Dobrze dobrane zielonki powodują, że mleczność u krów wzrasta. Jednak gdy źle wprowadzi się je w obieg żywieniowy, mogą spowodować znaczny spadek produkcji jak i jakości mleka.

Ponadto źle dobrane zielonki mogą wywoływać zaburzenia w trawieniu objawiające się biegunką. Mikroorganizmy trawienne bytujące w żwaczu wołowym nie lubią częstych i gwałtownych zmian pasz i pokarmów. Kluczem do dobrego żywienia bydła jest stopniowe wprowadzanie zmian. Więc jak je wprowadzić w obieg?

Jak walczyć z obniżeniem białka w mleku?

Wyżej wymienione straty są trudne do odrobienia i obniżają zysk ekonomiczny. Przy zbyt gwałtownym przejściu z żywienia zimowego krów na żywienie zielonkami, zawartość tłuszczu (z powodu niskiej zawartości włókna w dawce) może się obniżyć, nawet o 1%. Niski poziom włókna w dawce to niedostateczne wydzielanie śliny przy przeżuwaniu, prowadzące do zakwaszenia żwacza i występowania biegunek. W tym przypadku kluczowy jest dodatek słomy lub siana. Na niedobór włókna najbardziej narażone są krowy wysokomleczne, otrzymujące duże dawki paszy treściwej. Zaburzenia w trawieniu pobudzają do działania system obronny organizmu, a ten powoduje wzrost komórek somatycznych w mleku. Takie zajście może spowodować zmianę jego gęstości i kwasowości.

Przyczyn obniżenia zawartości białka w mleku należy doszukiwać się głównie w niedostatecznym zaopatrzeniu krów w energię i białko trudniej rozkładane w żwaczu (tzw. omijające żwacz). Stabilność żywienia dobrze wpływa na ilość białka w mleku. To z kolei warunkuje szybkie namnażanie się mikroflory żwacza odpowiedzialnej za syntezę białka w żwaczu.

Z dnia na dzień powinno wprowadzać się więcej zielonki

W okresie żywienia krów w oborze należy stopniowo zmieniać skład dawki pokarmowej, wprowadzając do niej codziennie, stopniowo coraz więcej zielonki (rozpoczynając od 3-5 kg na sztukę). Młoda zielonka powinna być skarmiana razem z innymi paszami ( siano, słoma, kiszonka z kukurydzy). Zaleca się skarmianie wysokoenergetycznej kiszonki z kukurydzy przez cały okres żywienia zielonkami.

Rozpoczynając przyzwyczajanie krów do wypasu należy wyprowadzać je na pastwisko po nakarmieniu w oborze. Głodne zwierzęta pobierają zbyt dużo jeszcze młodej i smacznej zielonki, która im najzwyczajniej szkodzi. Czas przebywania na pastwisku powinien być na początku krótki do maksymalnie 1 godziny, a następnie należy go stopniowo wydłużać i pilnie obserwować stan zdrowotny oraz ilość i jakość produkowanego mleka.

Wypas można rozpocząć, gdy ruń osiągnie wysokość ok. 10 cm. Wczesny pierwszy wypas sprzyja zwiększeniu udziału w runi roślin motylkowatych. Taki mechanizm zapobiega nadmiernemu rozwojowi runi wiosną i wyrównuje okresy następnych odrostów.

Stopniowe wprowadzanie zielonki do dawki pokarmowej pomaga uniknąć zaburzeń trawiennych, a także zapobiega tężyczce pastwiskowej – groźnej chorobie okresu przejściowego.

Niedobór włókna w młodej zielonce powoduje zbyt szybki przepływ treści pokarmowej przez układ pokarmowy. Zmniejsza to wchłanianie magnezu i innych składników mineralnych. Przyjmuje się, że przy skarmianiu pasz zimowych magnez wchłaniany jest w 25%, a przy żywieniu bardzo młodą zielonką tylko 15-17%. Niedobór magnezu we krwi, powoduje tężyczkę pastwiskową.

Młoda zielonka zawiera także dużo białka o nadmiernej podatności na rozkład w żwaczu do amoniaku. Z kolei niska zawartość związków energetycznych w takiej zielonce powoduje, że bakterie mało efektywnie wykorzystują amoniak do syntezy białka w żwaczu. Nieprzetworzony amoniak na białko mikroorganizmów obciąża wątrobę i jest następnie wydalany w formie mocznika z moczem. Zmniejszona synteza białka mikroorganizmów w żwaczu powoduje spadek wydajności i zawartości białka w mleku. Dlatego też przy skarmianiu zielonek wymagany jest dodatek energetyczny (kiszonka z kukurydzy, suche wysłodki, śruty ze zbóż). Należy również pamiętać o zapewnieniu zwierzętom stałego dostępu do wody, lizawek solnych (zielonki zawierają mało sodu a jego niedobór zmniejsza pobieranie paszy oraz może być przyczyną powstawania cyst na jajnikach).

Użycie zielonki w karmieniu – co jeszcze trzeba wiedzieć?

Żywienie kiszonkami i alkierzowym systemem utrzymania może mieć swoje uzasadnienie przy wysokowydajnych krowach, jeśli są one utrzymywane w oborach wolnostanowiskowych i korzystających z wybiegów. Należy pamiętać, iż system ten znacznie zwiększa koszt produkcji mleka. Ponadto nie jest zalecany w np. oborach uwięzowych.

Przeprowadzone doświadczenie w Szwecji wykazało, że krowy korzystające z pastwiska dawały mniej mleka, ale łatwiej się zacielały. Badania te były częścią programu naukowego o nazwie: „Produkcja zwierzęca – Zdrowie – Dobrostan”. W doświadczeniu krowy (szwedzkie holsztyny), podzielono na dwie grupy. Pierwsza była żywiona na pastwisku, druga zielonką w oborze. Obydwie grupy były dokarmiane paszą treściwą i kiszonką z kukurydzy.

Uzyskane wyniki – krowy żywione na pastwisku dały (średnio za laktację) 7061 l mleka, zawierającego 4,59% tłuszczu i 3,49% białka, a żywione w oborze – 7519 l mleka 4,5% tłuszczu i 3,49% białka. Odmienne były wyniki tego doświadczenia dotyczące płodności krów – przy żywieniu pastwiskowym zacieliło się 91%, a utrzymywanych w oborze tylko 70%. Aby zacielenie doszło do skutku, zużyto przy żywieniu pastwiskowym 2,05 dawki nasienia, a w oborze 2,45 porcji nasienia.

Czytaj także: Cicha ruja to częsta przyczyna niepłodności krów. Jak jej zapobiec?

odr.pl/ fot. pixabay.com