałych pasiek amatorskich, ale także w przypadku takich, gdzie wywozi się pszczoły na pożytki. Dlatego też, przy planowaniu wielkości pasieki warto pamiętać o kilku ważnych normach.

Gdzie postawić pasieczysko?

Pasieczysko musi być zlokalizowane blisko bazy pożytkowej. Co prawda pszczele zbieraczki w poszukiwaniu pokarmu mogą latać nawet na odległość kilku kilometrów, ale promień tak zwanego efektywnego lotu pszczół wynosi już tylko od 1,5 do 2 km od pasieki. Loty na większe odległości są dla pszczół po prostu nieekonomiczne, gdyż robotnice zjadają znaczną część przenoszonego nektaru. Ponadto loty na długie odległości powodują znaczne wypracowanie się i krótsze życie pszczół robotnic.

Warto pamiętać, że pszczela rodzina zużywa na własne potrzeby 80 – 100 kg miodu w ciągu sezonu, z czego 20 – 25 w kwietniu i maju, 30 – 40 kg w czerwcu, 15 – 17 kg w lipcu i 10 – 12 w sierpniu. Dopiero nadwyżka stanowi potencjalne zbiory miodu towarowego. Ponadto pszczoły potrzebują jeszcze ok. 30 kg pyłku kwiatowego.

Stopień wykorzystania pożytku pszczelego (wziątek) stanowi 70% zasobów surowca miodowego 150 % pyłkowego. Z kolei wydajność roślin, które stanowią potencjalne źródło pokarmu dla pszczół, prezentuje się następująco:

• rzepak ozimy 80 – 150 kg miodu/ha, 60 – 150 kg pyłku/ha
• gorczyca biała 40 – 90 kg miodu/ha, 30– 100 kg pyłku/ha
• gryka 100 – 250 kg miodu/ha, 60 – 300 kg pyłku/ha
• malina leśna 50 – 250 kg miodu/ha, 5 – 20 kg pyłku/ha
• sady jabłoniowe 20 kg miodu/ha
• koniczyna biała 40 – 70 kg miodu/ha, ok. 30 kg pyłku/ha
• nostrzyk biały 200 – 600 kg miodu/ha, 40 – 150 kg pyłku/ha
• facelia 400 – 500 kg miodu/ha, 150 – 200 kg pyłku/ha
• nawłoć 300 – 750 kg miodu/ha, ok. 50 kg pyłku/ha
• lipa 80 – 100 kg miodu/ha
• klon 30 – 100 kg miodu/ha
• robinia akacjowa 50– 100 kg miodu/ha, 10– 20 kg pyłku/ha
• mniszek pospolity 10 – 30 kg miodu/ha, 100 – 300 kg pyłku/ha
• chaber bławatek 300 kg miodu/ha, 60 kg pyłku/ha
• las iglasty oraz mieszany 70 kg miodu/ha
• użytki zielone 40 kg miodu/ha
• grunty orne (chwasty) 10 kg miodu/ha

Biorąc pod uwagę powyższą wydajność, pszczelarz będzie mógł oszacować, czy pszczoły będą w stanie, nie tylko przeżyć, ale również przynieść mu miód. Zakłada się, że w warunkach pożytkowych Polski, na jeden km może znajdować się maksymalnie 7 rodzin, oczywiście o ile w pobliżu nie będą występować jedynie monokulturowe pola uprawne. Z kolei w promieniu dwóch kilometrów nie powinno stać więcej niż 50 rodzin. Natomiast aby w większych pasiekach uzyskać zadowalające zbiory miodu, należy je podzielić na kilka mniejszych lub przynajmniej wywozić część pasieki na czas występowania pożytku towarowego.

Ustawianie pasieczyska

Zanim pszczelarz postawi ule, pasieczysko należy wyrównać i obsiać trawą. Hodowca powinien wybrać zaciszne i nasłonecznione miejsce, na suchym podłożu i osłonięte od północnych oraz zachodnich wiatrów. Trzeba pamiętać, że na pasieczyska nie nadają się tereny położone w zimnych i wilgotnych kotlinach, gdzie osiada mgła, a także tereny położone zbyt nisko, o wysokim poziomie wody gruntowej. W takich miejscach pszczoły są bardziej podatne na choroby, a zwłaszcza grzybicę.

Pasieka powinna zostać ogrodzona, aby zabezpieczyć ule nie tylko przed dostępem osób postronnych, ale również zwierząt. Ogrodzenie zmusi również pszczoły do wyższych lotów, a tor ich przelotu nie będzie kolidował z drogami ludzi. Jako ogrodzenia bardzo dobrze sprawdzają się nasadzenia drzew i krzewów, które dodatkowo wzbogacającą bazę pożytkową. Mogą być to wierzby iwy, leszczyna, śliwa ałycza, śnieguliczka, dereń jadalny, irga czy różne gatunki berberysu.

Ponadto krzewy i niewielkie drzewa można posadzić również między ulami. Takie rozwiązanie sprawie, że będą one pełnić funkcję ocieniającą ule, a jednocześnie służyć za znaki orientacyjne dla powracających do pasieki pszczół. Ule należy również zabezpieczyć przed nadmiernym nagrzewaniem. W tym celu malujemy je w jasne i różnokolorowe kolory, które ułatwią pszczołom orientację i powrót z pożytku czy lotu godowego do właściwej rodziny. Ule warto też ponumerować, co z kolei pomoże nam w prowadzeniu notatek pasiecznych.

Pszczele domy stawiamy tak, jak pozwala teren, którym dysponujemy. Ule najlepiej postawić w grupach, gdzie każdy stoi w niewielkiej odległości od innego. Takie rozwiązanie jest bardzo wygodne w czasie przeglądów, gdyż daszek sąsiedniego ula może nam służy za miejsce do położenia niepotrzebnego w tej chwili sprzętu, zapobiegając ciągłemu schylania się.

Wylotek ula należy skierować na południowy wchód lub na południe. Wylotki skierowane w innych kierunkach, na przykład na północ, skracają loty pszczół na pożytki i opóźniają wyloty poranne oraz powodują wcześniejsze kończenie lotów wieczornych. Ul należy postawić na podstawie, która zabezpieczy go przed chybotaniem. Ważne jest też, aby gałęzie sąsiadujących drzew nie uderzały w ul, bo może to wzbudzać niepokój rodziny pszczelej, szczególnie w okresie zimowli.

Czytaj też: Zima w ulu – pszczoły nie zapadają w sen zimowy, żyją normalnie

podr.pl/fot.pixabay