Hodowla owiec jest ważnym elementem folkloru i kultury pasterskiej, zwłaszcza w województwie małopolskim. Owce utrzymywane są pastwiskowo od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Zimą przebywają w budynkach, z dostępem do wybiegów. Wypas owiec daleko od wioski i powrót jesienią nazywamy redykiem. Podczas redyku opiekę nad stadem sprawuje baca – główny gospodarz wypasu oraz pasterz - pomocnik, inaczej juhas. Poznaj ciekawostki dot. hodowli tych zwierząt.

Hodowla owiec w Małopolsce

Hodowla owiec to ważny element folkloru i kultury pasterskiej, zwłaszcza w województwie małopolskim. Górskie tereny malowniczych łąk i pastwisk od wieków odgrywały ogromną rolę w produkcji owczarskiej. Wypas owiec na halach, połoninach oraz polanach jest jednym ze sposobów zagospodarowania terenów użytków zielonych, a jednocześnie tradycją chowu i hodowli tych zwierząt. Owce utrzymywane są pastwiskowo od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Zimą przebywają w budynkach, z dostępem do wybiegów. Wypas owiec daleko od wioski i powrót jesienią nazywamy redykiem. Podczas redyku opiekę nad stadem sprawuje baca – główny gospodarz wypasu oraz pasterz - pomocnik, inaczej juhas. Tradycja chowu owiec wiąże się z pewną obrzędowością, budownictwem oraz sprzętem pasterskim. Sezon wypasowy zaczynał się w dzień św. Wojciecha, który przypadał na dzień 23 kwietnia, a kończył się w dzień św. Michała Archanioła tzn. 29 września. Baca sprawujący opiekę nad stadem i ludźmi był ważną postacią, pełnił funkcję lekarza i maga odpędzającego zło. Dawniej miejsce sezonowego gospodarowania stanowił szałas (obecna nazwa bacówka), gdzie pasterze przetwarzali uzyskane od owiec mleko. Do tradycyjnego wypasu owiec, baca i pasterze zakładali specjalny strój pasterski w postaci pasa bacowskiego, białej lnianej koszuli, spiętej na piersi metalową spinką, białych sukiennych spodni, cuchy (narzutki) oraz filcowy kapelusz. Pas bacowski był wykonany ze skóry bydlęcej bogato zdobionej metalowymi guzikami i tłoczonym ornamentem roślinnym, zapinanym na kilka klamer. Pasterze nosili też ze sobą ciupagi, pełniły one funkcję laski, broni i siekiery. Używano też drewnianych kijów pasterskich.

Główne kierunki wykorzystania owiec

Hodowla owiec dostarcza m.in. wełnę czy też skóry. Wełna owcza może być wykorzystana, jako materiał izolacyjny w budownictwie, ponieważ jest trwała, odnawialna, bezpieczna i łatwa w użyciu. Wełna owcza nie rozprzestrzenia ognia i jest samogasnąca. Może być ponownie użyta do produkcji albo ulec biodegradacji. Ma właściwości antyalergiczne. Kolejnym kierunkiem wykorzystania owiec jest pozyskiwanie mleka i produktów mlecznych. Technika przerobu mleka owczego na Podhalu to unikalna 9 kultura przy pomocy odpowiednich narzędzi. Służą do tego specjalne formy. Charakterystyczny ser owczy „oscypek”, potocznie ser wędzony ma zróżnicowany wzór geometryczny lub roślinny. W 2008 r. oscypek został zarejestrowany, jako produkt regionalny o Chronionej Nazwie Pochodzenia. Obok oscypka na tej liście są również inne produkty mleczne z mleka owczego jak: Bundz/bunc (Małopolska) / grudka (śląskie), bryndza podhalańska, żętyca czy też redykołka. Z produktów mięsnych owczych na Liście Produktów Tradycyjnych znajdują się: Jagnięcina beskidzka (śląskie) - waga w granicach 3-18 kg Jagnięcina podhalańska (małopolskie) - waga między 4-16 kg Jagnięcina ze świniarki (łódzkie) - waga 7-10 kg Jagnięcina z owcy rasy wielkopolskiej (wielkopolskie) - waga pomiędzy 15-25 kg.

Przeczytaj także: Grzywna za dwie owce w Warszawie. RPO złożył kasację

modr.pl/fot.pixabay.com