Listopad to miesiąc, kiedy większość jeży już zapadła w sen zimowy. Jednak 10 listopada jeże w Polsce mają swoje święto. W Nadleśnictwie Ciechanów (RDLP w Olsztynie) uczczono Dzień Jeża i obdarowano kolczastych przyjaciół prezentami. Jak osobiście możemy pomóc tym małym drapieżnikom?

Jeże mają swoje święto

W Polsce występują dwa gatunki jeży: jeż wschodni (Erinaceus concolor), zamieszkujący tereny niemal całej Polski oraz jeż europejski lub zachodni (Erinaceus europaeus), którego granica zasięgu przebiega przez Śląsk, Ziemię Lubuską oraz Pomorze Szczecińskie. Ich ubarwienie ma kolor szarobrunatny a po stronie brzusznej biało-szary lub brunatny. Jeże są największymi ssakami owadożernymi w kraju. Długość ich ciała sięga do 30 cm, a waga waha się w zależności od pory roku. Przed hibernacją może to być nawet 2 kg, a po przezimowaniu spaść o ponad połowę.

Dziś obchodzimy ich święto, czyli Dzień Jeża. Przy leśniczówkach, siedzibie nadleśnictwa, Przedszkolu Samorządowym im. Misia Uszatka oraz kilku innych wybranych punktach już w połowie października zostały umieszczone domki hibernacyjne, gdzie zimę mogą przespać jeże. Domki zostały przekazane przez twórców: przedszkolaki, uczniów i pracowników nadleśnictwa.

Lato jest porą, kiedy jeże intensywnie żerują, aby zgromadzić zapasy tłuszczu przed zapadnięciem w sen zimowy. Drapieżniki te chętnie zjadają owady, dżdżownice, a nawet jaszczurki, węże (są do pewnego stopnia odporne na jad żmij), niewielkie gryzonie czy jaja ptaków. W poszukiwaniu pokarmu jednej nocy są w stanie przejść nawet 3 km.

Wyobrażenie o tym, że na grzbiecie noszą jabłka mija się z prawdą, co nie oznacza, że jeże nie wzbogacają swojej diety o owoce. Wizerunek jeża z jabłkiem na grzebiecie jest bardzo silnie utrwalony, gdyż powstał już w starożytności. I na pewno nie żywią się mlekiem krowim, dorosłym jeżom może ono zaszkodzić.
Gdy temperatura otoczenia spada do ok. 10⁰ C jeże zaczynają odczuwać senność, która związana jest ze spowolnieniem funkcji życiowych, m.in. szybkości pracy serca, przemiany materii i oddech. Wtedy poszukują odpowiedniego miejsca do przezimowania. Chętnie wybierają sterty liści, gałęzi i nory innych zwierząt. W czasie snu zimowego liczba uderzeń serca spada ze 180 do 20 na minutę. Jeże śpią zwinięte w kulkę, łapki i pyszczek mają wtulone w brzuch.

Ustawa o paszach – KIPDiP apeluje o nowelizację przepisów

Jeże – jak im pomóc?

Kiedy jeże potrzebują naszej pomocy?

• Zwierzę leży przy drodze i najprawdopodobniej uległo wypadkowi komunikacyjnemu.
• Jeż leży nieruchomo, nie reaguje na bodźce zwijaniem się w kulkę. Jest chłodny, ciężko oddychający, chwiejący się na łapkach, mający trudności w poruszaniu się, ranny wymaga interwencji.
• Jeżyk pogryziony przez psa, złapany w ogrodzenie, pułapkę lub wnyki, pocięty kosiarką, oparzony.
• Jeże, które wpadły w dół, zbiornika wodnego bez wyjścia.
• Bardzo małe jeże, których gniazdo jest splądrowane, zniszczone, a one same mogą być rozproszone w jego okolicy, często słabo reagują na bodźce (należy rozpatrzeć możliwość utraty matki).
• Jeż znaleziony w środku zimy.
• Jesienne sieroty: jeż który przed zimą nie osiągnął 600 - 700 gramów nie ma szans na jej przeżycie bez naszej pomocy.

Jak pomóc jeżom w tym ciężkim dla nich okresie?

• Warto zostawić w ogródkach niezagospodarowane fragmenty.
• Pod ogrodzeniem można zostawić trochę wolnego miejsca, tak by jeże i nie tylko mogły do niego wchodzić (jeże żywią się ślimakami, więc na ich obecności skorzystają rośliny).
• Pozostawmy w swoim ogrodzie opadłe liście oraz gałęzie, to idealne miejsce na sen zimowy.
• Jeże dzięki liściom mają szansę zbudować swoje gniazdo i przetrwać zimę. Dlatego dobrze jest pozostawić lub przynajmniej ograniczyć usuwanie opadających liści w ogrodach, parkach, na trawnikach. Wypalanie pozostałości po jesiennych porządkach, może być zabójcze dla jeży, unikajmy tego.
• Walcząc z ogrodowymi szkodnikami, ślimakami zapominamy często że wysypana substancja może być atrakcyjna również dla jeży, które niestety umierają w cierpieniu.
• W naszej strefie klimatycznej sen zimowy jeży trwa nawet 6 miesięcy. Zwierzęta, by przetrwać ten czas, muszą się gdzieś schronić. W naturalnych warunkach jeże szukają dużej sterty liści i gałęzi, usytuowanej w zacisznym, spokojnym miejscu. Chcąc pomóc jeżom możemy przygotować dla nich domek, który będzie stanowił przytulne schronienie. Materiał na domki i ich wymoszczenie powinny być jak najbardziej naturalne ( bardziej słoma niż siano, bardziej twarde liście dębu, buku, grabu niż np. klonu ).
• Wystawiona miska z wodą ważna jest przez cały rok. W czasie upałów może uratować życie. Jeże nie powinny pić mleka krowiego. Mleko jeży ma zupełnie inny jakościowy i ilościowy skład, którego nie można porównać ani do mleka krowiego krowim, kozim czy owczym, ani innego preparatu mlekopodobnego. Jeże nie tolerują laktozy co oznacza, że nie tylko nie wytwarzają enzymu, który ją rozkłada, ale nadmierna ilość laktozy w ich jelitach powoduje tragiczne w skutkach konsekwencje ze śmiercią jeża włącznie.

lasy.gov.pl/fot.LP/fot.FB