W 2020 roku Goran Ladisić wraz z przyjaciółmi postanowił wystartować z planem ochrony przyrody pod nazwą Projekt o2, którego celem było zalesianie Chorwacji.

Chorwacja zmagała się w tym zakresie z problemami wymagającymi natychmiastowej reakcji. Pandemia Covid-19 przybrała wówczas na sile, w związku z czym podjęto decyzję o wprowadzeniu lockdownu. Jednakże pod koniec grudnia 2020 roku doszło do trzęsienia ziemi, które przyniosło ofiary śmiertelne. Najbardziej ucierpiało miasteczko Petrinja, znajdujące się około 50 km od Zagrzebia. Chorwaci przeżywali więc dwie tragedie równocześnie.

Koogle Earth, czyli zalesianie po chorwacku

Jak opowiada Ladisić, Projekt o2 zaczął się mimo wszystko „interesująco, wyzywająco i nieprzewidywalnie”, od spotkania z przyjaciółką w kawiarni. Martina Simunković poprosiła Ladisicia o pomoc w rozwoju swojej firmy Koogle. Simunković, podążając za rodzinną tradycją, zajmuje się dmuchaniem szkła. Teraz tworzy także szklane kule wypełnione nasionami rodzimych chorwackich drzew. Kule służą za inkubator, w którym nasiona kiełkują i rosną. Następnie młodziutkie drzewka przesadza się do ziemi. Projekt, którego celem jest zalesianie Chorwacji, został nazwany Koogle Earth i opracowany wraz z Ladisiciem w następstwie ich spotkania w kawiarni.

W tym samym czasie Ladisić nawiązał kontakt z Duszanem Jeliciem. Ich wspólny projekt to Forest in the Box, czyli drewniana skrzynka, w której znajduje się małe drzewko. Drzewko przeznaczone jest do zasadzenia wraz ze skrzynką, a ta prosta zasada działania ma zachęcić najmłodszych do samodzielnego sadzenia drzew. Wkrótce z połączenia tych nowych przedsięwzięć powstała organizacja Projekt o2, której ważnym dzieckiem jest Magic Forest – zalesianie przy pomocy dronów.

Jak zdradza PAP Ladisić postanowili „zacząć tak, jakby wszystko było normalnie”. Jak uważa, to było dobre podejście. Pomimo nieprzewidywalnych problemów w Chorwacji i tym samym w rodzinnym Zagrzebiu, projekt wystartował.

Nowoczesna techonologia pomaga chronić przyrodę

Wykorzystywanie dronów w celu zalesiania nie jest całkowicie nowe – tego typu prób dokonuje się od kilku lat. Co najważniejsze w przypadku chorwackim, drony mogą dotrzeć w trudnodostępne miejsca. Pożarom ulegają często lasy znajdujące się wysoko nad poziomem morza, a górzysta Chorwacja zna ten problem doskonale.

Innowacją jest sama zawartość pojemników z nasionami. W środku przypominających jasnobrązowe piłki golfowe opakowań znajduje się mieszanka nasion drzew, chili, piasku i gliny. Chili jest niezbędne w celu ochrony nasion przed dzikimi zwierzętami, które mogłyby chcieć pożywić się nasionami. Pojemniki są także większe niż te, których zwykle używa się do zalesiania przy pomocy dronów.

Według danych Projektu o2, ponad 40 proc. rozproszonych nasion zdołało się zakorzenić. Jak dotąd zasadzono w ten sposób 5432 drzewa. W Chorwacji przy pomocy dronów rozsiewane są jedynie dęby – rodzimy gatunek drzew, które często ulegają pożarom. Projekt o2 zapewnia jednak, że podobnie dobre efekty można uzyskać przy rozsiewie innych gatunków.

Według Ladisicia najważniejszą motywacją za całym planem są względy ekologiczne, ochrona planety i reagowanie na jej niszczenie. Jak przyznaje, w ciągu ostatnich kilku lat myślenie o ochronie przyrody stało się codziennością, nie tylko dla osób bezpośrednio zaangażowanych w działania ekologiczne.

Zapytany o cel działalności odparł: „Nasz cel jest jeden jedyny i jasny: zachować przyrodę przynajmniej taką, jaka jest dzisiaj, bo kto daje nam prawo, aby dzieci naszych dzieci nie cieszyły się nią tak jak my”.

Pomoc potrzebna jest również sąsiadom

W rozmowie z PAP założyciel Projektu o2 stwierdził, że Chorwacja jest otoczona przez kraje, w których stan lasów jest gorszy. Nie tylko z powodu pożarów, ale także niekontrolowanego wyrębu. Czarnogóra gasi pożary co roku, a nie posiada odpowiedniego, profesjonalnego sprzętu. Z tego powodu straty lasów w tym małym bałkańskim kraju są bardzo duże i z tego samego powodu Czarnogóra bardzo zainteresowała się projektem Magic Forest. Choć jest jasne, że w przypadku pożarów potrzeba natychmiastowego reagowania, czyli choćby dostępu do odpowiedniego sprzętu czy systemu alarmowania, to ważne jest także, aby odtworzyć już utracony drzewostan.

W planach Projektu o2 jest rozszerzenie swojej działalności poza kraje byłej Jugosławii. Widzą szanse choćby w Austrii, gdzie w ostatnim czasie wybuchł wielki pożar w Alpach. Jest to równie niedostępny obszar, co chorwackie góry.

W planach Ladisicia jest kupno nowych dronów. Dzięki większej ilości urządzeń można obsadzić nawet 10 hektarów lasów w ciągu jednego dnia. Jest to jedyna inicjatywa tego typu w krajach Unii Europejskiej.

Projekt łączy się z nowym planem dotyczącym zalesiania Europy. Rada UE przyjęła 15 listopada 2021 roku konkluzję w sprawie nowej strategii leśnictwa. Jednym z jej filarów jest posadzenie 3 milionów nowych drzew do 2030 roku. Ladisić i jego współpracownicy liczą, że uda im się włożyć duży wkład w osiągnięcie tego wyniku.

Projekt o2 to oddolna inicjatywa. Jak przyznaje Ladisić, roztaczane katastroficzne wizje przyszłości naszej planety, niestety, mogą stać się prawdą. Możliwe jest jednak także zatrzymanie szkodliwych procesów, a członkowie Projektu o2 wybrali drogę działania.

Czytaj też: Pomoc na zalesianie zostanie zwiększona do 40 ha. Zyskać może nawet kilka tysięcy rolników

PAP/fot.fb,Projekt O2